بازارهای پولی و مالی چیست؟

نرخ بهره: سپرده‌گذاری افراد در بانک‌ها و مؤسسات مالی یکی از راه‌های کنترل نقدینگی است. زمانی که بانک مرکزی بخواهد نقدینگی را افزایش دهد، نرخ بهره بانک‌ها را کاهش می‌دهد (سیاست پولی انبساطی). در این زمان افراد کمتر تمایل دارند پول را در حساب‌های خود نگه‌ دارند و پول در دست مردم بیشتر می‌شود.

تفاوت سیاست های مالی و پولی انبساطی و انقباضی چیست و کدام بهتر است؟

سیاست های پولی و سیاست های مالی به بازارهای پولی و مالی چیست؟ دو ابزار شناخته شده ای که برای تأثیرگذاری بر فعالیت اقتصادی یک کشور استفاده می شوند ، اشاره دارند. در شرایط مختلف اقتصادی برای کنترل نرخ تورم، ایجاد اشتغال و مقدار نقدینگی موجود در بازار لازم است سیاست‌های مالی و پولی توسط دولت، بانک مرکزی و سایر نهاد‌های تصمیم‌گیرنده انتخاب و اجرا شوند. در این مقاله سعی کردیم با مثال‌هایی ساده و قابل فهم تفاوت میان سیاست مالی و پولی و ابزار‌های مورد استفاده برای هر کدام از بازارهای پولی و مالی چیست؟ آن‌ها را توضیح دهیم.

مجله افیکس کار: در اقتصاد همواره بحث‌هایی مانند تعادل عرضه و تقاضا، ثبات نرخ بهره بانکی، کنترل تورم، رونق تولید و اشتغال و مواردی از این دست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای رسیدن به این شرایط ابزارهایی لازم است که در نظام اقتصادی این ابزارها را سیاست‌های مالی و پولی می‌گویند. در واقع این ابزارها نقطه‌ی تلاقی سیاست و اقتصاد محسوب می‌شوند. به این صورت که تصمیمات کلان دولت‌ها (به عنوان سیاست) در بازارهای مالی و فیزیکی (اقتصاد) اثر می‌گذارد.

این سیاست‌ها با تحت تأثیر قرار دادن میزان عرضه و تقاضا یا حجم نقدینگی عرضه شده به بازار، افزایش یا کاهش قیمت‎‌ها و شرایط رکود یا تورم اقتصادی را تغییر می‌دهند. برای رسیدن به این تغییرات در ابتدا لازم است شرایط اقتصادی بررسی و شناسایی شود و در مرحله بعد سیاست‌های مناسب انتخاب و اجرا شوند. آشنایی با این مفاهیم علاوه بر افزایش سطح دانش شما، به درک بهتر از شرایط بازارهای مالی بورس یا فارکس کمک بسیاری خواهد کرد.

بسیاری از افراد سیاست های مالی و پولی را مشابه فرض می‌کنند، در حالی که این دو با یکدیگر فرق دارند و ابزارهای متفاوتی هستند. برای آشنایی با این سیاست‌ها بهتر است ابتدا مفهوم هر کدام از آن‌ها را جداگانه شرح دهیم.

سیاست های مالی

جان مینارد کینس، اقتصاددان بریتانیایی از اولین پایه‌گذاران و نظریه‌پردازان سیاست‌های مالی یا Fiscal Policies است. او معتقد است که افزایش و کاهش سطح درآمد و هزینه‌های دولت بر نرخ تورم، بیکاری و میزان گردش پول تاثیر می‌گذارد.

پس برای کنترل و اثرگذاری بر روی شرایط اقتصادی کشور لازم است دولت با سیاست‌های خاصی درآمدها و هزینه‌های خود را تغییر دهد. به این تصمیمات، سیاست‌های مالی می‌گویند. یکی از مهم‌ترین اهداف سیاست‌های مالی، افزایش تولید ناخالص داخلی (GDP) است که به نوعی بیان کننده میانگین وضعیت معیشتی مردم است.

• اقلامی مانند اجرای طرح‌ها و پروژه های عمرانی، خدمات رفاهی یا آموزش و پرورش، خدمات بهداشتی، دادن یارانه به تولیدکنندگان یا مصرف‌کنندگان و .. هزینه‌های دولت محسوب می‌شود.
• منابع درآمدی دولت شامل مالیات، قرض گرفتن پول از مردم یا کشورهای دیگر (انتشار اوراق خزانه اسلامی)، فروش منابع طبیعی و ذخایر ملی، فروش دارایی‌های ثابت (مثل زمین) و بهره‌مندی از چاپ پول است.

سیاست‌های مالی به ۳ دسته‌ی خنثی، انبساطی و انقباضی تقسیم می‌شوند:

۱- سیاست‌های مالی خنثی

سیاست خنثی یا Neutral Fiscal Policies معمولا زمانی انتخاب می‌شود که چرخه‌ی اقتصادی تقریبا متعادل باشد. یعنی دولت تمامی درآمدهای مالیاتی خود را صرف هزینه‌هایش کند. در واقع این فعالیت‌ها هیچ اثری بر اقتصاد ندارند. به بیان دیگر زمانی که تورم یا رکود اقتصادی غیر منطقی در اقتصاد وجود ندارد، ثباتی نسبی در قیمت ها مشاهده می‌شود، مازاد عرضه و تقاضا رخ نمی‌دهد و سطح اشتغال متعادل است. در این حالت لازم است مالیات دریافتی دولت به گونه‌ای باشد که این تعادل را بهم نزند. یعنی نه آنقدر زیاد باشد که تقاضا کمتر شود و نه آنقدر کم باشد که تقاضا زیاد شده و در نتیجه‌ی آن قیمت ها افزایش یابد.

۲- سیاست‌‌های مالی انبساطی

گروهی از سیاست‌های مالی باعث گسترش فعالیت‌ها و چرخه‌ی اقتصادی می‌شوند. این گروه که سیاست‌های مالی انبساطی یا Expansionary Fiscal Policies نام دارند. این سیاست ها باعث می‌شوند هزینه‌های دولت بیشتر از درآمد مالیاتی آن شود. این سیاست‌ها معمولا در دوران رکود اتخاذ می‌شوند.

فرض کنید دردوره‌ی خاصی درکشور سطح درآمد دریافتی مردم کاهش یافته است. درآمد دریافتی درآمدی است که مالیات از آن کم می‌شود. در نتیجه قدرت خرید مردم کم شده و تقاضا در بازار نیز کاهش می‌یابد . این ممکن است باعث رکود اقتصادی شود. یکی از سیاست‌های دولت برای افزایش تقاضا در این شرایط، کاهش مالیات است تا مردم پول بیشتری بدست بیاورند و بتوانند کالا و خدمات بیشتری تقاضا کنند. در این حالت درآمد دولت کم می‌شود و مجبور است با قرض گرفتن از بانک مرکزی یا فروش ذخایر ملی این کسری بودجه را رفع کند.

۳- سیاست‌‌های مالی انقباضی

در نقطه‌ی مقابل سیاست‌های قبلی، سیاست‌های مالی انقباضی یا Contractual Fiscal Policies قرار دارند. در این حالت دولت با افزایش مالیات‌ها درآمد بیشتری نسبت به هزینه‌هایش دارد و می‌تواند بدهی‌های خود را پرداخت کند.

حالا جامعه‌ای را تصور کنید که رشد اقتصاد بسیار سریع است. میزان تقاضا روز به روز افزایش می‌یابد و این افزایش تقاضا باعث ایجاد تورم و افزایش قیمت‌ها می‌شود.

در این صورت دولت با افزایش مالیات‌ها باعث کاهش تقاضا می‌شود و افزایش قیمت را کنترل می‌کند. از طرفی با جمع‌آوری نقدینگی بدهی‌هایی را که در زمان رکود داشته است، تسویه می‌کند.

