شاخص‌های ملی و شاخص‌های جهانی

شاخص بورس بیش از 7 هزار واحد دیگر ریخت

شاخص بورس با افت 7 هزار و 975واحدی در ارتفاع یک‌میلیون و 412هزار و 859واحد قرار گرفت.

در جریان دادوستدهای امروز بازار سرمایه بیش از 4میلیارد و 615میلیون سهم و حق‌تقدم به‌ارزشی بالغ بر 2هزار و 980میلیارد تومان در بیش از 282هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با افت 7 هزار و 975واحدی در ارتفاع یک‌میلیون و 412هزار و 859واحد قرار گرفت.

بیشترین اثر منفی بر دماسنج بازار سهام در روز جاری به نام نمادهای معاملاتی شرکت‌های معدنی و صنعتی چادرملو، ملی صنایع مس ایران و صنایع پتروشیمی خلیج فارس شد و در مقابل شرکت‌های مخابرات ایران، فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کوروش و داده گستر عصر نوین با رشد خود مانع افت بیشتر نماگر بازار سهام شدند.

بر اساس این گزارش، در بازارهای فرابورس ایران هم با معامله 3میلیارد و 717میلیون ورقه به‌ارزش 9هزار و 514میلیارد تومان در 215هزار نوبت، شاخص فرابورس (آیفکس) 58واحد افت کرد و در ارتفاع 19هزار و 118واحد قرار گرفت.

در این بازار هم امروز بیشترین اثر منفی بر شاخص فرابورس به نام نمادهای معاملاتی سنگ آهن گهر زمین، پتروشیمی زاگرس و پلیمر آریا ساسول بیشترین اثر مثبت بر این نماگر به نام توسعه سامانه نرم‌افزاری نگین، گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی و آهن و فولاد غدیر ایرانیان شد.

چند رسانه

اخبار بورس پایشگر- در جریان دادوستدهای امروز بازار سرمایه تعداد ۲ میلیارد و ۵۰ میلیون سهم و حق‌تقدم به‌ارزش ۶۴۱ میلیارد تومان در ۱۹۲ هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با رشد ۳۸۱۵ واحدی در ارتفاع ۱۸۵ هزار و ۳۵۸ واحد قرار گرفت.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پایشگر، بیشترین اثر مثبت بر رشد دماسنج بازار سهام در روز جاری به نام نمادهای معاملاتی فولاد مبارکه اصفهان، صنایع پتروشیمی خلیج فارس و ملی صنایع مس ایران شد و در مقابل نمادهای معاملاتی پتروشیمی پردیس، صنعتی بهشهر و حفاری شمال با افت خود مانع افزایش بیشتر شاخص بورس شدند.

همچنین شاخص‌های اصلی بازار سرمایه هم روز متعادل و مثبتی را پشت سر گذاشتند به‌طوری که شاخص قیمت (وزنی ــ ارزشی) ۱۱۰۰ واحد، کل (هموزن) ۶۷۸ واحد، قیمت (هموزن) ۴۷۳ واحد، آزاد شناور ۴۴۳۹ واحد و شاخص‌های‌ بازار اول و دوم به ترتیب ۲۵۹۹ و ۸۵۸۸ واحد رشد را به‌ثبت رساند.

از سویی دیگر، در بازارهای فرابورس هم با معامله ۹۴۰ میلیون ورقه به‌ارزش ۳۰۲ میلیارد تومان در ۱۵۲ هزار نوبت، آیفکس ۵۵ واحد رشد کرد و در ارتفاع ۲۴۱۳ واحد قرار گرفت.

بازار بورس نزدک چیست؟ چگونه می توان خارج از ساعت های اصلی در این بازار معامله کرد؟

فرابورس نزدک آمریکا یا «NASDAQ» بزرگ‌­ترین بازار الکترونیک جهان در قلب آمریکا است. مقر اصلی بورس نزدک، در میدان تایمز شهر نیویورک است. NASDAQ مخفف عبارت «National Association of Securities Dealers Automated Quotations system» به معنی «سامانه اعلام قیمت خودکار انجمن ملی معامله‌گران اوراق بهادار» است. این بازار در ۸ فوریه ۱۹۷۱ توسط انجمن ملی معامله‌گران اوراق بهادار «NASD (National Association of Securities Dealers» تأسیس شد و اولین بازار سهام الکترونیکی جهان نام گرفت. در ابتدای تأسیس، فقط یک کامپیوتر برای داده­‌های اطلاعاتی داشت و عملاً ارتباطی بین خریداران و فروشندگان برقرار نبود.

