تعریف ریسک در سرمایه گذاری

ریسک مالی چیست؟ انواع ریسک مالی که باید آن‌ها را بشناسیم (بخش اول)

دوری از ریسک در بازارهای مالی، ممکن نیست. ریسک‌های مالی متعددی بر سر راه‌مان در زندگی سبز می‌شوند که باید با آن‌ها روبه‌رو شویم. برای مثال با داشتن یک خانواده، کسب درآمد و سرمایه‌گذاری پول‌مان، ناگریز خودمان را در معرض چند گونه از ریسک‌های مالی قرار می‌دهیم که گاهی حتی از وجودشان بی‌خبریم. درک مفهوم ریسک مالی (Financial Risk) و تأثیر هر یک از گونه‌های مختلف ریسک بر زندگی، کمک خوبی است در برابر حفاظت از ریسک احتمالی از دست پول یا دیگر فرصت‌ها.
ما نمی‌توانیم این ریسک‌ها را از بین ببریم اما می توانیم آن‌ها را کاهش دهیم و یا کنترل کنیم. برای انجام این کار ابتدا باید انواع ریسک را بشناسیم و سپس برای غلبه بر آن‌ها برنامه ریزی کنیم. در بخش اول این مقاله قصد داریم تا گونه‌های مختلف ریسک مالی را برای‌تان معرفی کنیم و مقداری به کلیات مفهوم ریسک مالی می‌پردازیم و در بخش دوم موضوع را با نحوه ارزیابی میزان ریسک پذیری خودمان با بیان مفاهیم ریسک‌پذیری و ظرفیت ریسک دنبال می‌کنیم و انواع دیگری از ریسک مالی را توضیح می‌دهیم که امکان مواجهه با آن‌ها در زندگی برایمان ملموس‌تر است.

ریسک مالی چیست؟

ریسک مالی را می‌توان به صورت گونه‌های مختلف از ریسک‌هایی که به امور مالی‌مان مربوط می‌شوند، تعریف کرد. ریسک مالی به معنای ریسک از دست دادن یا احتمال از دست دادن پول یا دارایی‌های ارزشمند است. مهم است که بدانیم برخی از ریسک‌ها، توأمان به زندگی و سرمایه‌گذاری ربط پیدا می‌کنند. بیایید برای درک بهتر از ریسک مالی، ابتدا در مورد سرمایه‌گذاری صحبت کنیم.
هدف غایی از ورود به عرصه سرمایه‌گذاری ساخت ثروت و رشد پول‌مان در راستای دست‌یابی بهتر به اهداف مالی‌مان است. وقتی از سرمایه‌گذاری صحبت می‌کنیم، می‌بایست «از دست دادن پول» را نیز به عنوان یک ریسک کاملا بدیهی در نظر بگیریم. از طرفی، ضرر در سرمایه‌گذاری تنها روش از دست رفتن پول قلمداد نمی‌شود؛ بلکه چندین و چند روش برای از بین رفتن پول وجود دارد. به همین خاطر مهم است که از تمام ریسک‌هایی که در طول زندگی با آن‌ها مواجهیم و گزینه‌هایی که برای محافظت از آن‌ها در اختیار داریم، آگاه باشیم.

دسته‌بندی ریسک‌های مختلف

مفهوم ریسک به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شود:

دسته‌بندی اول: ریسک‌هایی که می‌بایست از آن‌ها دوری کرد؛ یعنی ریسک‌هایی با نوسانات و شدت تخریب فراوان. صخره‌نوردی بدون طناب و باقی تجهیزات مورد نیازش، یک مثال از این نوع ریسک به شمار می‌رود. اگر بدون تجهیزات به صخره‌نوردی روید احتمال آسیب دیدنتان، آن هم از نوع شدید، خیلی زیاد است. برای درمان ضرر جسمانی، باید هزینه‌های فراوانی انجام دهیم.
دسته‌بندی دوم: ریسک‌هایی هستند با نوسان بالا (یعنی ممکن است زیاد تکرار شوند) ولی با شدت تخریب و ضرر کم. برای مثال گم کردن سوئیچ خودرو یا ریختن مایعات رنگی تعریف ریسک در سرمایه گذاری بر روی لباس.
دسته‌بندی سوم: ریسک‌هایی که می‌بایست برای‌شان جایگزین‌ در نظر گرفت. یعنی ریسک‌های با نوسان پایین ولی شدت تخریب بالا. برای مثال ریسک مرگ ناگهانی آن هم در شرایطی که زندگی چندین نفر به امور مالی شما بستگی دارد. در این شرایط اوضاع زندگی چندین نفر ممکن است به هم بریزد.
دسته‌بندی چهارم: ریسک‌هایی که می‌بایست نگاه‌شان داریم. یعنی ریسک‌های با نوسان و شدت تخریب پایین. برای مثال تعویض تجهیزات آسیب‌دیده ورزشی یا صفحه شکسته گوشی‌تان با نوع سالم‌شان.