سیاست‌های پولی

فهمیدیم که سیاست مالی روی بازار کالا و خدمات و عرضه و تقاضا تاثیر می‌گذارد. اما این سیاست‌ها قادر نیستند که حجم نقدینگی در گردش را کنترل کنند.

لزوم استفاده از سیاست‌های پولی دقیقا در این گونه موارد خودش را نشان می‌دهد. سیاست‌هایی که با استفاده از ابزارهایی مثل نسبت سپرده قانونی، تغییر در سطح و ساختار نرخ بهره، اعطای تسهیلات بانکی و … و معمولا با هدف کنترل حجم نقدینگی و تورم توسط نهادهای مالی وابسته به دولت‌ها اجرا می‌شود را سیاست‌های پولی یا Monetary Policies می‌گویند.

در کشورها این سیاست‌ها غالبا” توسط بانک مرکزی تصمیم‌گیری شده و به انجام می‌رسد. در آمریکا بانک فدرال رزرو Federal Reserve Bank و در اروپا بانک مرکزی اروپا EBC مسئول این تصمیمات هستند.

به بیان ساده سیاست‌های پولی مجموعه اقداماتی هستند که بانک مرکزی به‌کار می‌گیرد تا از طریق تغییر در میزان عرضه پول یا نرخ بهره بر متغیرهای اقتصادی، و میزان عرضه و تقاضای بازار تاثیر بگذارد.

به صورت کلی می‌توان اهداف سیاست‌های پولی را به موارد زیر تقسیم کرد :

• ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی پایدار
• تثبیت سطح عمومی قیمت‌ها و ثبات در نرخ بهره بانکی
• ثبات در بازارهای مالی و بازار ارز

سیاست‌های پولی هم به دو دسته انبساطی و انقباضی تقسیم می‌شود.

۱- سیاست‌های پولی انبساطی

معمولا در شرایطی که اقتصاد در حالت رکود است و نقدینگی در گردش بسیار کم است، بانک مرکزی با کاهش نرخ بهره بانکی، افزایش وام‌ها و تسهیلات و مواردی از این دست، سعی در افزایش نقدینگی و تحریک تولید دارد. به این سیاست پولی انبساطی یا Expansionary Monetary Policies میگویند.

بدیهی است که با کاهش نرخ بهره بسیاری از افراد دیگر تمایلی به نگهداری سرمایه‌ خود بازارهای پولی و مالی چیست؟ در بانک‌ها ندارند. وقتی پول در دست مردم بیشتر شود، نقدینگی و گردش پول دوباره زیاد می‌شود.

از طرفی بانک می‌تواند با افزایش وام‌ها و تسهیلات افراد را تشویق به فعالیت‌های اقتصادی کند. بدین صورت چرخه‌ اقتصادی را رونق بخشد. این فرایند باعث افزایش اشتغال می‌شود و باز پول بیشتری به بازار تزریق می‌شود.

۲- سیاست‌های پولی انقباضی

در مثال بعدی در نظر گرفتیم حجم پول در گردش در چرخه‌ی اقتصاد زیاد است و نرخ رشد تورم افزایش یافته است. برای محدود شدن افزایش قیمت‌ها بانک مرکزی نرخ بهره بانکی را افزایش می‌دهد تا مردم تمایل بیشتری به پس‌اندار پول خود در بانک داشته باشند. به این سیاست‌های پولی انقباضی یا Contractual Monetary Policies میگویند.

از طرفی دیگر هزینه دریافت وام و تسهیلات را افزایش می‌دهد. در نتیجه تمایل مردم به خرج کردن پول خود کم می‌شود. این کار نرخ بیکاری را بیشتر می‌کند اما برای کنترل تورم لازم است.

بانک مرکزی با استفاده از ابزارهایی سیاست‌های انبساطی و انقباضی را اجرا می‌کند. شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین ابزار بانک مرکزی نرخ بهره است. با زیاد و کم شدن این نرخ فعالیت‌های اقتصادی سریعا دچار تغییر می‌شوند.

سیاست های مالی و پولی انبساطی یا انقباضی؟ کدام بهتر است؟!

“انبساط” در لغت به معنای باز شدن، گسترده شدن و بزرگ شدن است، در حالی که “انقباض” به معنای بسته شدن، کاهش یافتن و کوچک شدن چیزی است.

در علم اقتصاد نیز سیاست‌های مالی و پولی انبساطی مجموعه سیاست‌هایی هستند که به طور کلی باعث گشایش و رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال و افزایش تولید می‌شوند. اما این سیاست‌ها همواره آثار این چنینی ندارند!

اثرات بلند مدت سیاست‌های انبساطی می‌تواند منجر به افزایش نقدینگی و تورم شود. با افزایش تورم و سطح عمومی قیمت کالاهای داخلی، تمایل برای استفاده از کالاهای تولید داخل کاهش یافته و واردات افزایش می‌یابد. این موضوع در بسیاری از موارد باعث کاهش سطح تولید داخلی و در مواردی ورشکستگی واحدهای تولیدی خواهد شد.

لذا دولت‌ها در بازه‌های زمانی مختلفی با استفاده از ابزارهای سیاست‌های مالی و پولی انقباضی سعی در کنترل حجم نقدینگی و تورم دارند تا از اتفاقات این چنینی جلوگیری کنند. افزایش مالیات، افزایش نرخ بهره و کاهش اعطای تسهیلات بانکی از جمله این ابزارهستند.

در شرایط مختلف کشور نمی‌توان گفت فقط یک نوع سیاست باید انتخاب و اجرا شود. هر کدام از این سیاست ها در مدت معینی مورد نیاز هستند و لازم است در زمان مناسب خود اجرا شوند. از طرفی ممکن است اثرات بلند‌مدت و کوتاه‌مدت هر یک از این سیاست‌ها با هم هم‌راستا نباشند و نتیجه‌ای متفاوت ایجاد کنند.

معرفی بازار پول و بازار سرمایه

شاید برای شما نیز زیاد پیش آمده باشد که در اخبار یا مقالات اقتصادی واژه هایی چون بازار پول یا بازار سرمایه را شنیده باشید. اما تفاوت آنها را به طور دقیق ندانید.

در علم مالی ( Finance ) تقسیم بندی اعتباری وجود دارد که برای تشریح دقیق تر پدیده های مالی و سرمایه گذاری به کار می رود و شاید در دنیای واقعی مصداق مشخص نداشته باشد. در این مقاله مدیریت سرمایه در مورد این دو مفهوم و تفاوت های آنها توضیح می دهد.

بازار مالی، مکانی است که در آن می توانید خریداران و فروشندگان ابزارهای مالی را پیدا کنید. به طور مثال : سهام ، اوراق قرضه ، پوشش بیمه ، وجوه متقابل و غیره

تمام ابزارهای مالی ارزش خود را از پول به دست می آورند. ممکن است یک میلیون یادداشت ارزی محلی داشته باشید. اما اگر دولت شما از جبران وعده پرداخت خودداری كند (ارز نوعی تعهد دولت برای پرداخت آن است) (مقادیر پیش فرض) ، تمام اسكناسهای شما هیچ ارزشی ندارند.

بنابراین ، دولت ها مسئولیت خود را بر عهده گرفته و تنظیم کننده هایی را تنظیم می کنند که بازارهای مالی را به شرح زیر تقسیم می کنند تا مراحل کار ساده تر شود.

برای آشنایی کامل با اصطلاحات بورس مقاله ” اصطلاحات بورس” را بخوانید”

به طور معمول ، بازارهای مالی به دو دسته تقسیم می شوند:

در علم مالی اگر تامین مالی و سرمایه گذاری کمتر از یکسال باشد، در بازار پول اتفاق می افتد. نماد بازار پول بانک ها هستند که معمولا سپرده ها کوتاه مدت یا کمتر از یکسال هستند و بانک تمایلی به وام های بلند مدت ( 20 یا 30 سال ) ندارند.