این بازار باعث پایین آمدن مقداری از سپرده‌ها شد. نزدک از لحاظ امنیتی مانند سیستم کنترل برق ایالات‌متحده یا سیستم کنترل پرواز از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است. البته این به معنای غیر قابل نفوذ بودن آن نیست. همین چند وقت پیش بود که نزدک هک شد. با این وجود، سیستم اینترنتی مبادلات ارزی نزدک همچنان جزو امن‌ترین سیستم‌های امنیتی به شمار می‌آید. نزدک دارای بیش از ۳۲۰۰ کمپانی شامل شرکت‌های ارتباطی، مخابراتی، حمل و نقل، خدمات مالی و … است. برخلاف بازار وال‌استریت و بورس نیویورک، بازار NASDAQ کاملاً الکترونیکی است. تا سال ۱۹۸۷، اکثر معاملات از طریق تلفن انجام می‌شد. اما در جریان حادثه اکتبر ۱۹۸۷ – اشاره به دوشنبه سیاه – بازاریاب‌ها به تلفن‌ها پاسخ نمی‌دادند و به همین دلیل، سیستم انجام دستورات کوچک که شیوه‌ای الکترونیکی برای وارد کردن معاملات معامله‌گران بود برقرار شد.

نزدک بزرگ‌ترین بازار بورس معاملات آمریکا است. ارزش بازار بورس نزدک در روز نوشتن این مقاله ۱۰ تریلیون دلار بوده و حجم معاملات آن به ۹۸۲ میلیارد دلار می‌‌رسد. توجه داشته باشید که بازار بورس نزدک آمریکا با نیویورک متفاوت است.

مروری بر تاریخچه رویدادهای مهم نزدک

• در سال ۱۹۷۱ تأسیس شد.
• اولین بازار سهام الکترونیکی در جهان است که قابلیت حمایت بیت کوین را نیز دارد.
• بازاری است که وسیله افزایش معاملات فرابورسی را مهیا می­‌کند.
• در اولین روز فعالیت نزدک در ۸ فوریه سال ۱۹۷۱، ۲۵۰۰ سهام فرابورسی معامله شد.
• در سال ۱۹۹۰ به عنوان یک رقیب جدی برای بورس نیویورک محسوب شد.
• در سال ۱۹۹۴ از نظر سهم معاملات سالانه از بورس نیویورک پیشی گرفت.

ماجرای دوشنبه سیاه چه بود؟

دوشنبه سیاه، نامی است که به روز دوشنبه ۱۹ اکتبر ۱۹۸۷ داده‌اند. زمانی که شاخص «DJIA» سقوط نمایشی خود را هم‌زمان با سقوط سراسری بورس‌های جهانی شروع کرد. در آخر ماه اکتبر، بازار سهام هنگ‌کنگ ۴۵٫۸ درصد، استرالیا ۴۱٫۸ درصد، انگلستان ۲۶٫۴ درصد، آمریکا ۲۲٫۶ درصد و کانادا ۲۲٫۵ درصد سقوط کرده بودند! دوشنبه و سه‌شنبه سیاه برای ۲۸ و ۲۹ اکتبر ۱۹۲۹ نیز به کار می‌رود. یعنی بعد از پنج‌شنبه سیاه در ۲۴ اکتبر ۱۹۲۹ سقوط دوشنبه سیاه، دومین سقوط در تاریخ بازار سهام است. اولین سقوط در روز شنبه ۱۲ دسامبر ۱۹۱۴ بود، وقتی‌ که شاخص DJIA سقوطی ۲۴٫۳۹ درصدی را تجربه کرد.

در آن واقعه، بازار نیویورک تا جولای به دلیل بدهی خارجی ناشی از جنگ جهانی اول تعطیل بود. حادثه سال ۱۹۸۷ دارای رموزی است. تعداد زیادی از افراد برجسته معتقدند که خبر و واقعه مهمی در دوشنبه سیاه رخ نداده بود که باعث چنین ریزشی شود. مهم‌ترین فرضیات عقلانی درباره علت این رویداد فرایض بازار کارآمد و موازنه اقتصادی بیان شد. بحث‌ها و دلایل هنوز هم بعد از گذشت سال‌ها از آن واقعه همچنان بدون رسیدن به نتیجه‌ای ادامه دارد.

بورس نزدک در طول شبانه‌روز ۵/۶ ساعت کاری را به خود اختصاص می‌دهد و از ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه صبح به وقت محلی ایالات‌متحده (۱۷ به وقت تهران) تا ساعت ۱۶ به وقت محلی ایالات‌متحده (۳۰ دقیقه بامداد به وقت تهران) فعالیت خود را ادامه می‌دهد. در هر روز کاری با به صدا درآمدن زنگ وال‌استریت این بورس میزبان هزاران سهام‌دار خواهد بود. وال استریت در طول روزهای کاری بسیار پر‌ رفت و آمد و شلوغ است، اما برخی از سهام‌داران برای فرار از شلوغی، معاملات قبل از شروع ساعت کاری «Pre-Market» و معاملات پس از پایان ساعات کاری «after-hours» را انتخاب می‌کنند.