روش‌های دیگر برای طبقه‌بندی ریسک‌های مالی

ریسک‌ها را به اشکال زیر نیز می‌توان طبقه‌بندی کرد:

ریسک خالص: برای رفع این نوع ریسک‌ها عموما به سمت خرید بیمه می‌رویم. این ریسک‌ها یا موجب ضرر می‌شوند یا هیچ؛ چیزی بین این دو وجود ندارد. خروجی این دسته از ریسک‌ها چیزی جز ضرر نیست. برای مثال: مرگ، تصادفات رانندگی، آتش‌سوزی و. .

ریسک‌های گمانی: این دسته از ریسک‌ها را می‌توان داوطلبانه مرتکب شد؛ که یا سود می‌دهد یا زیان. تمام ریسک‌های گمانی به صورت آگاهانه انجام می‌گیرند که البته به مانند ریسک‌های خالص قابلیت بیمه شدن نیز ندارند. مانند سرمایه‌گذاری در بازار بورس یا راه‌اندازی یک تجارت.

ریسک‌های موضوعی: این مدل از ریسک‌ها به شیوه درک شخص از آن، بستگی دارند و دست هر شخص برای تفسیر شدت این نوع ریسک‌ها باز است.
به این مثال توجه کنید: لوک و مایلی به شهر ساکرامنتو ایالت کالیفرنیا مهاجرت می‌کنند. همکار لوک به او گفته بود که پلیس‌های این شهر حواس‌شان به سرعت غیر مجاز خودروها هست و همه رانندگان متخلف را جریمه می‌کنند. به همین دلیل، لوک تعریف ریسک در سرمایه گذاری برای خودرویش یک دستگاه هشداردهنده سرعت می‌خرد؛ زیرا به این درک رسیده که خودرویش در خطر (ریسک) جریمه شدن به علت سرعت بالا قرار دارد؛ در حالی‌که همسرش، مایلی، هیچ کاری در این زمینه انجام نمی‌دهد؛ زیرا از نظر او ریسک خاصی به حساب نمی‌آید.

ریسک‌های عینی: ریسک عینی ریسکی است که قابلیت بیمه شدن ندارد و احتمال ضرر در آن را می‌توان تخمین زد. این ریسک‌ها قابلیت اندازه‌گیری و کمیت‌بندی دارند. یک اندازه خاص در هنگام انجام این ریسک‌ها وجود دارد که مقدار ریالی ضرر آن را می‌توان حساب کرد.
به این مثال توجه کنید: انتشار ارقام جریمه‌های سرعت غیرمجاز بر حسب تعداد گواهینامه‌های موجود در شهر ساکرامنتو، می‌تواند ریسک موضوعی مطرح شده توسط همکار لوک را در مثال قبل، تأیید یا تکذیب کند.

شما چقدر به این ریسک‌ها در زندگی خود توجه می‌کنید؟

ریسک‌های سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه با دو نوع ریسک سیستماتیک و غیرسیتماتیک مواجه خواهد داشت. ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک، مفاهیمی تخصصی هستند که آشنایی با آن‌ها و مدیریت کردن‌شان، نیاز به تخصص و دانش مالی بالایی دارد. در ادامه توضیح بیش‌تری در این باره می‌دهیم.

ریسک سیستماتیک ریسکی است که بر کل بازار تاثیر می‌گذارد و منحصر به یک صنعت یا سهام خاص نیست. ریسک‌های سیستماتیک حاصل عواملی کلانی چون تحریم، جنگ، تورم و . می توانند باشند. به همین دلیل، به ریسک‌های سیستماتیک، ریسک‌های غیرقابل حذف نیز می‌گویند زیرا سرمایه‌گذار قادر به حذف یا کنترل آن نیست. سرمایه‌گذاری تمام پول در تنها یک محل، ریسک سیستماتیک را افزایش می‌دهد. سرمایه‌گذار می‌تواند با سرمایه‌گذاری در چندین محل متفاوت، مانند املاک و اوراق مشارکت، آن را کاهش دهد و بهتر از سرمایه‌اش محافظت کند. یکی دیگر از راه‌های کنترل ریسک سیستماتیک این است که سرمایه‌گذار، ریسک سرمایه‌گذاری مورد نظر خود را که با ریسک کل بازار مقایسه کند و ببیند که سرمایه‌گذاری او در مقایسه با بازار چه میزان بی‌ثبات‌تر و پر نوسان‌تر است.

