معرفی آتی
قرارداد آتي قراردادي است كه فروشنده بر اساس آن متعهد می شود در سررسيد معين، مقدار معيني از كالاي مشخص را به قيمتي كه الان تعيين می كنند، بفروشد و در مقابل طرف ديگرقرارداد متعهد می شود آن كالا را با آن مشخصات، خريداري كند در این قراردادها، براي جلوگيري از امتناع طرفين از انجام قرارداد، طرفين به صورت شرط ضمن عقد متعهد می شوند مبلغي را به عنوان وجه تضمين نزد اتاق پاياپاي بگذارند و متعهدمی شوند متناسب با تغيیرات قيمت آتي، وجه تضمين را تعديل كنند و اتاق پاياپاي بورس کالا از طرف آنان وكالت دارد متناسب با تغييرات، بخشي از وجه تضمين هر يک از طرفين را به عنوان اباحه تصرف در اختيار طرف دیگر معامله قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سر رسيد با هم تسويه كنند
با توجه به اينکه اولين معاملات قراردادهاي آتي در دنيا به صورت استاندارد در بور سهاي کالايي انجام شده است در کشور ما نيزمعاملات اولين قرارداد آتي در بورس کالاي ايران با راه اندازي قرارداد آتي بر روي شمش طلاي يک اونسي که در سال1387مورد پذيرش قرار گرفته بود آغاز شد اما با راه اندازی قراردادهای آتی بر روی سکه طلای بهارآزادی و آغاز معاملات آن هم اکنون تقریبا تمام معاملات آتی بورس کالا به قراردادهای سکه طلای بهارآزادی اختصاص پیدا کرده است که روز به روز نیز بر متقاضیان حضور در این بازار افزوده می شود نگاهی به آمار معاملات قراردادهای آتی در بورس کالای ایران نشان می هد طی مدتی که از راه اندازی این قراردادها می گذرد، حجم و ارزش این معاملات هر سال نسبت به سال قبل افزایش بسیار چشمگیری راتجربه کرده است
انواع اوراق مشتقه بورس کالا
قراردادهای سلف (Forwards)
قراردادی است که به موجب آن دو طرف متعهد می شوند در یک تاریخ مشخص و قیمت مشخص کالایی با کیفیت مشخص را که بر اساس توافق طرفین تعیین خواهد شد را مبادله کنند در این قرارداد هم پیش شرط این است که تفاوت دیدگاه نسبت به قیمت آینده برای خریدار و فروشنده وجود داشته باشد بر اساس قرارداد سلف تمامی مبلغ بایستی قبلاپرداخت و کالا در سررسید تحویل شود بدین ترتیب در معاملات غالبا با پول نقد رد و بدل می شود یا اسنادی که معادل پول نقد به شمار می آیند یکی از دارایی هایی که معامله سلف آن ها بسیار متداول است نفت خام است
قراردادهای آتی (Futures Contracts)
قراردادی است که در آن دوطرف تعهد میکنند که در یک تاریخ مشخص(تعیین شده طبق ضوابط رسمی بورس) و با یک قیمت مشخص (تعیین شده طبق ضوابط بازار رسمی بورس) یک کارگزاری های اختیار معامله کالا با کیفیت مشخص(تعیین شده طبق ضوابط بازار رسمی بورس) را مبادله کنند در این قرارداد دو طرف متعهد هستند که طبق ضوابط قرارداد عمل کنند خریدار معمولاً نگران است که قیمت کالا در آینده بالا رود و فروشنده نگران است که قیمت کالا ثابت مانده یا پایین بیاید این قراردادها در بازارهای رسمی یا بورس انجام میگیرند و به نوعی نوسانهای شدید قیمت کالا در آینده را کاهش میدهند در این نوع قرارداد، پول، کالای مورد معامله تا زمان تحویل پرداخت نمیشود ولی هر دوطرف معامله برای حسن انجام معامله هنگام عقد قرارداد، ودیعهای به اتاق پایاپای بهعنوان وجه تضمین حسن انجام قرارداد میسپارند برخی از قراردادهای آتی، قابل معامله و واگذاری به دیگران در بورس (بازار دست دوم) هستند لذا این نوع قراردادها بهعنوان ابزارهای سفته بازی نیز مورد استفاده قرار میگیرند
قراردادهای اختیار معامله (Options)
قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار قرارداد، حق(نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد براساس این قرارداد، دو طرف توافق میکنند که در آینده معاملهای انجام دهند در این معامله خریدار “اختیار معامله”، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخص با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست میآورد از طرف دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، براساس مفاد قرارداد، آماده فروش دارایی مذکور است چنانکه از تعریف قرارداد اختیار معامله پیداست، دارنده قرارداد(خریدار) در اعمال حق خود مختار است و به عبارت دیگر هیچ تعهد و الزامی ندارد و در صورت صرفنظر وی از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته است از دست میدهد از طرف دیگر فروشنده در صورت تمایل خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است
قراردادهای معاوضه (Swaps)
قراردادی است که در آن دوطرف متعهد هستند که برای مدت مشخص(توافقی است)، دو دارایی یا منافع حاصله از دو دارایی را با کیفیت مشخص(توافقی است) به نسبت تعیین شده، معاوضه کنند پس از سررسید قرارداد دو دارایی یا منافع این دو دارایی به صاحبان اولیه آنها برمیگردد این داراییها میتوانند فیزیکی مثل گندم، طلا، نفت، چوب و یا مالی مثل اوراق قرضه، مشارکت، وامو باشند در این قرارداد دو طرف متعهد هستند که طبق ضوابط قرارداد عمل کنند این قرارداد بهصورت غیررسمی(خارج از بورس) انجام میگیرد
مزایای قراردادهای مشتقه
امكان خريد و يا فروش استقراضي دارايي
تضمين معاملات توسط اتاق پاياپاي بورس
اصطلاحات قراردادهای مشتقه
وجه تضمین اولیه
سرمایهگذارانی که قصد خرید یا فروش قرارداد آتی را دارند ابتدا باید مبلغی را به عنوان ضمانت نزد کارگزار بورس بگذارند که به حساب وجه تضمین معروف است که متناسب با تغییر ارزش قراردادهای آتی، حساب هر یک از طرفین تعدیل میشود میزان این وجه را بورس تعیین میکند، لیکن کارگزاران بورس میتوانند با توجه به میزان اعتبار مالی سرمایهگذار، سطح این وجه تضمین را تغییر دهند هدف اصلی این امر، حداقل کردن ریسک نکول قرارداد است
حداقل وجه تضمین
نسبتی از وجه تضمین اولیه است که کاهش موجودی حساب عملیاتی کارگزار به کمتر از این نسبت، منجر به صدور اخطاریه افزایش وجه تضمین میشود هرگاه مانده حساب وجه تضمین از حداقل وجه تضمین ثابت کمتر شود، بلافاصله بورس اقدام به تقاضای وجه تضمین خواهد کرد
حداقل وجه تضمین
نسبتی از وجه تضمین اولیه است که کاهش موجودی حساب عملیاتی کارگزار به کمتر از این نسبت، منجر به صدور اخطاریه افزایش وجه تضمین میشود هرگاه مانده حساب وجه تضمین از حداقل وجه تضمین ثابت کمتر شود، بلافاصله بورس اقدام به تقاضای وجه تضمین خواهد کرد
کارگزاری های اختیار معامله
تعریف
اختیار کارگزاری های اختیار معامله معامله قراردادي دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار قرارداد حق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد.
چنانکه از تعریف قرارداد اختیار معامله پیداست، دارنده قرارداد (خریدار) در اعمال حق خود مختار است و به عبارت دیگر هیچ تعهد و الزامی ندارد و در صورت صرف نظر وي از اجراي قرارداد، مبلغی را که در ازاي این حق، پرداخته است از دست میدهد. از طرف دیگر فروشنده در صورت خواست خریدار، مجبور به اجراي قرارداد است .برای جلوگيری از امتناع فرو شنده اوراق از انجام قرارداد، فرو شنده ضمن قرارداد متعهد مي شود مبلغي را به عنوان وجه تضمين نزد كارگزار بورس يا اتاق پاياپای قرار دهد و متناسب با تغييرات قيمت اوراق اختيار معامله، آن را تعديل كند.