در بازار نزدک، این امکان مهیا است که قبل از شروع بازار و پس از اتمام بازار نیز سهام‌داران به خرید و فروش بپردازند، اما زمینه فعالیت این دو بازه زمانی با ساعت‌های اصلی بازار کمی متفاوت است.

معاملات پس از بازار (After hours trading)

هر روز پس از تعطیلی بازار، در ساعات ۱۶ تا ۲۰ به وقت محلی امریکا، معامله‌­گران می‌­توانند به داد و ستد بپردازند. بسیاری از گزارش عملکردها و گزارش حسابرسی شرکت‌های بورسی پس از ساعت‌های معاملاتی یا حتی قبل از شروع بازار انتشار پیدا می‌کنند و این باعث می‌شود که ارزش ذاتی سهام، نوسان پیدا کند. تعدادی از سهام‌داران که نوسان‌گیر هستند و از تغییر ارزش ذاتی سهم سود می‌برند این ساعت‌های معاملاتی را انتخاب می‌کنند.

قبل از شروع بازار (Pre-market trading)

همان‌طور که از اسم این دسته از معاملات پیدا است قبل از شروع بازار انجام می‌شوند، یعنی قبل از ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه صبح به وقت آمریکا. این دسته از سهام‌داران، معاملات در این بازار را از ساعت ۴ صبح تا ۹ و ۳۰ دقیقه صبح به ثبت می‌رسانند. جذابیت معاملات در ساعاتی قبل از شروع بازار با معاملات پس از تعطیلی بازار یکسان است. آن‌ها می‌خواهند از سرمایه‌گذارانی که در ساعات اصلی بازار داد و ستد می‌کنند شاخص‌های ملی و شاخص‌های جهانی پیشی بگیرند و با استفاده از اطلاعیه شرکت‌ها به سود مناسبی دست یابند.

ریسک معامله در ساعت‌های خارج از معاملات اصلی چقدر است؟

تمام سرمایه‌گذاران بورس باید ریسک‌پذیر باشند؛ چه آنها که خارج از ساعت‌های معاملاتی داد و ستد می‌­کنند و چه آنها که در طول ساعت‌های معاملات اصلی به انجام معامله مشغول هستند. اما کمیسیون اوراق بهادار آمریکا (SEC) هشت ریسک اصلی را برای سهام‌دارانی که خارج از ساعت معاملاتی داد و ستد می‌کنند تشریح کرده است:

• ناتوانی این دسته از سرمایه‌گذاران از عملکرد به موقع هنگام بروز شایعات بازار
• کاهش نقدینگی در خارج از ساعت‌های معاملاتی
• کاهش تقاضا و عرضه بر اثر کمبود افراد در این ساعت‌های خاص
• نوسانات قیمت
• قیمت‌های ناپایدار
• محدودیت در ثبت سفارشات و تقاضاها
• نبود رقبای حرفه‌­ای در ساعت‌های خارج از معاملات
• مشکلات نرم‌افزاری و نبود متخصصان حرفه‌ای

بورس نزدک به بورس الکترونیکی یا بورس مانیتوری معروف است. زیرا خریداران و فروشندگان از طریق شبکه‌های ارتباط از راه دور کامپیوتری به هم مرتبط شده و معاملات خود را انجام می‌دهند.

بازار بورس نزدک و سامانه Blockchain

سامانه رای دهی الکترونیکی که توسط بازار بورس نزدک راه اندازی شده و قابلیت حمایت از بیت کوین را نیز دارد، جایگاه آن در صدر فناوری blockchain است. این سامانه که فناوری غیرمتمرکز و عمومی محسوب می شود با تایید تراکنش های بیت کوین و با ثبت انتقال سرمایه از هر نوعی در بسته رمزنگاری شده و افزوده شدن به یک زنجیره شفاف و دائمی، معاناتی که همراه با سرمایه بوده است را نمایش می دهد.

ممکن است این سوال برای شما هم به وجود بیاید که چرا از فناوری blockchain استفاده می شود؟

به نوعی می توان گفت این فناوری امکان شناسایی فراملیتی را بصورت دیجیتالی فراهم می کند. همچنین این فناوری در اختیار افرادی قرار میگیرد که کسب و کار آنلاین ایجاد می کنند. حال اگر این افراد تصمیم داشته باشند تا در معاملات بورسی شرکت کنند، حتما باید در محل حضور داشته باشند، اما با کمک این فناوری کار بر توانایی تعریف یک رمز خصوصی را برای خود خواهد داشت. این رمز شماره منحصر بفردی است که غالبا طولانی است. چنین رمز خصوصی زمانی مورد نیاز سهامداران خواهد شد که تصمیم داشته باشند به صورت آنلاین در جلسات رای دهی شرکت کنند.