ریسک‌های غیرسیستماتیک مربوط به کل بازار نیستند و منحصر به یک شرکت یا سهام خاص هستند. این ریسک‌ها هم‌چنین به ریسک‌های چندگانه‌ساز نیز معروف است؛ یعنی استفاده از یک سبد سرمایه گذاری و متنوع سازی آن می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری را به پایین‌تر حد ممکن رساند.

علاوه بر این انواع ریسک مطرح شده، تعریف ریسک در سرمایه گذاری ریسک های مالی مهم دیگری نیز وجود دارد که احتمال دارد در زندگی با آن‌ها مواجه شویم. برای آشنایی با انواع دیگر ریسک مالی و همچنین اشنایی با نحوه ارزیابی خودمان در مواجهه با ریسک مالی بخش دوم این مطلب را بخوانید.

تصور شما از ریسک سرمایه گذاری چیست؟

ریسک به معنی خطر است. ریسک احتمال شکست شما می باشد. شما به عنوان یک سرمایه گذار نمی توانید احتمال شکست را به طور کامل نادیده بگیرید. در اصل احتمال تفاوت بین بازده واقعی و بازده مورد انتظار از سرمایه گذاری را ریسک می گویند و یا تغییر احتمالی منافع آینده ناشی از یک سرمایه گذاری را هم می گویند. بنابراین با این تعاریف متوجه شدیم در صورتی که از سرمایه گذاری خود انتظار بازدهی مشخصی داشته باشید، ولی در آینده آن بازدهی نصیب شما نشود، این اختلاف را ریسک می گویند.

چنانچه سرمایه گذاران ریسک و بازده سرمایه گذاری خود را محاسبه نکنند، نمی دانند در مقابل خطر های موجود چه اقداماتی باید انجام دهند. ضمن اینکه در نظرگرفتن این دو مورد باعث می شود که در تصمیم گیری خود جهت انجام سرمایه گذاری، بهترین کار ممکن را انجام دهید.
همان طور که در ادامه خواهم گفت هر نوع سرمایه گذاری با عدم اطمینان نسبت به آینده مواجه می شود که ممکن است منافع حاصل از سرمایه گذاری را با تغییراتی روبرو کند. بنابراین احتمال اینکه پیش بینی های یک سرمایه گذار به طور کامل محقق نشود، وجود دارد. به همین خاطر قبل از هر چیز باید ریسک سرمایه گذاری برآورد شود. سپس با توجه به بازده مورد توقع در آینده، می توانیم به سراغ سرمایه گذاری هایی که مطابق با شرایط ما می باشند، برویم.

برآورد ریسک سرمایه گذاری

برآورد خطر سرمایه گذاری های متفاوت یکسان نمی باشد. ولی به طور کلی باید شرایط محیطی را در نظر گرفت. همین طور تحلیل سنوات گذشته می تواند کمک بسیاری به سرمایه گذار کند. ضمن اینکه با توجه به اخبار و رویدادهای اقتصادی و سیاسی میبایست برآوردی از آینده سرمایه گذاری مورد نظر کرد. مهم تر از همه اینکه بین اطلاعات گذشته و تخمین آینده آن سرمایه گذاری، باید ارتباط برقرار کرد. با توجه به همین موارد می توان خطر سرمایه گذاری را تا حدودی محاسبه کرد. ولیکن باید تمام موارد اثرگذار را بررسی و تحلیل کنیم.

میزان ریسک پذیری

هر یک از فرصتهای سرمایه گذاری ریسک خاص خود را دارد. شما باید قبل از سرمایه گذاری میزان خطر پذیری خود را مشخص کنید. افراد خطرپذیری متفاوتی دارند. هیچ یک از شما درجه ریسک پذیری مشابهی ندارید. انجام هر نوع سرمایه گذاری ریسک های خاص خود را دارد و شما نیز باید میزان ریسک پذیری خود را تعیین کنید تا بتوانید بر اساس آن سرمایه گذاری متناسب با خود را نیز انجام دهید. بنابراین هر یک از شما درجه ای از ریسک پذیری را داراست که با بقیه نیز متفاوت می باشد. براساس ریسک پذیری خود،‌ باید انتظار بازدهی معقولی را هم داشته باشید.