قراردادهاي اختیار معامله از نظر سررسید به دو نوع آمریکایی و اروپایی تقسیم میشوند. اختیار معاملۀ آمریکایی قراردادي است که از هنگام عقد قرارداد تا سررسید آن، قابل اجراست. یعنی در طول دورة قرارداد هر وقت که خریدار بخواهد میتواند آن را به اجرا بگذارد. حال آنکه اختیار معاملۀ اروپـایی فقـط در سررسید یا دورة کوتاهی که به مثابه دورة سررسید در نظر گرفته میشود قابل اجراست و خریدار فقط در دورة سررسید میتواند آن را به اجرا بگذارد.
فروشنده قرارداد اختیار معامله (از نوع خرید یا فروش) : متعهد به خرید یا فروش قرار داد اختیار معامله
خریدارقرارداد اختیار معامله ( از نوع خرید یا فروش) : پرداخت وجه توسط خریدار به فروشنده قرارداد اختیار معامله
درگاه پرداخت اینترنتی کارگزاری های بورس
بورس بازاری است که در آن داراییها خرید و فروش میشوند. بورس به سه دسته بورس کالا، ارز و اوراق بهادار تقسیم میشود. در بورس اوراق بهادار دارایی های مالی مثل سهام ، اوراق مشارکت ، قرارداد های اختیار خرید و فروش و…. مورد معامله قرار می گیرد.
سهم یا سهام چیست؟
قطعهای از سرمایه یک شرکت است پس سرمایه یک شرکت سهامی خاص یا سهامی عام به قسمتهایی مساوی تقسیم میشود که به هر یک از این قسمتها یک سهم گفته میشود. هر سهم، نشاندهنده یا نماینده کوچکترین واحد مالکیتی، در یک شرکت یا کارخانه است. دارنده هر سهم یا سهامدار، به همان نسبتی که سهام در اختیار دارد، در مالکیت کارگزاری های اختیار معامله شرکت یا بنگاه تولیدی شریک است.
اساسیترین فرق بین یک شرکت سهامی خاص با سهامی عام این است که همه میتوانند سهام شرکتهای سهامی عام را خرید و فروش کنند ولی سهام شرکتهای سهامی خاص در مالکیت عدهای خاص است.
کارگزاری بورس چیست؟
شرکت کارگزاری ( Broker Company ) یا بهاختصار کارگزار، نوعی موسسه مالی در بازارهای بورس است، که در زمینه خرید و فروش انواع اوراق بهادار فعالیت میکند. کارگزاریها اغلب در معاملات، به نمایندگی از خریدار یا فروشنده سهام، وظیفه خرید و فروش را انجام میدهند و در ازای آن نیز دستمزد، کمیسیون یا حقکارگزاری دریافت میکنند. کارگزار را میتوان واسط بین بورس و معاملهگران سهام دانست، البته در معاملات آنلاین این واسط بودن به چشم نمیآید و شما با ارسال سفارشات خرید یا فروش سهام در سایت، احساس نمیکنید که واسطهای وجود دارد و سفارشات شما در همان لحظه در سامانه معاملات بورس اوراق بهادار ثبت میشود.
از جمله مهمترین معیارها برای انتخاب بهترین کارگزاری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارائه خدمات در حوزههای مختلف
- داشتن سیستمهای داخلی مناسب
- دسترسی سرمایهگذار به کارگزار
- تخفیف کارمزد و ارائه خدمات اعتباری
- سامانه معاملات برخط (آنلاین)
- ارائه پشتیبانی مناسب
- تحلیل، مشاوره و آموزش
- قابلیت انجام سریع سفارش مشتری
- داشتن اطلاعات مربوط و کافی
- حجم سرمایه سرمایهگذار
بررسی مورد آخر یعنی درگاه پرداخت اینترنتی پایدار:
بحث خرید سهام به خصوص عرضه های اولیه بحث حساسی است به گونه ای که اگر مشتری یک کارگزاری نتواند درخواست بدهد یا به صورت مکرر با قطعی درگاه پرداخت مواجه شود ممکن است نسبت به تغییر کارگزار خود اقدام کند. برخی کارگزاری ها امکان شارژ از روز قبل را فراهم کرده اند تا مشتری با مشکلی مواجه نشود اما اولا که همه کارگزاری ها از این روش استفاده نمی کنند. دوما شاید مشتری نخواهد از این روش استفاده کند، موقع برداشت وجه ممکن است درگاه پرداخت قطع باشد و موجب نارضایتی مشتری گردد. درگاه پرداخت اینترنتی سیزپی با ارائه راهکارهای نوین پرداخت و داشتن به روزترین سیستم های مدیریت پرداخت این امکان را دراختیار شرکت های بورسی و کارگزاری ها قرار داده تا بدون داشتن قطعی به فعالیت خود بپردازند. سیزپی این قابلیت را دارد تا با ایجاد یک کیف پول برای کارگزاری، با شارژ آن بدون نیاز به اتصال به درگاه پرداخت و صرفا از محل کیف پول بتوان سهام خریداری کرد و از آنجا که پولی هم به حساب کارگزاری نمی رود بنابراین از نظر بحث های مالیاتی هم مشکلی پیش نخواهد آمد. Google
فروشندگان سیگنال
در واقع سیگنال تضمینی بورس یا پیشنهاد معاملاتی در بورس، توصیه به خرید یا فروش یک نماد در زمان و قیمتی مشخص میباشد و ارائهدهندگان آن معتقدند، بهترین فرصتهای معاملاتی بازار را به مشتریان خود معرفی میکنند. حال یکسری اپلیکیشن و سایت هایی به وجود آمده اند که به صورت تخصصی در این زمینه فعالیت می کنند.