سطوح بازار بورس نزدک

بازار بورس نزدک دارای ۳ سطح مختلف است که هر کدام از این سطوح برای سرمایه گذاری گروه های مختلف سرمایه گذار تعبیه شده است.

این بازار برای شرکت های مختلف در مقیاس کوچک طراحی شده است. شرکت هایی که مقیاس کوچکی دارند می توانند سهام خود را در این سطح از بازار بورس نزدک ارائه دهند. ویژگی مهم این سطح از بازار سختگیری بسیار کم بورس نزدک در مورد شرکت ها و سرمایه گذاران این بخش از بازار است. این سطح از بازار سرمایه را “کلاه کوچک Capital Cap” نیز می نامند.

سطح دومی که در بازار بورس نزدک تعبیه شده است، بازار جهانی نام دارد که به “کلاه متوسط Mid Cap” نیز شهرت دارد. این سطح از بازار نزدک کمتر مورد توجه شرکت ها قرار دارد. به طور کلی بازار موسوم به بازار جهانی نزدک شامل ۱۴۵۰ سهام است و شرایط و استانداردهای خاص خود را دارد.

• بازار انتخاب جهانی (Global Select Market):

یک بازار بزرگ سهام که برگزیدگان بازار جهانی در بورس نزدک هستند. این بازار شامل سهام هایی از ایالات متحده آمریکا و همچنین سهام بین المللی است و ترکیبی از انواع سهام های جهانی را شامل می شود. در هر ماه اکتبر، اداره مالکیت نزدک لیست شرکت های مختلف را بررسی کرده و معین می کند که کدام سهام واجد شرایط قرارگیری در بازار منتخب جهانی است.

منظور از نزدک مرکب چیست؟

نزدک مرکب یا نزدک کامپوزیت – تأسیس ۱۹۷۱ – نام یک شاخص بازار سهام مهم آمریکا است که شامل بیش از ۴۰۰۰ سهام آمریکایی و غیر آمریکایی معامله‌ شده روی نزدک است.

NASDAQ-100 چیست؟

در سال ۱۹۸۵، شاخص «NASDAQ-100» معرفی شد. نزدک -۱۰۰ یک شاخص بازار سهام شاخص‌های ملی و شاخص‌های جهانی است که ۱۰۰ شرکت بزرگ غیر مالی نزدک را در بر می‌گیرد. وزن شاخص هر شرکت بر اساس میزان سرمایه آنها تعیین می­‌شود. شرکت­‌های مالی در این فهرست قرار ندارند و شرکت­‌های خارج از آمریکا در آن هستند.

تاریخچه نزدک – ۱۰۰ چیست؟

نزدک – ۱۰۰ در سال ۱۹۸۵ توسط نزدک شروع به کار کرد و سعی در ارتقا خود به همراه بورس اوراق بهادار نیویورک داشت. این کار با ایجاد دو شاخص مجزا انجام شد:

شاخص نزدک ۱۰۰ که شامل شرکت های صنعتی، تکنولوژی، خرده‌فروشی، مخابرات، بیوتکنولوژی، مراقبت‌های بهداشتی، حمل و نقل، رسانه و خدمات است و -۱۰۰ نزدک فایننشال که شامل شرکت‌های بانکی، شرکت‌های بیمه، شرکت‌های کارگزاری و شرکت‌های رهن می‌باشد. با ایجاد این دو شاخص، نزدک امیدوار بود که گزینه‌ها و قراردادهای آتی بر روی آن‌ها ایجاد شود و صندوق‌های تعاونی، آن‌ها را به عنوان معیارهای خود قبول کند. شرکت‌های خارجی برای اولین بار در سال ۱۹۹۸ در این شاخص پذیرفته شدند، اما قبل از اینکه بتوانند اضافه شوند، استانداردهای بالاتری برای برآورده شدن داشت. این استانداردها در سال شاخص‌های ملی و شاخص‌های جهانی ۲۰۰۲ تعدیل شدند، در حالی که استانداردهای مربوط به شرکت‌های داخلی افزایش یافت، و اطمینان حاصل شد که همه شرکت‌ها با استانداردهای یکسان مواجه شده‌اند.