میزان ریسک پذیری به چه عواملی بستگی دارد؟

هر فردی میزان خطرپذیری متفاوتی را دارا می باشد. ریسک افراد مختلف یکسان نمی باشد. علت این تفاوت هم تا حدودی به ویژگیهای شخصیتی افراد مرتبط می باشد. ممکن است شما فردی با خطرپذیری بالایی باشید و در سرمایه گذاری های پرخطر وارد شوید. شاید هم ریسک پذیری شما پایین باشد و ترجیح دهید وارد سرمایه گذاری های کم ریسک تری شوید. در هر صورت این به خودتان بستگی دارد که قابلیت پذیرش چه میزان ریسک را دارید. پس مهم است که به ریسک و بازده خود توجه داشته باشید. شاید در نظر نگرفتن یکی از این دو نتایج خوبی را برای شما رقم نزند.

یکی دیگر از مواردی که ریسک شما را تحت تاثیر قرار می دهد،‌ ترس شما از سرمایه گذاری می باشد. اینکه چه مقدار ترس بر شما غلبه کند، نیز اثرگذار است. ممکن است که شما انسان ترسویی باشید،‌ بالطبع تحمل پذیرش خطررا ندارید و نباید انتظار بازدهی بالایی را هم داشته باشید. ولی اگر ترس کمتری نسبت به سرمایه گذاری داشته باشید،‌ می توانید برای کسب منافع بیشتر،‌ خطر بیشتری را هم قبول کنید.

وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور می تواند در ریسک پذیری افراد دخیل باشد. اگر در دوران رونق اقتصادی باشیم، ‌افراد تمایل بیشتری برای سرمایه گذاری دارند و در نتیجه به دلیل ایمن بودن سرمایه های آنها، ‌ریسک بالاتری را هم می پذیرند. چنانچه در رکود اقتصادی باشیم،‌ معمولا سرمایه ها بلوکه شده و افراد نمی توانند خطر کنند. همین حالت در مورد شرایط سیاسی کشور هم صدق می کند.

برای خواندن مطالب بیشتر در مورد معامله گری حرفه ای در بازار بورس به سایت تحلیل برتر مراجعه کنید.

مفهوم ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک چیست؟

منظور از ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک چیست؟ چه تفاوتی با هم دارند؟ در این مقاله از شرکت کارگزاری سرمایه و دانش انواع ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک را به شما معرفی کرده ایم.

ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک از اصطلاحات رایج در بازار سرمایه‌گذاری هستند و افرادی که در این بازار مشغول به فعالیت‌اند لازم است تا با تکنیک‌های مختلف و اصطلاحات مرسوم این بازار مانند انواع ریسک آشنا شوند. هر میزان سرمایه‌گذار به مباحث تخصصی بازار مالی تسلط داشته باشد به همان اندازه در تصمیم‌گیری‌های خود موفق عمل خواهد کرد. در این بخش، با دو ریسک مرسوم در بازار سهام آشنا خواهید شد.

ریسک سیستماتیک، به نوعی ریسک گفته می‌شود که سرمایه‌گذار نمی‌تواند آن را کنترل یا حذف کند. به همین خاطر آن را ریسک غیرقابل حذف نیز می‌نامند. این ریسک یکی از مباحثی است که همیشه در بازار بورس وجود داشته و برخی از سرمایه‌گذاران از آن با لفظ ریسک بازار نیز یاد می‌کنند. در مقابل، ریسک غیرسیستماتیک قابل کنترل و حذف است. به همین خاطر آن را ریسک ‌شدنی و ریسک مشخص نیز می‌نامند. در ادامه همراه ما باشید تا با این اصطلاحات مهم بازار سهام به صورت تخصصی آشنا شوید.

آشنایی با ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک

آشنایی با ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک باعث آمادگی کامل شرکت‌های حاضر در بازار سهام و همین طور سرمایه‌گذاران در مواجه با پیش‌آمدهای مختلف خواهد شد. درواقع، در بازارهای مالی شاهد انواع ریسک هستیم که برخی از آن‌ها، آسیب رسان بوده و برخی دیگر قابل کنترل هستند.