سیزپی برای فروشندگان سیگنال که دارای سایت و اپلیکیشن نیستند نیز راهکار ساده ای جهت دریافت وجه از مشتریان ارائه کرده است. این قبیل کسب و کارها می توانند بعد از ثبت نام در سایت سیزپی با ایجاد لینک پرداخت و ارسال آن به متقاضی سیگنال از متقاضی پول دریافت کنند.
توضیحات کارگزاری های اختیار معامله دوره
بازار مشتقه بزرگترین بازار مالی جهان به ارزش هزار تریلیون دلار (چهارصدبرابر بازار کریپتوها) می باشد. دلیل توجه خیره کننده معامله گران امکان استفاده از اهرم، کسب سود در ریزش بازار و ابزارهای هج و اربیتراژ می باشد. در سالهای اخیر این بازارها در ایران هم توجه معامله گران را به خود جلب کرده است اما هنوز نوپا و آماده رشد می باشد.
ریسک و عدم اطمینان،یکی از امورجدانشدنی فعالیت های اقتصادی می باشد.در این راستا فعالان اقتصادی همواره بدنبال حدأقل سازی ریسک های خود هستند.متخصصان مالی در راستای پوشش ریسک و حل مشکل فوق الذکر ابزارهای جدیدی را ابداع کرده اند.یکی از این اختراع های بزرگ، ابزارهای مالی مشتقه کارگزاری های اختیار معامله می باشد.علت نامگذاری آن ها به ابزار مشتقه این است که ارزش آن ها از ارزش دارایی های دیگر،اوراق بهادار،نرخ بهره،کالاهای اساسی و شاخص اوراق بهادار منتج شده است.
در قراردادهای مشتقه،طرفین قرارداد می پذیرند که هریک کاری را که توافق شده در آینده و در زمان مشخصی انجام دهند.در این معاملات سرعت نقدشوندگی بالا بوده و در عین حال هزینه های کمتری را در بازار ایجاد میکنند. ابزارهای مشتقه در انتقال ریسک بازار و کاهش هزینههای تأمین مالی نیز مؤثر هستند و همین امر، باعث افزایش بازده دارایی میشود.
با بکارگیری ابزار مشتقه یک اهرم شکل میگیرد بدین صورت که تغییر کوچکی در روند قیمت دارایی پایه میتواند تغییرات قابل توجهی در ارزش اوراق مشتقه ایجاد کند.بعبارتی دیگر با بکارگیری اهرم در این معاملات سرمایه گذاران میتوانند با مبلغی چندین برابر سرمایه خود خرید و فروش کنند.در صورتی که ارزش اوراق مشتقه طبق انتظار افراد رشد کند، امکان دستیابی به سود را برای سرمایهگذاران فراهم میکند. همان طور که گفته شد، با استفاده از ابزارهای مشتقه میتوان خطر دارایی پایه را پوشش داده و کم کرد. از طرف دیگر، در موقعیتهایی که ارزش مشتقات به اتفاق یا شرایط خاصی وابسته باشد، اختیاراتی برای طرفین ایجاد کرد.