چگونه شاخص نزدک-۱۰۰ محاسبه می شود؟

نزدک – ۱۰۰ براساس قیمت سهام، سرمایه‌گذاری در بازار و یک تقسیم کننده محاسبه شد. اساس محاسبه شاخص نزدک توسط قیمت اوراق بهادار ارائه شده در شاخص شکل می‌گیرد. در گذشته، اگر یک شاخص حاوی ۳۰ عنوان باشد، مجموع قیمت اوراق بهادار به سادگی اضافه و تقسیم می شود و یک میانگین ساده را تولید می‌کند. امروزه، شاخص‌ها به عنوان میانگین وزنی براساس سرمایه‌گذاری در بازار محاسبه می‌شوند. دومی به معنی ارزش کلی ارزش عمومی شرکت است، که به صورت زیر محاسبه می‌شود:

تعداد کل سهام قابل قبول ضرب در قیمت سهام.

اگر ارزش بازار سهام بزرگ‌تر باشد، تاثیر قیمتش بر روی شاخص بالاتر خواهد بود. در نهایت، میانگین وزن دار نهایی به یک “مقسوم‌علیه” تقسیم می‌شود. این عدد متغیری است که توسط کمیته ای که شاخص را مدیریت می‌کند و برای حفظ تداوم تاریخی شاخص استفاده می‌شود، تعریف می‌شود.

چگونه شاخص‌های ملی و شاخص‌های جهانی با شاخص نزدک – ۱۰۰ تجارت کنیم؟

چندین راه برای انجام این کار وجود دارد، اگر چه محبوب‌ترین آن‌ها CFD ها مخفف (Contract For Difference) هستند که توسط پلت فرم‌های متعددی برای معاملات آنلاین پیشنهاد شده‌است.

CFD ها امکان به دست آوردن سود شاخص‌های ملی و شاخص‌های جهانی شاخص‌های ملی و شاخص‌های جهانی رو به بالا یا رو به پایین، بدون داشتن مالکیت مستقیم دارایی را ارائه می‌دهند. کاری که معامله گر باید انجام دهد این است که حرکات رو به بالا یا رو به پایین در این بازار را پیش‌بینی کند. البته، تحلیل ۱۰۰ شرکت فهرست‌شده در این شاخص بسیار خسته‌کننده خواهد بود، به خصوص اگر شما به عنوان یک فرد خصوصی کار کنید. بنابراین بهتر است و حتی عاقلانه تر است، تا تجزیه و تحلیل خود را براساس نتایج جهانی بخش فن‌آوری‌های الکترونیک و فن‌آوری‌های جدید انجام دهید.

با این حال، همیشه بهتر است نتایج بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان را در این بخش دنبال کنیم. این شرکت‌ها تاثیر بسیار قوی بر ارزش‌ها و تکامل اقتصاد آمریکا دارند که به نوبه خود بر جنبش‌های شاخص نزدک – ۱۰۰ تاثیر می‌گذارد. می توان شاخص‌های ملی و شاخص‌های جهانی گفت که تکامل تاریخی این دوره‌ها نسبت به تجزیه و تحلیل بنیادی یک رویکرد جامع تری را میسر می‌سازد. با مطالعه واکنش‌های این شاخص در مواجهه با رویدادهای خاص در گذشته، شما قادر خواهید بود، درک کنید که چگونه می‌تواند به اطلاعیه‌های آینده واکنش نشان دهد.

در نهایت، باید گفت که از آنجایی که حرکات این شاخص اغلب بسیار متغیر هستند و در نتیجه بسیار بزرگ هستند، می‌تواند برای مقابله با حمایت ها و مقاومت ها از لحظه‌ای که یک روند قوی شناسایی می‌شود، جالب شاخص‌های ملی و شاخص‌های جهانی باشد.

چگونه در شاخص نزدک- ۱۰۰ سرمایه گذاری کنیم؟

نزدک – ۱۰۰ اغلب به صورت NDX در بازارهای مشتقات است. قراردادهای آتی مربوط به آن، در بورس کالاهای شیکاگو معامله می‌شود. شاخص ها از همه لحاظ دارایی‌هایی هستند که ما می‌توانیم آن را به صورت آنلاین معامله کنیم. این امکان وجود دارد که با CFD پیش بینی کرد.

شما می‌توانید یک CFD آزمایشی را شروع کنید و یک حساب نمایشی را در کارگزاری ایجاد کنید. حساب آزمایشی، یک حساب عملی است که به شما اجازه می‌دهد تا معاملات روزانه با طیف وسیعی از ابزارهای مالی، از سهام، فیوچرز گرفته تا گزینه‌هایی مانند CFDها و ارزهای دیجیتال را تمرین کنید.