یک شرکت یا فرد حقیقی با دریافت وام، به بانک بدهکار شده و پس از تسویه بدهی بانک هیچ حقی نسبت به شرکت نخواهد داشت. در اصطلاح به این روش تامین مالی از طریق بدهی گفته می شود.

بنا به تعریف، بازار پول بازاری برای دادوستد پول و دیگر دارایی‌های مالی جانشین نزدیک پول است که سررسید کمتر از یک‌سال دارند. همچنین می‌توان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت نام برد.

عدم همزمانی دریافت پول و انجام مخارج، دلیل عمده نیاز واحدهای اقتصادی به بازار پول می‌باشد.

هر چند امکان نگهداری منابع پولی مستقل از دریافت وجوه نقدی، جهت انجام مخارج برنامه‌ریزی شده برای واحدهای اقتصادی وجود دارد.

اما این امر متضمن هزینه‌ای به شکل نرخ بهره است. بنگاه‌های اقتصادی با هدف حداقل کردن هزینه نرخ بهره، تلاش می‌کنند که کمترین منابع مالی ممکن را برای انجام دادوستدهای روزانه نگهداری کنند.

به همین خاطر برنامه این واحدهای اقتصادی این است که از ترکیبی از منابع نقد و ابزارهای مالی بازار پول با ویژگی نقدینگی بالا و هزینه و ریسک به نسبت اندک استفاده نمایند.

ویژگی بازار پول:

اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد آن است.

محل های بازار پول:

برای بازار پول محل جغرافیایی خاصی در نظر گرفته نشده است. به اصطلاح بازار پول یک بازار سازمان یافته نیست.

به طور کلی بانک‌ها، مؤسسات اعتباری غیربانکی و سایر مکان‌هایی که دادوستد ابزارهای مالی بازار پول در آن انجام می‌شود، تشکیل‌دهنده بازار پول هستند.

نهادهای بازار پول

بانک مرکزی و دیگر واسطه‌های مالی بانکی از قبیل، بانک‌های تجاری و مؤسسات اعتباری غیربانکی از مهمترین نهادهای بازار پول به شمار می‌آیند.

در کنار این واسطه‌های مالی، شرکت‌های تجاری، دولت و موسسات دولتی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، کارگزاران و معامله‌گران و در نهایت سرمایه‌گذاران نیز نقش مهمی در این بازار ایفا می‌کنند.

ابزارهای بازار پول:

ابزار های بازار پول به طور کلی شامل :

• اسناد خزانه
• پذیرش بانکی
• اوراق تجاری
• گواهی سپرده می باشد.

مشارکت کنندگان در بازار پول:

مشارکت کنندگان در بازار پول، افراد یا واحدهای دارای مازاد نقدینگی هستند که به عنوان پس اندازکننده از طریق مستقیم یا غیر مستقیم منابع خود را با سررسیدهای کوتاه مدت در اختیار واحدهای نیازمند منابع مالی قرار می دهند.

هدف از تشکیل بازار پول:

مهمترین رسالت بازار پول ایجاد تسهیلات برای واحدهای اقتصادی به منظور تأمین نقدینگی به معنای کوتاه مدت آن و نیز تأمین سرمایه در گردش است.

اگر بخواهید تامین مالی بلند باشد، باید به بازار سرمایه مراجعه نمایید. نماد بازار سرمایه نیز بورس می باشد.

در اصطلاح به این نوع تامین سرمایه، تامین سرمایه مبتنی بر حق مالی گفته می شود. در بازار سرمایه شما با ارائه سهام شرکت‌تان، سرمایه جذب کرده و نیاز مالی پروژه های خود را تامین می کنید.

پس‌انداز و سرمایه‌گذاری برای رشد اقتصاد حیاتی هستند.

در بازار سرمایه اوراق بهادار با سررسید بیشتر از یک سال به فروش می رسد. ، بازار سرمایه پلی است که پس‌انداز واحدهای اقتصادی دارای مازاد را به واحدهای سرمایه‌گذاری که بدان نیازمندند انتقال می‌دهد. بنابراین بازار سرمایه، واحدهای پس‌اندازی و سرمایه‌گذاران را با یکدیگر ارتباط می‌دهد.

تأمین مالی مخارج دولت با استفاده از بازار سرمایه از جمله قدیمی‌ترین و متداول‌ترین شکل مبادلات مالی است.

اتکای دولت‌ها به بازار سرمایه در اغلب اقتصادهای مدرن نه تنها از این جهت مهم است که دولت‌ها غالباً اوراق بدهی منتشر می‌کنند تا بخش عمده هزینه‌های خود را تأمین مالی نمایند، بلکه استقراض دولت غالباً حجم عظیمی از کل وجوه عرضه شده در بازار توسط وام‌دهندگان را جذب می‌کند.

نهادهای بازار سرمایه:

بورس اوراق بهادار:

در ابتدا گفتیم مهم ترین نهاد بازار سرمایه بورس است این نهاد گردآورنده یک بازار شفاف برای خرید و فروش اوراق بهادار است که فعالان این حوزه در چارچوب قوانین سازمان بورس اقدام به معامله اوراق می کنند.

بورس کالا:

بورس کالا یک نهاد سازمان یافته است که بازارهای پولی و مالی چیست؟ داد و ستد کالا به شکل قرارداد آتی ، اختیار معامله ، معاوضه شکل می گیرد.

موسسات سپرده گذاری و نگهداری اوراق بهادار:

هدف این موسسات نگهداری اوراق بهادار و نقل و انتقال آن ها به صورت غیر فیزیکی از حساب مبدا به حساب مقصد است که این موسسات این روند را تسهیل و بهبود می بخشند.

مزیت های هر بازار

• یکی از بارزترین این تفاوت‌ها این است که بازار سرمایه منحصرا به سرمایه گذاری میان مدت و بلند مدت (یک ساله و بیشتر) می‌پردازد و بازار پول غالبا به خرید و فروش ابزارهای مالی با سررسید کمتر از یک سال محدود است.
• در بازار پول، اوراقی با تاریخ سر رسید کمتر از یک سال معامله می‌شود، در حالی که در بازار سرمایه اوراقی با تاریخ سر رسید بیش از یک ساله معامله می‌شود. بنابراین تفاوت اصلی این دو بازار در تاریخ سر رسیداوراقی است که در آنها معامله می‌شود.
• مهمترین تفاوتی که در روش تامین سرمایه در بازار پول و سرمایه وجود دارد، بحث حق مالکیت در شرکت است.

هنگامی که شما در بانک وام می گیرید پس از بازپرداخت بدهی خود، بانک هیچ حقی نسبت به شرکت نداشته اما هنگامی که در بورس سهام خود را عرضه می کنید، در حقیقت بخشی از مالکیت شرکت را واگذار می کنید. اگر بیش از 50 درصد سهام شرکت واگذار شود، آنگاه مالکیت شما بر شرکت از دست رفته و سهامداران می توانند در اداره شرکت دخالت کنند.

• البته مزیتی که تامین مالی در بازار سرمایه دارد آن است که اگر برای شرکت شما مشکل مالی بوجود آید، شرکت تعهدی برای پرداخت سود به سهامداران نداشته و آنها در سود و زیان با شما شریک هستند. اما اگر از بانک وامی گرفته باشید موظف به بازپرداخت اقساط هستید و در صورتی که توانایی باز پرداخت تسهیلات خود را نداشته باشید بانک می تواند از طریق قانونی اقدام و شما را مجبور به فروش دارایی ها و سرمایه های شرکت کند تا بدهی خود را تسویه نمایید.
• دیگر تفاوت بزرگ بازار پول و بازار سرمایه ابزارهای مالی متفاوت آنهاست؛ در حالی که بازار پول از سپرده‌ها، وام با وثیقه، حواله و بروات استفاده می‌کند، بازار سرمایه از اوراق بهادار (سهام) و اوراق مشارکت استفاده می‌کند.