از جمله آثار مثبت ابزار مشتقه می توان به نقدشوندگی بالا،استفاده از اهرم در معاملات،کاهش هزینه خطر و کاهش ریسک قیمت ها اشاره کرد.
معاملات آتی
توافقنامه ای است مبتنی بر خرید یا فروش دارایی مشخص در زمان معین در آینده، با قیمت مشخص. در این قرارداد خریدار متعهد می گردد کالای مورد نظر را در تاریخ تعیین شده تحویل گرفته و مبلغ مشخصی را بابت هر واحد از آن پرداخت نماید و فروشنده نیز متعهد میگردد درتاریخ موردنظر درازای دریافت وجه مشخصی کالای مورد نظر را تحویل نماید. برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات قیمت، بخشی از وجه تضمین هریک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید باهم تسویه کنند. هم اکنون زعفران رشته ای بریده ممتاز نگین ،زعفران رشته ای پوشال درجه یک ، زیره سبز و پسته فندقی داراییهای پایه پذیرفته شده کارگزاری های اختیار معامله به عنوان دارایی پایه قراردادهای آتی بورس کالا می باشد.
مهمترین مزایای قراردادهای آتی
گواهی سپرده کالایی
گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که نشان دهنده مالکیت دارنده ی آن بر مقدار معینی کالاست و پشتوانه آن قبض انبار استانداری است که توسط انبارهای موردتایید بورس صادر می گردد از کاربردهای مهم قبوض انبار در تامین مالی، ابزار تحویل در قراردهای آتی می باشد.
تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که کد معاملات اوراق بهادار دارند، میتوانند اقدام به معامله گواهی سپرده کالایی هر کالایی نمایند. برای تحویل گرفتن کالا از انبار ( در صورت داشتن گواهی سپرده در کد بورسی و پرتفوی سپرده گذاری ) باید مدارک لازم شامل معرفی نامه برای انبار از کارگزاری دریافت شود و با ارائه مدارک به انبار و واریز هزینه های انباردار کالا به خریدار تحویل داده می شود.در حال حاضرگواهی سپرده های سکه طلا ، زعفران نگین و پوشال ، زیره سبز ،پسته و اخیرا کشمش در بورس کالا معامله میشود .
اختیار معامله (Option)
اوراق بهاداری است که به موجب آن فروشنده اوراق متعهد می شود در صورت درخواست خریدار، تعداد مشخصی از دارایی پایه را به قیمت اعمال ( قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است) معامله کند. خریدار اوراق می تواند در زمان یا زمان های معینی در آینده طبق قرارداد، معامله را انجام دهد. فروشنده ی اوراق اختیار معامله در قبال این تعهد، مبلغ معینی از خریدار اوراق دریافت می کند. برای جلوگیری از امتناع فروشنده اوراق از انجام قرارداد، فروشنده ضمن عقد قرارداد متعهد می شود مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد کارگزار بورس یا اتاق پایاپای قرار دهد و متناسب با تغییرات قیمت اوراق اختیار معامله، آن را تعدیل کند. هر یک از خریدار و فروشنده می توانند در مقابل مبلغی معین، اختیار یا تعهد خود را به شخص ثالثی واگذار کنندکه وی جایگزین آنها خواهد بود.
از مزایای قراردادهای اختیار معامله اهرمی بودن، کاهش ریسک سرمایه گذاری، متنوع سازی سبد سرمایه گذاری می باشد.
نوعی از صندوق های سرمایه گذاری می باشند که در کالاهای خاص سرمایه گذاری می کنند . سرمایه گذاری در این صندوق ها امکان بهره بردن از بازدهی همانند یک دارایی یا شاخص خاص را فراهم میکند. در حال حاضر چهار صندوق کالایی با دارایی پایه راه اندازی شده است و همانند سهام بصورت سیستم کارگزاری های اختیار معامله عرضه و تقاضا قابل معامله می باشند نمادهای این صندوق ها شامل طلا، عیار، گوهر و زر می باشد و از ساعات 12:30 الی 15:00 قابلیت معامله دارد. وجود بازار ثانویه شفاف، داشتن پشتوانه قوی، امکان جذب سرمایه های خرد و نیز کاهش هزینه ها از مزایای سرمایه گذاری در این صندوق ها می باشد.
دیدگاه شما