عملکرد نزدک

عملکرد نزدک توسط شاخص‌های مختلف به خصوص شاخص نزدک مرکب و نزدک – ۱۰۰ اندازه‌گیری شده‌است. نزدک مرکب، روند بازار اوراق بهادار را محاسبه می‌کند و یک سبد است که شامل بیش از ۳ هزار عنوان است، که اکثر اوراق بهادار فهرست‌شده را شامل می‌شود. شاخص مهم دیگر نزدک – ۱۰۰ می‌باشد.

نزدک در طول سالیان، مجموعه‌ای از استانداردهای سختگیرانه را که شرکت‌ها قبل از این که در فهرست گنجانده شوند باید با آن مواجه شوند را ارائه می دهد. این استانداردها شامل موارد زیر هستند:

• فهرست شده به طور انحصاری در نزدک یا در جدول بازار جهانی، یا در رده جهانی.
• ارائه شدن به طور عمومی به مدت سه ماه در یک بازار آمریکایی تاسیس شده.
• داشتن میانگین روزانه ۲۰۰،۰۰۰ سهم.
• داشتن همه گزارش‌های سه‌ماهه و سالانه.
• نبودن در جریان ورشکستگی

علاوه بر این، از سال ۲۰۱۴، شرکت ها با طبقه ‌های چندگانه سهام مجاز به داشتن طبقه های چندگانه در شاخص، به شرط تامین معیارهای نزدک می شوند. پیش از سال ۲۰۱۴، شرکت‌ها به یک طبقه از سهام در شاخص (معمولا با سرمایه‌گذاری در بازار بزرگ) محدود بودند.

آمار تکان‌دهنده بانک جهانی/ اندازه اقتصاد ایران به یک سوم کاهش یافت!

آخرین آمار بانک‌ جهانی نشان می‌دهد؛ اقتصاد ایران با GDP حقیقی ۱۹۲ میلیارد دلاری در حال حاضر رتبه ۵۱ جهان را دارد. یعنی نصف امارات یا حتی یک چهارم ترکیه! به گفته کمیل طیبی با این آمار، حالا دیگر ایران جزو کشورهای با درآمد سرانه بسیار پایین است.

به گزارش تجارت‌نیوز، آخرین گزارش بانک جهانی آماری شوک‌برانگیز برای ایران به همراه داشت. کشوری که قرار بود تا سال ۱۴۰۴ اولین قدرت منطقه باشد و یکی از قدرت‌های اقتصادی جهان، حالا در رتبه پنجاه و یکم جهان قرار گرفته است.

بهمن ماه ۹۹ بود که محمد باقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور گفته بود:«با همه مشکلاتی که وجود دارد و کسی نمی‌تواند رنج اقتصادی مردم را انکار کند، ما جزو ۱۸ شاخص‌های ملی و شاخص‌های جهانی کشور بزرگ جهان در تولید ناخالص داخلی هستیم». البته دروغ هم نمی‌گفت فقط حساب و کتابش هم کمی قدیمی بود و هم با نرخ ارز واقعی نبود.

بر اساس اعلام صندوق بین المللی پول، تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۲۰۲۰ حدود ۶۱۰ میلیارد دلار، در سال ۲۰۱۹ حدود ۵۸۳ میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۷ ، ۴۳۰ میلیارد دلار بوده است. بر اساس همین آمار سال ۲۰۱۹ ایران واقعا اقتصاد هجدهم دنیا بوده است.

چگونه از رتبه ۱۸ به ۵۱ رسیدیم؟

محاسبه GDP توسط نهادهای داخلی هر کشوری انجام می‌شود. به طور مثال در ایران بانک مرکزی و مرکز آمار سالانه این شاخص را محاسبه می‌کنند. سپس همین آمار برای مقایسه کشورها در سطح جهان به دست نهادهایی همچون صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی می‌رسد. آن‌ها هم اقدام به انتشار لیست رتبه بندی شده کشورهای جهانی در شاخص GDP می‌کند.

البته شاخص تولید ناخالص داخلی هر کشور ابتدا بر اساس واحد پولی همان کشور محاسبه می‌شود. یعنی بانک مرکزی ایران شاخص GDP را بر اساس ریال گزارش می‌کند؛ در کشورهای اروپایی این شاخص برحسب یورو اعلام می‌شود؛ هند به روپیه، چین به یوآن، ژاپن به ین و آمریکا هم به دلار گزارش می‌دهند. ولی در گزارش‌های جهانی برای مقایسه کشورها، تولید ناخالص داخلی بر اساس نرخ دلار و قدرت برابری خرید محاسبه می‌شود.

مشکل این بود که تا اینجا، درآمد محاسبه شده ریالی کشور ما با دلار ۴۲۰۰ تومانی تبدیل می‌شد. همین باعث شده بود میزان تولید ناخالص داخلی ایران بیش از حد واقعی نشان داده شود. برای مثال به پشتوانه همین آمار، سال ۲۰۲۰ ایران در گزارش صندوق بین‌المللی پول اقتصاد بیست‌ودوم جهان معرفی شده بود. حالا اما بانک ‌جهانی این آمار را با نرخ حقیقی دلار محاسبه کرده است.