شاید برای شما نیز زیاد پیش آمده باشد که در اخبار یا مقالات اقتصادی واژه هایی چون بازار پول یا بازار سرمایه را شنیده باشید. اما تفاوت آنها را به طور دقیق ندانید. در علم مالی ( Finance ) تقسیم بندی اعتباری وجود دارد که برای تشریح دقیق تر پدیده های مالی و سرمایه گذاری به کار می رود و شاید در دنیای واقعی مصداق مشخص نداشته باشد.

فرق بازار سرمایه و بازار پول چیست ؟

آکاایران: آکا ایران : با تقسیم کل سیستم اقتصاد یک کشور به دو بخش واقعی و مالی، بخش مالی را می توان به عنوان زیرمجموعه ای از نظام اقتصادی تعریف کرد که در آن وجوه، اعتبارات و سرمایه در چارچوب قوانین و مقررات مشخص از طرف پس انداز کنندگان و صاحبان پول و سرمایه به طرف متقاضیان، جریان می یابد.

بازارهای مالی نیز بازارهایی هستند که در آنها داراییهای مالی مبادله می شوند. داراییهای مالی داراییهایی مثل سهام و اوراق قرضه هستند که ارزش آنها به ارزش تولیدات وخدمات ارایه شده توسط شرکتهای منتشر کننده آنها وابسته است.

تفاوت داراییهای مالی با داراییهای واقعی در این است که داراییهای واقعی ماهیت فیزیکی دارند مانند اتومبیل، املاک و مستغلات، و وسایل منزل.
یکی از راههای سرمایه گذاری خرید داراییهای مالی است. مزیت خرید داراییهای مالی نسبت به خرید داراییهای واقعی از دیدگاه اقتصادی این است که اولا دارایی واقعی کالای مصرفی است نه وسیله پس انداز و سرمایه گذاری. دوم اینکه خرید داراییهای واقعی و بلااستفاده نگه داشتن آنها به امید گرانتر شدن در آینده به معنای بلااستفاده نگه داشتن منابع کشور است و ارزش افزوده ای ایجاد نمی کند.

مگر آنگه از آن استفاده شود. مثل اینکه شخصی اتومبیل و یا خانه ای بخرد و آن را اجاره دهد. چند نوع از داراییهای مالی عبارتند از: سپرده های سرمایه گذاری در بانکها، طرح های بازنشستگی که توسط صندوقهای بازنشستگی ارایه می شود، انواع بیمه نامه های شرکتهای بیمه و در نهایت اوراق بهادار قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار که توسط کارگزاران خرید و فروش می شود.

در اقتصاد، بازار مالی به مکانیزمی اطلاق می شود که امکان خرید و فروش سهام ، کالا یا هر محصول قابل تبادلی را برای مشارکت کنندگان با هزینه ای پایین فراهم می آورد. بازارهای مالی چند صده اخیر رشد قابل توجهی داشته و به طور مستمر درحال تکامل و افزایش نقدینگی در جهان است.

وظیفه بازارها گردآوری خریداران و فروشندگان علاقه مند به مشارکت در بازار است. در واقع تمامی بازارهای مالی در پی گردآوری سرمایه و برقراری ارتباط بین جویندگان سرمایه (قرض گیرندگان) و دارندگان سرمایه (قرض دهندگان) هستند.

کارکردهای بازار مالی

جذب و تجهیز پس اندازها و تخصیص بهینه منابع (انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی)

انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی نقش اساسی بخش مالی اقتصاد است. واحدهای اقتصادی به طور کلی شامل واحدهای دارای پس انداز و واحدهای سرمایه گذاری هستند. نقش بازارهای مالی این است که این دو گروه مزبور را به یکدیگر نزدیک کند و راهکاری فراهم نمایند که وجوه از واحدهای دارای مازاد پس انداز به واحدهای مواجه با کمبود منابع یا کسری پس انداز انتقال یابد.

بدیهی است که تأثیر این نقل و انتقال وجوه فراهم آوردن امکانات سرمایه گذاری مولد است. بنابراین ملاحظه می شود که در صورت عدم وجود یا ضعف بازارهای مالی، امکان تحقق سرمایه گذاری های مولد در سطح وسیع وجود نخواهد داشت.

تعیین قیمت وجوه و سرمایه

قیمت وجوه و سرمایه نیز در بازارهای مالی تعیین می شود. بنابراین بازارهای مالی با تعیین قیمت سرمایه و وجوه، بنگاه ها را در تصمیم گیری های سرمایه گذاری و برنامه ریزی های مالی کمک می کنند. به طوری که قیمت بازاری سرمایه توسط بنگاه می تواند با بازده انتظاری ناشی از آن مورد مقایسه قرار گیرد و بدین ترتیب بنگاه ها سرمایه خود را به سرمایه گذاری هایی که بازده آن ها بالاتر یا مساوی هزینه سرمایه آن هاست اختصاص دهند.

همچنین با استفاده از هزینه سرمایه که در بازار مالی تعیین می شود، امکان مقایسه و ترجیح سرمایه گذاری های کوتاه مدت و بلند مدت فراهم می شود. اما فرآیند کشف قیمت در بازارهای مالی زمانی به درستی و به شکل عادلانه انجام می گیرد که شرایط رقابتی بر بازار حاکم باشد.

در این شرایط عرضه و تقاضای وجوه و سرمایه، قیمت را تعیین می کند و قیمت تعیین شده توسط بازار بهترین راهنما برای عرضه کنندگان وجوه یعنی پس اندازکنندگان و سرمایه گذاران و تقاضاکنندگان وجوه یا سپرده پذیران خواهد بود. بدین وسیله تصمیم گیری برای هر دو گروه آسان خواهد شد و منابع سرمایه ای به بهترین نحو تخصیص خواهد یافت.

انتشار و تحلیل اطلاعات

بازارهای مالی، اطلاعات را گردآوری می نمایند و از طریق قیمت های منتشر شده منعکس می نمایند. حتی افرادی که فرآیند پرهزینه ارزیابی بنگاه ها و مدیران و شرایط بازار سهام را طی نکرده اند، می توانند قیمت های سهام را که منعکس کننده اطلاعاتی است که دیگران به دست آورده اند، مشاهده کنند.

انتشار و تجزیه و تحلیل اطلاعات توسط بازارهای مالی باعث می شود تا جامعه منابع ناچیزی را به منظور به دست آوردن اطلاعات هزینه کند. اقتصادی شدن کسب اطلاعات درباره فرصت های سرمایه گذاری، می تواند به تخصیص بهتر منابع منجر گردد.

تسهیل دادوستدها

سیستم های مالی که هزینه های مبادلاتی را کاهش می دهند، می توانند موجب تخصصی تر شدن فعالیت ها، نوآوری تکنولوژی و رشد اقتصادی شوند. همان طور که آدام اسمیت (1779) نیز ادعا می کند، هزینه مبادلاتی کمتر باعث تخصصی تر شدن کارها می شود.

وجود واسطه ای همانند پول، باعث می شود تا هزینه های مبادله کالا تا حد زیادی کاهش یابد و امر مبادله ساده تر و روان تر گردد. وجود نهادهای واسطه ای نیز خود باعث کاهش این هزینه ها، تقسیم کار بهتر و در نتیجه کارآیی و رشد بالاتر می شود.