هرچقدر با ریسک‌های موجود بیشتر آشنا شوید، بهتر می‌توانید آن‌ها را کنترل یا رفع کنید. بنابراین یادگیری این دو ریسک در رفع بسیاری از موانع مالی کارآمد خواهد بود. ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک نیز از مهم‌ترین ریسک‌های حاکم بر بازار مالی هستند که آشنایی با آن‌ها ضرورت دارد.

ریسک سیستماتیک چیست؟

ریسک سیستماتیک مربوط به تمام بازار است نه یک شرکت یا سهام به خصوص و بر کل بازار سهام تأثیر می‌گذارد. ضمن اینکه، سرمایه‌گذاران یا شرکت‌های بورسی در شکل‌گیری این ریسک یا حذف آن نقشی ندارند و این سیاست‌های کلان یک کشور است که باعث بروز این ریسک یا رفع آن می‌شود.

برای تشخیص اینکه سهام شما چقدر در برابر ریسک سیستماتیک آسیب‌پذیر است بایستی به بتای آن توجه کنید. به این ترتیب، اگر مقدار بتای سهام بالاتر از ۱ بود یعنی ریسک سیستماتیک آن زیاد است و اگر پایین‌تر از ۱ بود به معنای ریسک سیستماتیک کمتر است. بنابراین اگر قصد یک سرمایه‌گذاری با حداقل ریسک را دارید باید سهام‌هایی را انتخاب کنید که بتای آن‌ها زیر ۱ باشد.

عوامل تأثیرگذار در ریسک سیستماتیک

از عوامل تأثیرگذار در ریسک سیستماتیک می‌توان به تحریم، جنگ یا خطر وقوع آن، تورم و نوسانات ارز و. اشاره کرد. همه این عوامل باعث رکود بازار سرمایه‌گذاری شده و بر کل بازار تأثیر می‌گذارند. جالب است بدانید حتی صحبت‌های سیاست‌مداران نیز باعث شکل‌گیری ریسک سیستماتیک شده و بر ارزش سهام شرکت‌های حاضر در بورس تأثیر می‌گذارد و سهامداران یا شرکت‌های بازار نقشی در کنترل یا حذف آن ندارند.

بنابراین در بازار مالی کشورهایی که تنش سیاسی و اقتصادی کم‌تری دارند شاهد یک بازار قدرتمند سرمایه‌گذاری هستیم و حتی بسیاری از کشورهای جهان به این بازارهای باثبات ورود کرده و مایل به سرمایه‌گذاری در آنجا هستند. در نتیجه این ریسک در شکست بازار یا موفقیت آن نقش بسزایی دارد.

نمونه ریسک سیستماتیک

یکی از ریسک‌های سیستماتیک رایج جدال و جنگ لفظی بین دو رئیس جمهور است. برای مثال، زمانی که رئیس جمهور ایران با مقامات امریکایی وارد جنگ لفظی و تهدیدی می‌شود، شاهد رکود بازار و افت ارزش سهام‌های مختلف هستیم. بسیاری از سرمایه‌گذاران در چنین مواقعی به سرعت سهام خود را به فروش گذاشته و از بازار سهام به بازار طلا، ماشین و مسکن ورود می‌کنند که خود این کار نیز پیامدهای منفی در پی خواهد داشت.

مفهوم ریسک غیرسیستماتیک

ریسک غیرسیستماتیک مختص صنایع و سهام شرکت‌های بازار است و تنها بر خود شرکت یا سهم تأثیر می‌گذارد. در واقع، این نوع ریسک به عملکرد و سیاست‌گذاری شرکت بستگی داشته و با اعمال راهکارهایی قابل کنترل و مدیریت است. ضمن اینکه، اگر سرمایه‌گذار در پرتفوی خود تنوع ایجاد کند آسیب‌های این مدل ریسک‌هایی ناچیز و قابل چشم‌پوشی خواهد شد.

عوامل تأثیرگذار در ریسک غیرسیستماتیک

از عوامل تأثیرگذار در ریسک غیرسیستماتیک می‌توان به اتخاذ یک تصمیم اشتباه از سوی مدیریت یا اعضای هیئت مدیره که منجر به اعتصاب کارکنان شرکت می‌شود یا حتی تصمیمات اشتباه خود سرمایه‌گذاران اشاره کرد. همچنین به روز نبودن شرکت نیز باعث فروش نرفتن خدمات و محصولات آن‌ها شده و این عدم فروش و کسب سرمایه باعث ریسک غیرسیستماتیک می‌شود که این ریسک همان طور که اشاره شد قابل کنترل و جبران است.