عدد GDP ایران در این محاسبه شوکه‌کننده است. تنها ۱۹۲ میلیارد دلار! این یعنی اندازه اقتصاد ایران با نزدیک ۸۵ میلیون نفر جمعیت، نصف امارات، یک چهارم ترکیه و یک صدم آمریکاست!

ایران؛ در جمع کشورهایی با درآمد سرانه پایین

کمیل طیبی، کارشناس اقتصاد بین الملل، با تاکید بر اینکه اطلاعات بانک جهانی اعتبار بسیاری دارد و در مقالات و تحقیقات آکادمیک قابل اتکاست، درباره رتبه جدید اقتصاد ایران عنوان می‌کند: این دفعه مبنا قیمت حقیقی ارز بوده است. چون عملا در سیستم اقتصادی ما قیمت رسمی ارز، یعنی ۴۲۰۰ تومان، کمتر نقشی دارد مگر برای برخی کالاهای ضروری و دارو.

او ادامه می‌دهد: این شاخص اکنون حقیقی شده است چون سهم عمده معاملات در جهان بر اساس همین دلار آزاد شکل می‌گیرد از جمله سفرهای مردم، سرمایه‌گذاری‌های خارجی و واردات کالاهایی مثل خودرو. در اقتصاد بین‌المللی هم GDP کشورها باید با ارز واقعی و نزدیک به بازار محاسبه شود تا قدرت خرید جهانی کشورها عیان باشد.

طیبی درباره شفاف شدن حقیقت اقتصاد با اعلام رتبه جدید ایران می‌گوید: این رتبه برای اقتصاد کشوری مثل ما که همیشه ادعا میشده تولید ناخالص داخلی ۵۰۰،۶۰۰ میلیارد دلاری دارد، بسیار پایین است. تقسیم ۱۹۲ میلیارد دلار فعلی برجمعیت کشور درآمد سرانه را بسیار پایین می‌آورد. ما اکنون دیگر جزو کشورهایی هستیم با درآمد سرانه پایین. کشورها بر اساس GDP به سه گروه درآمد سرانه، بالا، متوسط و پایین تقسیم می‌شوند.

او علت افت شدید تولید ناخالص داخلی ایران را تورم بالا، عدم سرمایه‌گذاری خارجی، افت جریان صادرات و واردات و قطع جریان سرمایه می‌داند و بیان می‌کند:‌ حالا دیگر بازار هدف برای ما بسیار کم شده و حتی در جذب سرمایه‌گذار خارجی هم بسیار محدود شاخص‌های ملی و شاخص‌های جهانی خواهیم بود.

توضیحاتی پیرامون شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI به زبان ساده !!

شاخص قیمت مصرف کننده (consumer price index) یا CPI مقیاسی است که به بررسی میانگین وزنی قیمت‌های مجموعه کالا‌ها و خدمات مصرف کننده مانند حمل و نقل، غذا و مراقبت‌های پزشکی می‌پردازد. این شاخص با در نظر گرفتن تغییرات قیمت برای هر گزینه در این مجموعه و میانگین گرفتن از آنها حاصل می‌شود. تغییرات در CPI برای ارزیابی تغییرات قیمت در ارتباط با هزینه زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شاخص قیمت مصرف کننده برای شناسایی دوره‌های تورم و تقلیل قیمت بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. تورم امروزه مشکلی جدی در ساختار اقتصاد‌هاست که راه‌حل آن در دستان بیت کوین و ارز دیجیتال است.

درک شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)

CPI میانگین تغییر قیمت کالا و خدمات را برای مصرف کننده اندازه‌گیری می‌کند که این تغییرات قیمت معمولا با نام تورم شناخته شده است. اساسا این شاخص تلاش می‌کند که سطح قیمت تجمیعی را در یک اقتصاد به صورت کمی درآورد و در نتیجه، قدرت خرید واحد ارز آن کشور را اندازه بگیرد.

شاخص قیمت مصرف کننده تغییرات قیمت را برای کالا‌های خرد و دیگر گزینه‌هایی که مصرف کننده برای آنها پول می‌دهد، اندازه می‌گیرد؛ اما این شاخص چیز‌هایی مانند پس انداز و سرمایه گذاری را به حساب نمی‌آورد و اغلب آنچه را که توسط توریست‌های خارجی خرج می‌شود را نیز نادیده می‌گیرد.