توزیع خطر و مدیریت ریسک

بازارهای مالی علاوه بر تخصیص سرمایه پولی، خطرات اقتصادی را نیز توزیع می کنند. در واقع ریسک اشتغال به فعالیت های اقتصادی و سرمایه گذاری، از طریق ایجاد و توزیع اوراق بهادار از هم تفکیک و توزیع می شود. به عبارت دیگر بازارهای مالی (بازار پول و سرمایه) در ابعاد وسیع ریسک افرادی را که در فعالیت های اقتصادی بزرگ و پرمخاطره اشتغال دارند به پس انداز کنندگان که حاضر به پذیرش ریسک یک بازده غیرمطمئن هستند، منتقل و بین آن ها توزیع می کنند.

بازارهای مالی علاوه بر تفکیک ریسک اشتغال و سرمایه گذاری، افراد را قادر به ایجاد تنوع در سرمایه گذاری می کنند. ایجاد تنوع در سبد دارایی منجر به کاهش ریسک می شود. کل ریسک به این علت کاهش می یابد که زیان در بعضی از سرمایه گذاری ها توسط منافع ناشی از سایر سرمایه گذاری ها جبران می شود. بازارهای مالی همچنین ریسک عدم نقدشوندگی را کاهش می دهند.

نقدشوندگی، عبارت از سهولت تبدیل دارایی ها به قدرت خرید در قیمت های مورد توافق است. هزینه های مبادلاتی و عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش نقدشوندگی شده و ریسک را افزایش می دهد. بازارهای مالی از طریق انتشار و تحلیل اطلاعات و تسهیل دادوستدها به کاهش ریسک عدم نقدشوندگی کمک می کنند.

طبقه بندی بازارهای مالی

بازارهای مالی بر پایه معیارهای متفاوتی قابل طبقه بندی هستند :

طبقه بندی بر اساس نوع دارایی

طبقه بندی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار

طبقه بندی بر اساس سررسید تعهدات مالی

بر اساس نوع دارایی، می توان بازار اوراق بهادار را به دسته های زیر تقسیم بندی کرد :

1- بازار سهام در این بازار، سهام شرکت ها که نشانگر مالکیت دارنده آن در شرکت است، دادوستد می شود.

2- بازار اوراق بدهی بازاری است که در آن ابزارهای با درآمد ثابت(اوراق قرضه) دادوستد می شوند.

3- بازار ابزارهای مشتقبازاری است برایمعاملات ابزارهایی مبتنی بر دارایی های مالی یا فیزیکیکه از آن جمله می توان بهاختیار معامله و قرارداد آتی اشاره کرد.

طبقه بندی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار :

بازار دست اول (اولیه) :

شرکت ها، مؤسسات و بنگاه های اقتصادی برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند که اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود، به دست می آورند. واگذاری اوراق بهادار و تأمین اعتبار برای اولین بار در بازار دست اول انجام می شود. به عبارت دیگر در بازار دست اول، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر می شوند. براین اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است.

بازار دست دوم (ثانویه) :

پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه و به منظور آن که این اوراق بتوانند مورد دادوستد قرار گیرند، به بازار دیگری نیاز است که به آن بازار ثانویه اوراق بهادار گفته می شود. در این بازار، اوراق قابلیت دادوستد پیدا می کنند.

وجود بازار دست دوم، صرفاً به این دلیل است که قابلیت نقدشوندگی اوراق بهادار منتشر شده در بازار دست اول را افزایش دهد، ضمن این که شرایطی فراهم می آورد که قرض دهندگان و قرض گیرندگان در صورت لزوم به آسانی بتوانند تصمیمات سرمایه گذاری خود را تغییر داده، به فروش اوراق بهادار خریداری شده یا خرید اوراق بهادار دیگر اقدام نمایند.

دادوستد در بازار دست دوم به دفعات نامحدود انجام می شود و بنابراین با جابجا شدن مالکیت ابزارهای مالی قابل دادوستد در آن بازار، قدرت نقدشوندگی زیادی ایجاد می شود. در این حالت، از نقد شدن پیش از سررسید بدهی واحدهای متقاضی سرمایه یا ناشران اوراق بهادار جلوگیری می شود و در نتیجه ضربه های کمبود نقدینگی تأثیر محدودتری بر واحدهای سرمایه گذار خواهد داشت.

طبقه بندی بر اساس سررسید تعهدات مالی :

بازار پول

بنا به تعریف، بازار پول بازاری برای دادوستد پول و دیگر دارایی های مالی جانشین نزدیک پول است که سررسید کمتر از یک سال دارند. همچنین می توان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت با ویژگی اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد نام برد.

تمرکز فعالیت این بازار در استفاده از ابزارهایی است که به اشخاص و بنگاه های تجاری این امکان را می دهند که به سرعت نقدینگی خود را به میزان مطلوب درآورند.

بازار سرمایه

برپایه طبقه بندی بازار مالی با نگرش به سررسید دارایی ها، بازار سرمایه به بازار دادوستد ابزارهای مالی با سررسید بیشتر از یک سال و دارایی های بدون سررسید اطلاق می شود. این بخش از بازار مالی نقش مهمتری در گردآوری منابع پس اندازی و تأمین نیازهای سرمایه گذاری واحدهای تولیدی دارد. بازار سرمایه نسبت به بازار پول بسیار گسترده تر است و از تنوع ابزاری بیشتری برخوردار است.

مهمترین کارکرد بازارهای مالی شامل بازارهای پول، سرمایه و بیمه در اقتصاد ملی، تجهیز منابع پس اندازی و هدایت آن به سوی فعالیتهای مولد اقتصادی است، ضمن آنکه تعیین قیمت وجوه و سرمایه، انتشار و تحلیل اطلاعات و توزیع ریسک اقتصادی نیز اغلب در شمار کارکردهای این بازارهاست.

معرفی انواع بازارهای مالی به زبان ساده

معرفی انواع بازارهای مالی به شما کمک میکند تا انواع بازار های مالی و پولی در ایران و جوامع بین الملل را بیشتر و بهتر بشناسید، به همین خاطر در این مطلب قصد داریم با زبانی ساده به معرفی انواع بازارهای مالی و پولی بپردازیم. به همین منظور ابتدا بازار های مالی را تعریف می کنیم و سپس یک به یک آن ها را معرفی کرده و به زبان ساده به شما توضیح می دهیم که هر کدام از آن ها چه ویژگی هایی دارند و سرمایه گذاری در آن ها برای چه افرادی مناسب است، پس معرفی انواع بازارهای مالی به زبان ساده را در ادامه این مطلب به هیچ عنوان از دست ندهید.

معرفی انواع بازارهای مالی

از گذشته تا به امروز به علت وجود احتیاجات گوناگون انسان ها با یکدیگر، بازارها مکانی برای خرید و فروش و مبادلات افراد با یکدیگر بوده است. با پیشرفت جوامع و نیاز به وجود مکان هایی تخصصی تر برای امور مالی و همچنین نظارت بر مبادلات مالی، تلاش برای ایجاد بازار های مالی به ثمر نشست. به صورت کلی بازارهای مالی بازارهایی محسوب می شوند که در آن‌ ها معامله‌ گران، برای معامله دارایی‌ های مالی مانند اوراق‌ بهادار، طلا، سهام، کالا و … اقدام می کنند. قیمت معاملات در این بازارها مطابق با فرآیند عرضه و تقاضا تعیین می گردد.

بازارهای مالی معمولا خریداران و فروشندگان را در یک مکان قرار می دهند تا آن‌ ها این توانایی را پیدا کنند که به‌ سادگی یکدیگر را پیدا کنند. لذا به نوعی بازارها، معامله‌ بین آن‌ ها را به ساده ترین روش ممکن می سازند. البته جالب است بدانید که هنگامی که از بازارهای مالی صحبت می شود، ذهن بیشتر افراد تنها به‌ سمت بورس اوراق بهادار متمایل می‌ شود و این در حالی است که بازارهای مالی گوناگونی مثل بورس کالا، بازار طلا، مسکن و … با اهداف متفاوتی وجود دارد که بیشتر افراد با آن‌ ها آشنا نیستند. بازار های مالی ابعاد و انواع گوناگونی دارند که در ادامه با برخی از آن ها آشنا می شویم.