شرکت‌های بازار مالی برای کنترل این ریسک و حذف آن باید خدمات خود را به روزرسانی کرده و تصمیمات مهم و حتی جزئی را بعد از مشورت با افراد کاردان و مشاوران تخصصی لحاظ کنند. هر تصمیم عجولانه‌ای ممکن است باعث ضررهای مالی بزرگ شده که این شرایط باعث خروج بسیاری از سرمایه‌گذاران نیز خواهد شد. در مقابل، سرمایه‌گذار نیز برای کنترل این وضعیت باید در پرتفوی خود یک تنوع سهامی لحاظ کند. به این معنا که همه سرمایه خود را در یک شرکت به خصوص سرمایه‌گذاری نکند و آن را در چند صنعت و شرکت مختلف بورسی به گردش درآورد. با این کار، آسیب‌های ریسک غیرسیستماتیک به حداقل می‌رسد.

نمونه ریسک غیرسیستماتیک

زمانی که مدیر شرکت یک راهبرد و برنامه اشتباهی را در پیش می‌گیرد باعث افت درآمد و عملکرد شرکت شده و در نهایت، سایر رقبا از این شرکت سبقت می‌گیرند و باعث منفی شدن سهام آن می‌شوند. برای نمونه برخی از شرکت‌های فعال در بازار سهام، پرداخت دستمزد کارکنان خود را مرتب به تعویق می‌اندازند که این شیوه حسابرسی منجر به اعتراض و اعتصاب کارکنان شده و در صورت تکرار شاهد افت ارزش سهام آن شرکت و ریسک غیرسیستماتیک خواهیم بود.

تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک

مهم‌ترین تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک مربوط به کنترل آن و میزان خسارت‌های وارد شده است. ریسک غیرسیستماتیک، از طریق روش‌هایی مانند ایجاد سبد سرمایه‌گذاری و تنوع در آن، قابل کنترل است اما ریسک سیستماتیک از طریق این روش کنترل نمی‌شود و تنها راهکار کاهش آسیب‌های آن، مشارکت در اوراق سهام و دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری است.

ضمن اینکه، ضررهای مالی که توسط ریسک سیستماتیک وارد می‌شود سنگین بوده و حتی ممکن است تا سال‌های طولانی ادامه داشته باشد؛ درصورتی که ریسک غیرسیستماتیک با تغییر روش و راهکار به آسانی قابل جبران است و ظرف مدت کوتاه‌تری می توان آن را حل کرد.

مقایسه سرمایه گذاری کم ریسک و سرمایه گذاری پرریسک

با درک بهتر ریسک، سرمایه‌گذاران می‌توانند سبدهایی بسازند که نه تنها احتمال زیان کمتری دارند، بلکه حداکثر زیان احتمالی کمتری نیز دارند.

در این مطلب به مقایسه سرمایه گذاری کم ریسک ( Low-Risk) و سرمایه گذاری پرریسک ( High-Risk) میپردازیم.

ریسک قطعا برای سرمایه گذاری واجب است. هر بحثی در مورد بازده یا عملکرد بدون اشاره به ریسک موجود، بی معنی است. اما مشکل سرمایه گذاران جدید در درک ریسک و تفاوت بین ریسک کم و ریسک زیاد است.

با توجه به اهمیت ریسک برای سرمایه گذاری، بسیاری تعریف ریسک در سرمایه گذاری از سرمایه گذاران جدید تصور می کنند این یک ایده کاملاً تعریف شده و قابل اندازه گیری است. اما متاسفانه اینطور نیست. اگرچه ممکن است عجیب به نظر برسد، اما هنوز توافقی در مورد معنای «ریسک» یا نحوه اندازه گیری آن وجود ندارد.

محققان اغلب سعی کرده‌اند از نوسانات به‌عنوان جایگزین ریسک استفاده کنند. تا حدی، این موضوع کاملا منطقی است. نوسانات، اندازه گیری میزان تغییر یک عدد معین در طول زمان است. هرچه دامنه احتمالات گسترده تر باشد، احتمال اشتباه بودن برخی از آن احتمالات بیشتر می شود. به عبارتی، اندازه گیری نوسانات نسبتاً آسان است.