چگونه می‌توان از CPI استفاده کرد؟

CPI یک شاخص اقتصادی است و عمدتا برای اندازه‌گیری تورم و کارایی سیاست اقتصادی حکومت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شاخص تغییرات قیمت در اقتصاد را برای همگان آشکار می‌کند و به عنوان راهنمایی برای تصمیم‌گیری در امور اقتصادی عمل می‌کند. شاخص قیمت مصرف کننده و مولفه‌های تشکیل دهنده آن را می‌توان به عنوان یک بازدارنده برای شاخص‌های اقتصادی دیگر مورد استفاده قرار داد. معمولا زمانی که سطح قیمت تجمیعی افزایش پیدا کند، قدرت خرید ارز آن کشور کاهش پیدا می‌کند و عکس این قضیه نیز صادق است.

از این شاخص می‌توان برای تعیین سطح شایستگی افراد برای برخورداری از مساعدت‌های حکومتی استفاده کرد و تنظیمات دستمزد را نیز با استفاده از این شاخص می‌توان برای کارگران داخلی اعمال کرد.

چه کسانی و چه چیز‌هایی در CPI پوشش داده می‌شوند؟

آمار CPI افراد شاغل، افرادی که برای خود کار می‌کنند، فقرا، افراد بیکار و بازنشستگان را در یک کشور پوشش می‌دهد. افرادی که در این گزارش ذکر نمی‌شوند، معمولا جمعیت‌های روستایی، خانواده‌های کشاورز، خانواده‌های نیرو‌های مسلح و افرادی که در زندان‌ها و تیمارستان‌ها خدمت می‌کنند را شامل می‌شود.

شاخص قیمت مصرف کننده هزینه مجموعه کالا‌ها و خدمات را در یک کشور و به صورت ماهیانه ارائه می‌دهد. CPI فروش و مالیات مستقیم را نیز در بر می‌گیرد، اما چیز‌هایی را که مرتبط نیستند مانند درآمد و مالیات‌های امنیت اجتماعی نادیده می‌گیرد. این شاخص چیز‌هایی مانند سرمایه گذاری، بیمه عمر، املاک و مستغلات و دیگر چیز‌هایی که مستقیما به مصرف روزمره مصرف کننده مرتبط نیستند را نیز نادیده می‌گیرد.

محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده

برای محاسبه CPI باید هزینه سبد بازار در یک سال را بر هزینه سبد بازار در سال مبنا تقسیم کرد و سپس نتیجه را در ۱۰۰ ضرب کرد. سال مبنا را اداره کار تعیین می‌کند. مثلا در ایالات متحده، داده‌های CPI برای سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ بر اساس بررسی‌های انجام شده در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ بود.

انواع CPI

هر بار دو نوع شاخص قیمت مصرف کننده گزارش داده می‌شود:

• نوع اول CPI-W نامیده می‌شود و شاخص قیمت مصرف کننده را برای دستمزد‌بگیران شهری و کارکنان دفتری اندازه می‌گیرد.
• نوع دوم CPI-U نامیده می‌شود و شاخص قیمت مصرف کننده برای مصرف کنندگان شهری است. این نوع CPI بر اساس مخارج تقریبا همه جمعیت‌های مناطق شهری است.

تفاوت اصلی بین دو شاخص بالا در سنگینی مخارج تعیین شده برای طبقه‌های اقلام مختلف و نواحی جغرافیایی است.

داده‌های منطقه‌ای CPI

اداره کار CPI را بر اساس منطقه تفکیک می‌کند. در ایالات متحده، این گزارش شامل چهار ناحیه اصلی شمال شرقی، غرب میانه، جنوب و غرب می‌شود. سه ناحیه اصلی شهری نیز هر ماه تفکیک می‌شوند و این سه ناحیه شیکاگو – گری – کنوشا (Chicago-Gary-Kenosha)، لس آنجلس – ریور ساید – اورنج کانتی (Los Angeles-Riverside-Orange County) و نیویورک – نیوجرسی شمالی – لانگ آیلند (New York-Northern NJ-Long Island) است.

علاوه بر اطلاعاتی که ماهیانه فراهم می‌شود، اداره کار گزارش‌هایی را برای ۱۱ ناحیه شهری ایالات متحده به صورت یک ماه در میان منتشر می‌کند و برای ۱۳ ناحیه شهری دیگر نیز هر شش ماه یکبار این گزارش را انتشار می‌دهد. این گزارش‌ها نواحی دارای جمعیت زیاد را پوشش می‌دهند و ارائه‌دهنده یک زیرمجموعه منطقه‌ای خاص هستند.

به نظر شما شاخص قیمت مصرف کننده چه استفاده‌های دیگری می‌تواند داشته باشد؟ نظرات خود را حتما با ما در میان بگذارید.