تعریف بازار مالی

در راستای تعریف بازارهای مالی باید گفت که بازار مالی، مکانیزم یا بازاری است که افراد، شرکت‌ ها، مؤسسات و … قادرند اوراق بهادار، کالا و دیگر دارایی‌ های قابل معامله را با قیمتی که به وسیله اصول اقتصادی عرضه و تقاضا مشخص می شود، با یکدیگر خرید و فروش نمایند. در حقیقت بازارهای مالی بازارهایی به حساب می آیند که در آن‌ ها انواع دارایی‌ های مالی تبادل می‌ شود. دارایی‌ های مالی نیز شامل انواع سهام و اوراق قرضه هستند که ارزش مالی آن‌ ها به سرمایه و ارزش تولیدات یا خدمات ارائه‌ شده به وسیله سازمان‌ ها یا شرکت‌ های توزیع‌ کننده آن‌ ها وابسته است.

تفاوت دارایی‌ های واقعی با دارایی‌ های مالی در ماهیت غیر فیزیکی آن ها خلاصه می شود. در این راستا از جمله دارایی‌ های واقعی می‌ توان به اتومبیل، املاک، طلا و … اشاره داشت و این در حالی است که دارایی‌ های مالی به‌ صورت اوراق قرضه، اوراق مشارکت و … در دسترس هستند. در حال حاضر یکی از موفقیت‌ آمیزترین روش‌ های سرمایه‌ گذاری، خرید دارایی‌ های مالی محسوب می شود و تورم نیز یکی از خطراتی است که در صورت نگهداری پول نقد و عدم تبدیل آن به دارایی های مالی، ارزش سرمایه شما و قدرت خریدتان را تا حدود بسیار زیادی در طول زمان کاهش می دهد.

متخصصان بازارهای مالی بر این باورند که جنبه مصرفی در دارایی‌ های واقعی بیشتر است و این دسته از دارایی ها برای پس‌ انداز و سرمایه‌ گذاری بهترین گزینه به حساب نمی آیند. از جمله مرسوم ترین دارایی‌ های مالی می‌ توان به سپرده‌ های سرمایه‌ گذاری بانک‌ ها، طرح‌ های بازنشستگی که به وسیله صندوق‌ های بازنشستگی ارائه می‌ شود، انواع بیمه‌ نامه‌ های شرکت‌ های بیمه ای، اوراق بهادار قابل خرید و فروش در بورس که به وسیله کارگزاری‌ های معتبر مورد معامله قرار می گیرد و بسیاری موارد مشابه دیگر اشاره داشت.

کارکردهای بازار های مالی

شاید مهم ترین کارکرد بازارهای مالی، کشف قیمت و ارزش گذاری بر روی دارایی مالی به شمار می رود. یعنی مطابق با اطلاعات و قیمت عرضه و تقاضای موجود در بازار، قیمت اوراق بهادار مشخص خواهد شد. در این راستا هر چه بازار کاراتر باشد قیمت اوراق بهادار صحیح تر و با منطق بهتری تعیین می‌ شود و این بدین معنی است که ارزش اوراق بهادار یا دارایی مالی به ارزش ذاتی خود نزدیک تر خواهد شد.

هر چقدر شرایط رقابت کامل در بازار بیش تر فراهم باشد؛ یعنی همه اطلاعات در زمان مقرر برای عموم در دسترس قرار گیرد و تعداد زیادی تریدر در بازار حضور داشته باشند، قیمت اوراق بهادار بهتر و نزدیک‌ تر به قیمت واقعی آن تعین خواهد شد. از مصادیق بازار مالی طبق حق مالی می توان به بازار بدهی و بازار سهام اشاره داشت که در آن بازیگران بازارهای مالی یا سهامدار هستند یا رابطه طلبکار و بدهکار با شرکت مورد نظر دارند. به صورت خلاصه کارکرد بازارهای مالی را می توان در موارد زیر خلاصه کرد؛

• تقویت نقدشوندگی در نظام‌ های مالی
• ایجاد ارتباط مشخص بین ریسک و بازده
• بهبود شفافیت در فعالیت‌ های اقتصادی
• کمک به کشف قیمت منابع به صورت غیر دستوری
• تجمیع منابع خرد و تخصیص آن ها به سرمایه‌ گذاران
• کمک به اعمال سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی و دولت
• هدایت نقدینگی به مسیری درست و جلوگیری از رشد بازارهای ناسالم

۱) بازار بورس

بازار بورس یکی از انواع بازارهای مالی به حساب می آید که در آن اوراق بهادار، سهام شرکت‌ ها، صندوق طلا و … مورد معامله قرار می گیرد. در بازار سرمایه شرکت‌ های موفق مبالغ بالای پول نقد را جمع‌ می کنند و در قبال آن سهامی از شرکت به افراد واگذار خواهد شد. سهام‌ ها یعنی سهم مالکیت بر شرکت‌ های صنایع عام که به وسیله واسطه‌ های بورس به خریداران فروخته می‌ گردد. با افزایش درآمد شرکت‌ ها، سودی که نصیب سهامداران بورسی می‌ شود نیز به مراتب بیشتر خواهد شد.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، سرمایه گذاری بر روی حق تقدم و یا فروش آن و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

نکته ای که در این خصوص باید در نظر داشته باشید اینجاست که ورود به بورس بسیار ساده است، ولی این که سهام چه شرکتی را خریداری می کنید بیشترین اهمیت را داراست و زمان زیادی نیاز خواهید داشت تا در این زمینه تجربه و دانش کافی را کسب کنید. اگرچه مشورت با مشاوران بورس و افراد موفق در بازار سرمایه به شما کمک زیادی خواهد کرد.

صندوق‌ های تعاونی این امکان را در اختیارتان قرار خواهد داد تا هم زمان چندین سهم بورس را بخرید. خریدن سهام از طریق صندوق‌ های تعاونی ساده تر است نسبت به خرید فردی. از طرف دیگر با کاهش نوسانات بازار تاثیر خوبی بر اقتصاد کشور دارد، ولی باز هم نکته‌ مهم این است که باید بدانید که کدام صندوق‌ ها را انتخاب و روی آن ها سرمایه گذاری کنید.

۲) بازار کالا

در بازار کالا کارخانه‌ ها با معامله مواد اولیه ریسک‌ ها احتمالی در آینده را مدیریت می نمایند. به علت نوساناتی که در قیمت برخی کالاها مانند نفت، ذرت و طلا وجود دارد، بسیاری از کارخانه‌ ها قیمت‌ های مشخصی را تعیین نمی‌ کنند. سهام بعضی از این شرکت‌ ها عمومی است و بعضی از سرمایه‌ گذاران تنها به فکر سود هستند و به تعداد دفعاتی که کالاها حمل‌ می‌ شوند، اهمیتی نمی‌ دهند.

نفت در اقتصاد کشور ما نقش انکارناپذیری دارد. همان طور که می‌ دانید در حمل و نقل، ساخت پلاستیک، محصولات صنعتی و تولید گرما مصرف می‌ شود. حال شرایطی را در نظر بگیرید که قیمت نفت افزایش می یابد، این افزایش قیمت در عرض ۷ روز بر روی قیمت بنزین تاثیر خواهد گذاشت.