متأسفانه، نوسان به عنوان یک معیار ریسک، ناقص است. درست است که سهام یا اوراق قرضه با نوسان بیشتر، مالک را در معرض طیف وسیع تری از نتایج احتمالی قرار می دهد، اما لزوماً بر احتمال نتایج آن تأثیر نمی گذارد. از بسیاری جهات، نوسانات بیشتر شبیه تلاطمی است که یک مسافر در هواپیما تجربه می کند شاید ناخوشایند باشد، اما سقوط حتمی نیست.

میتوان به ریسک به عنوان احتمال عملکرد ضعیف یا کاهش ارزش یک دارایی نگاه کرد. اگر سرمایه‌گذاری، یک دارایی را با انتظار 10 درصد بازدهی بخرد، احتمال بازدهی کمتر از 10 درصد، ریسک آن سرمایه‌گذاری است. به این معنی که عملکرد ضعیف نسبت به یک شاخص، لزوماً ریسک نیست. اگر سرمایه‌گذار یک دارایی‌ را با انتظار7 درصد بازدهی بخرد و 8 درصد بازدهی دریافت کند، این واقعیت که S&P 500 بازدهی 10 درصدی داشته باشد، تا حد زیادی بی‌ربط است.

نکات مهم

• هیچ تعریف یا ارزیابی کاملی از ریسک وجود ندارد.
• سرمایه‌گذاران بی‌تجربه بهتر است به ریسک، به عنوان ضرر احتمالی یک سرمایه‌گذاری معین و مقدار آن فکر کنند.
• با درک بهتر ریسک، سرمایه‌گذاران می‌توانند سبدهایی بسازند که نه تنها احتمال زیان کمتری دارند، بلکه حداکثر زیان احتمالی کمتری نیز دارند.

سرمایه گذاری با ریسک زیاد

سرمایه‌گذاری پرریسک، سرمایه‌ای است که درصد از دست دادن آن یا عملکرد منفی برای آن زیاد است. به عنوان مثال، اگر به شما گفته شود احتمال 50/50 وجود دارد که سرمایه شما بازده مورد انتظار شما را به دست آورد، ممکن است به نظر پرخطر باشد. اگر به شما گفته شود که 95 درصد احتمال دارد سرمایه گذاری، بازده مورد انتظار شما را ارائه نکند ، تقریباً همه قبول خواهند کرد که این سرمایه گذاری پرریسک است.

با این حال، ریسک همان چیزی است که بسیاری از سرمایه گذاران از در نظر گرفتن آن غافل هستند. برای درک آن، به عنوان مثال تصادفات اتومبیل و هواپیما را در نظر بگیرید. تحلیل شورای امنیت ملی در سال 2019 به ما گفت که احتمال مرگ غیر عمدی یک فرد، نسبت به 1 در 30 سال 2004، به 1 در 25 افزایش یافته است. با این حال، احتمال مرگ در تصادف رانندگی تنها 1 در 107 است، در حالی که احتمال مرگ پس از برخورد صاعقه بسیار ناچیز است (1 در 138849).

در نتیجه سرمایه گذاران باید هم احتمال و هم شدت نتایج بد را در نظر بگیرند.

سرمایه گذاری کم ریسک

طبیعتاً، در سرمایه گذاری کم ریسک، خطر کمتری وجود دارد، چه از نظر میزان سرمایه گذاری و چه از نظر اهمیت سرمایه گذاری برای پرتفوی. در سرمایه گذاری کم ریسک، سود کمتری نیز وجود دارد، اما به نسبت بازه زمانی، بازدهی بهتری دارد.

سرمایه گذاری کم ریسک نه تنها به معنای پیشگیری از هرگونه ضرر احتمالی است، بلکه به معنای مطمئن شدن از مخرب نبودن آن ضررها است.

اگر سرمایه‌گذاران این مفهوم را بپذیرند که ریسک سرمایه‌گذاری، با از دست دادن سرمایه و یا عملکرد ضعیف نسبت به انتظارات تعریف می‌شود، تعریف سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسک و پرریسک را به‌طور قابل‌توجهی آسان‌تر می‌کند.