چنانچه قیمت بنزین و نفت بالا بماند، اثراتش را تا حداکثر ۳۰ روز دیگر بر مواد خوراکی قابل مشاهده خواهد بود و نکته جالب اینجاست که نرخ کالاها آینده تعیین‌ کننده قیمت نفت خواهد بود. اگر دوست دارید در مورد روش های دریافت کد معاملاتی بورس کالا اطلاعات بیشتری کسب کنید، این مطلب شما را به صورت رایگان و به زبانی ساده راهنمایی می کند.

۳) بازار اوراق قرضه

یکی از انواع بازارهای مالی اوراق قرضه به حساب می آید که وقتی سازمان‌ ها به وام‌ های کلان نیاز پیدا کنند، می توانند از این بازار کمک های شایانی را دریافت کنند. با افزایش قیمت سهام بورس قیمت اوراق قرضه کم می شود. اوراق قرضه انواع گوناگونی دارد؛ به عنوان مثال اوراق بهادار دولتی، اوراق بهادار شرکت‌ ها و اوراق قرضه شهرداری. این نکته مهم را در نظر داشته باشید که اوراق بهادار دولتی و اوراق بهادار خزانه بایکدیگر فرق می کنند.

با کاهش ارزش اوراق بهادار دولتی، ارزش اوراق بهادار خزانه افزایش خواهد یافت تا جبران مافات نماید. با افزایش ارزش اوراق بهادار خزانه، نرخ بهره وام نیز افزایش پیدا خواهد کرد. جالب است بدانید که بدترین حالت در بازارهای مالی زمانی است که با کاهش ارزش اوراق بهادار دولتی ارزش پول ملی نیز کاهش می یابد، لذا قیمت‌ ها به طرز قابل توجهی افزایش خواهد یافت و در نهایت تورم ایجاد خواهد شد که اثرات تورم به کشور و قدرت خرید مردم نیز بر کسی پوشیده نیست.

۴) بازار طلا

با وجود نوساناتی که در سالیان اخیر در بازار طلا وجود داشته است، تبدیل سرمایه راکد به طلا و سکه امری عاقلانه می باشد. به جز صرافی‌ ها و طلافروشی‌ ها روش های دیگری برای تهیه طلا و سکه وجود دارد که به نسبت مناسب‌ تر است و خطرات احتمالی کم تری نیز به همراه خواهد داشت. می‌ توانید در بورس طلا خریداری کنید و یا در همان بورس از گواهی های خرید سکه برای خرید سکه استفاده کنید و ریسک نگهداری فیزیکی طلا و سکه را از بین ببرید. افراد با داشتن کد بورسی توانایی انجام معاملات در این بخش را دارا خواهند بود. مبالغ سرمایه‌ گذاری شده در این بخش به معاملات طلا در بورس تخصیص داده می‌ شود.

فعالیت اصلی صندوق طلا، سرمایه‌ گذاری در گواهی سپرده سکه طلا است که قسمت بزرگ منابع صندوق برای خرید گواهی سپرده طلا در نظر گرفته می شود و بخش دیگر نیز در بازار مشتقات سکه طلای بور کالا مورد استفاده قرار می گیرد. همان طور که پیش تر هم عنوان کردیم با داشتن کد بورسی قادر خواهید بود در معاملات صندوق طلای بورس شرکت کنید و برای خرید طلا، سکه و سایر مشتقات آن اقدام نمایید. برای خرید از این صندوق می بایست تعداد سفارشاتتان را ضرب‌ در ۱۰ کنید یعنی هر ۶ سکه معادل ۶۰ سفارش است.

۴ صندوق طلای بورسی در حال حاضر فعال هستند به نام‌ های طلا، گوهر، عیار و زر که اگر کد بورسی داشته باشید، می توانید واحد های این صندوق را دقیقا مشابه سهام عادی خرید و فروش نمایید ولی به صورت کلی در نظر داشته باشید که برای خرید صندوق های طلا که پیشتر معرفی کردیم، عدد NAV یا همان ارزش واقعی دارایی های صندوق و مقایسه آن با قیمت روز صندوق که در حال معامله شدن است، بسیار حائز اهمیت است.

۵) بازار ارز فارکس

بازار ارز همان بازار مالی فارکس یا همان بازار ارزهای خارجی است. این بازار بزرگترین بازار مالی بین المللی به حساب می آید که گردش مالی روزانه آن ۱۳ برابر گردش روزانه خزانه داری آمریکا می باشد و محبوب ترین بازار مالی جهان نیز محسوب می شود که تعداد زیادی از تحلیلگران، معامله گران، شرکت ها، بانک ها و موسسات مالی در دنیا در آن فعالیت های گسترده و مستمری دارند.

همان طور که گفتیم این بازار قسمت حائز اهمیتی از بازارهای بین‌ المللی محسوب می شود. استقراض یا سرمایه‌ گذاری در سطح بین‌ المللی، به استفاده از بازار ارز برای تبدیل ارز نیاز خواهد داشت. بازار ارز در حقیقت وظیفه تسهیل تجارت و معاملات بین‌ المللی را عهده دار است. در حقیقت علت ایجاد این بازار تسهیل تعدیلات تراز پرداخت‌ ها می باشد.

خلاصه مطلب و نتیجه گیری

در این مقاله به معرفی انواع بازارهای مالی در قالب ۵ گروه پرداختیم و به صورت خلاطه می توان گفت که بازارهای مالی بین‌ المللی به علت کمک به تسهیل مبادلات و با تسهیل تامین مالی ایجاد شده اند. در دنیای امروز نیاز به حضور بیش از پیش این بازارها حس می‌ شود. به صورت کلی بازارهای مالی بین‌ المللی را می‌ توان به ۳ گروه کلی؛ بازار ارز خارجی، بازار بین‌ المللی سرمایه و بازار بین‌ المللی پول تقسیم بندی کرد. بازار بین‌ المللی پول محلی برای ابزار کوتاه‌ مدت مبادله می‌ شود و در بازار بین‌ المللی، سرمایه ابزار بلندمدت مبادله می‌ شود.

دو عاملی که بر تصمیم‌ گیری‌ های مشارکت‌ کنندگان در بازارهای مالی موثر است شامل؛ نرخ ارز انتظاری و نرخ بهره می باشد. حائز اهمیت تریت ویژگی بارز بازارهای مالی بین‌ المللی تحرک بالای سرمایه به حساب می آید. از طرفی عمق این بازار زیاد است که به معنای حضور کاربران بسیار زیاد در این بازارها می باشد. در بازارهای مالی ابزارهای گوناگونی برای پوشش ریسک در نظر گرفته شده است که استفاده از هر یک از آن‌ ها به یادگیری دانش تخصصی مورد نظر نیازمند است.

همان طور که در ابتدای مطلب قول دادیم، معرفی انواع بازارهای مالی در ۵ گروه مختلف پرداختیم.

مقایسه بورس ایران با سایر کشورها در دنیا را می توانید از طریق این لینک مطالعه فرمایید.

هر سوالی در مورد انواع بازار های مالی داشتید، با ما در قسمت دیدگاه ها در میان بگذارید تا شخصا بررسی کنم.

ابزارهای اقتصادی – سیاست مالی و پولی

بازارهای اقتصادی دو بخش هستند؛ بازار پول و بازار کالا و خدمات. در هر بازار هدف‌های مشخصی مانند تعادل در عرضه و تقاضا و ثبات نرخ بهره دنبال می‌شود. برای رسیدن به این هدف‌ها باید از ابزار مناسب استفاده کرد. ابزار مورد نیاز این بازارها را سیاست مالی و پولی می‌نامند.

سیاست مالی

خیلی از افراد می‌گویند که اقتصاد و سیاست دو جزء جدایی‌ناپذیر هستند. عده‌ای نیز می‌گویند که اقتصاد به‌طور غیرمستقیم با سیاست ارتباط دارد. باید بگوییم که سیاست‌های مالی نقطه تلاقی سیاست (دولت) و اقتصاد است.
ابزار دولت برای کنترل و اثرگذاری بر اقتصاد را سیاست‌های مالی (Fiscal policy) می‌گویند. با توجه به ماهیت بازارهای گفته‌شده، عمده سیاست‌گذاری دولت در بازار کالا و خدمات است. این سیاست‌ها بر موضوعاتی مانند عرضه و تقاضای محصول و قیمت کالا و خدمات اثر می‌گذارند. تغییر در درآمد و هزینه، ابزاری است که دولت از آن در سیاست‌های مالی استفاده می‌کند.

منابع درآمدی دولتی اقلامی مانند مالیات یا فروش منابع طبیعی مانند نفت است. منظور از هزینه‌های دولت طرح‌ها و پروژه‌هایی است که برای دولت هزینه دارند. دادن یارانه به تولیدکننده یا مصرف‌کننده و سرمایه‌گذاری و اجرای طرح‌های عمرانی از جمله هزینه‎‌های دولت است.

گروهی از سیاست‌ها باعث بسط و گسترش فعالیت‌‌های اقتصادی می‌شوند. به این گروه، سیاست‌‎های انبساطی می‌گویند. در مقابل سیاست‌هایی وجود دارند که استفاده از آن‌ها باعث محدود شدن فعالیت‌ها می‌شوند. گروه دوم به سیاست‌های انقباضی معروف هستند.

برای آنکه مسائل مطرح‌شده بالا ملموس‌تر باشند مثالی می‌زنیم.

همان‌طور که می‌دانیم یکی از عوامل بروز رکود، کاهش تقاضا است.

فرض کنیم تقاضای کل در جامعه کاهش یافته است. دولت علت این مسئله را کاهش درآمد تشخیص می‌دهد و برای آنکه این کاهش تقاضا منجر به رکود نشود باید کاری کند که تقاضا تقویت شود. یکی از راه‌ حل‌های این کار افزایش درآمد قابل تصرف (Disposable Income) افراد است. (درآمد قابل تصرف درآمدی است که پس از کسر مالیات در اختیار فرد قرار می‌گیرد.) دولت سریع وارد عمل می‌شود و نرخ مالیات بر درآمد را کم می‌کند. مردم پول بیشتری در اختیار خواهند داشت. حالا می‌توانند کالا و خدمات بیشتری تقاضا کنند. درنتیجه تقاضای کل جامعه بالا می‌رود.
این مثال، سیاست مالی انبساطی است. سیاستی که دولت با کاهش مالیات (درآمد خود) باعث شد تا جامعه از کسادی خارج شود.

آیا همیشه سیاست‌ مالی جواب مثبت می‌دهد؟

عده‌ای از اقتصاددانان نکته‌ای جالب و عجیب می‌گویند. اثرات بلندمدت و کوتاه‌مدت سیاست‌های مالی با یکدیگر هم‌راستا نیستند. سیاست‌های مالی انبساطی در کوتاه‌مدت منجر به تحرک اقتصاد می‌شود اما در بلندمدت کاهش نرخ طبیعی تولید را به‌همراه دارد. چرا؟

ما دو نوع پس‌‌انداز داریم. پس‌انداز خصوصی (خانوارها) و پس‌انداز دولتی (مازاد بودجه). سیاست مالی انبساطی پس‌انداز دولتی را کاهش می‌دهد؛ زیرا دولت یا درآمد خود را کم کرده یا هزینه‌هایش را بالا برده است . اگر در آینده، طرح و تجهیزات جدیدی نیاز شود، کشور در تأمین سرمایه آن دچار مشکل خواهد شد. عدم استفاده از تجهیزات جدید و طرح‌های نو، سطح تولید را پایین نگه می‌دارد.

سیاست پولی

با توجه به تقسیم‌بندی ابتدایی، سیاست‌‌گذاری لازم برای بازار کالا و خدمات بر عهده دولت است؛ اما برای بخش پولی باید نهادی از جنس خود این بازار انتخاب کنیم. چه نهادی بهتر از بانک مرکزی.

هدف سیاست‌های پولی، کنترل حجم نقدینگی است. این سیاست، ابزارهایی در اختیار دارد که این هدف را دنبال می‌کند.

ابزارهای سیاست پولی

در اجرای سیاست‌های پولی (Monetary)، بانک مرکزی این قدرت را دارد که با توجه به شرایط، مستقیم یا غیرمستقیم بر بازار پول اثر بگذارد.

سیاست‌های مستقیم	سیاست‌های غیرمستقیم
کنترل نرخ بهره	تنظیم نرخ سپرده قانونی
نظارت و کنترل بر تسهیلات	تنظیم نرخ تنزیل مجدد
شرکت در عملیات بازار باز

نرخ بهره: سپرده‌گذاری افراد در بانک‌ها و مؤسسات مالی یکی از راه‌های کنترل نقدینگی است. زمانی که بانک مرکزی بخواهد نقدینگی را افزایش دهد، نرخ بهره بانک‌ها را کاهش می‌دهد (سیاست پولی انبساطی). در این زمان افراد کمتر تمایل دارند پول را در حساب‌های خود نگه‌ دارند و پول در دست مردم بیشتر می‌شود.

کنترل و نظارت بر تسهیلات: بانک مرکزی با توجه به سیاست‌های کلی اقتصاد و با توجه به شرایط می‌تواند تسهیلات را جهت‌دهی کند.

نرخ سپرده قانونی: تمامی بانک‌ها و نهادهای مالی باید درصدی از سپرده‌های مردم را در بانک مرکزی به امانت بگذارند. سیاست‌های پولی این نرخ را می‌تواند کم یا زیاد کند. اگر هدف اعطای تسهیلات بیشتر باشد، بانک مرکزی این نرخ را کاهش می‌دهد و سپرده بیشتری در اختیار خود بانک می‌ماند.

نرخ تنزیل مجدد: نرخ تنزیل مجدد نرخی است که با آن، بانک مرکزی اوراق بهادار بانک‌های تجاری را تنزیل می‌کند. چون بانک تجاری یک‌بار این اوراق را برای مشتریان خود تنزیل کرده است، تنزیل این اوراق به وسیله بانک مرکزی، تنزیل مجدد خوانده می‌شود.

با کاهش نرخ تنزیل مجدد هزینه وام کاهش می‌یابد، این مسئله باعث افزایش اعتبارات شده و حجم سپرده‌ها و قدرت خرید را افزایش می‌دهد و از طریق افزایش تقاضا باعث افزایش حجم فعالیت‌های اقتصادی و سطح عمومی قیمت‌ها می‌شود. در کشورهای توسعه‌یافته‌تر افزایش نرخ تنزیل مجدد باعث ورود سرمایه به اقتصاد و کاهش آن باعث خروج سرمایه اقتصاد می‌شود.

عملیات بازار باز: بانک مرکزی با خریدوفروش اوراق قرضه در بازار بر حجم اعتبارات و در نهایت بر میزان نرخ بهره تاثیر می‌گذارد.

سیاست پولی و مالی، دو لبه یک مقراض

در یک جامعه نمی‌توان گفت تنها به یک نوع سیاست نیاز داریم. نمی‌شود برای مدت طولانی یک شکل از سیاست را پیاده کنیم. هرکدام از سیاست‌های پولی و مالی در جامعه مورد نیاز هستند. باید بهترین حالت را انتخاب کرد چون هرکدام از این سیاست‌ها می‌توانند در عملکرد سیاست دیگر اثرگذار باشد. این دو نوع سیاست ارتباط مستقیمی با چرخه‌های تجاری (رونق و رکود) دارند؛ بنابراین در قدم اول باید وضعیت اقتصاد شناسایی شود و در قدم بعد سیاست‌های مناسب را انتخاب کرد.