اجازه دهید چند مثال را برای درک بیشتر، تفاوت بین سرمایه گذاری های پرریسک و کم ریسک در نظر بگیریم. سهام بیوتکنولوژی بسیار پرریسک است. اکثریت قریب به اتفاق درمان های آزمایشی جدید، با شکست مواجه خواهند شد، و جای تعجب نیست که سهام بیوتکنولوژی نیز در نهایت افت خواهد کرد. بنابراین، هم درصد بالایی از عملکرد ضعیف (بیشتر شکست خواهند خورد) و هم مقدار زیادی از عملکرد ضعیف وجود دارد.

در مقایسه، اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده، ریسک پذیری بسیار متفاوتی را ارائه می دهد. تقریباً هیچ شانسی وجود ندارد که سرمایه گذار دارای اوراق قرضه خزانه داری، نتواند سود و اصل پرداخت های اعلام شده را دریافت کند. حتی اگر تأخیر در پرداخت وجود داشته باشد، سرمایه گذاران احتمالاً بخش بزرگی از سرمایه گذاری را دریافت خواهند کرد.

نکته: سرمایه‌گذاران باید با در نظر گرفتن عواملی مانند تنوع، افق زمانی، بازده مورد انتظار و اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت، به ریسک از چندین زاویه نگاه کنند.

ملاحظات خاص

همچنین در نظر گرفتن تأثیری که تنوع می تواند بر ریسک یک سبد سرمایه گذاری داشته باشد، مهم است. به طور کلی، سرمایه گذاری در سهام شرکت های (Fortune 100) کاملاً امن است و می توان انتظار داشت سرمایه گذاران طی سالیان متمادی بازدهی تک رقمی متوسط رو به بالا را کسب کنند.

با این حال، همیشه این ریسک وجود دارد که یک شرکت خصوصی شکست بخورد. شرکت‌هایی مانند ایست من کداک (Eastman Kodak) و وول ورث (Woolworths) نمونه‌های معروفی از داستان‌های موفقیت‌آمیز هستند که در نهایت نابود شدند. علاوه بر این، بازار همیشه نوسان دارد.

اگر یک سرمایه گذار، تمام پول خود را در یک سهم سرمایه گذاری کند، احتمال کمی وجود دارد که رویداد بدی رخ دهد، اما شدت احتمالی آن بسیار زیاد است. سبد سهامی تعریف ریسک در سرمایه گذاری متشکل از 10 سهم از این قبیل داشته باشید. با اینکار نه تنها ریسک عملکرد ضعیف سبد سهام کاهش می یابد، بلکه شدت ضرر بالقوه آن نیز کاهش می یابد.

سرمایه گذاران باید به ریسک، نگاهی جامع و منعطف داشته باشند. به عنوان مثال، تنوع بخشی، قسمت مهمی از ریسک است. داشتن سبد سهامی که همگی ریسک پایینی دارند و همچنین ریسک یکسانی دارند، می تواند بسیار خطرناک باشد. به عنوان مثال، در حالی که احتمال سقوط یک هواپیمای خصوصی بسیار نادر است، اما این اتفاق رخ می دهد. ممکن است داشتن سبد اوراق قرضه خزانه داری کم ریسک، یک سرمایه گذاری کم تعریف ریسک در سرمایه گذاری ریسک به نظر برسد، اما همه آنها ریتم مشابهی دارند. وقوع یک رویداد با احتمال بسیار کم (مانند نکول دولت ایالات متحده) ویرانگر خواهد بود.

سرمایه گذاران همچنین باید فاکتورهایی مانند افق زمانی، بازده مورد انتظار و دانش را در هنگام فکر کردن به ریسک لحاظ کنند. در مجموع، هر چه سرمایه گذار بیشتر صبر کند، احتمال دستیابی به بازده مورد انتظار بیشتر است. مطمئناً بین ریسک و بازده همبستگی وجود دارد و سرمایه‌گذارانی که انتظار بازدهی کلان را دارند باید ریسک بسیار بزرگ‌تری از عملکرد ضعیف را بپذیرند. دانش نیز مهم است. دانش، نه تنها در شناسایی سرمایه‌گذاری‌هایی که به احتمال زیاد به بازده مورد انتظار ختم می شود نقش دارد ، بلکه در شناسایی اشتباهات و خطرات نیز کاربرد دارد.

بازده سرمایه گذاری

برای سرمایه گذاری، مفاهیم ریسک و بازده بسیار مهم و حائز اهمیت می باشد که مورد توجه سرمایه گذاران قرار می گیرد و در این راستا این دو مقوله از هم جدا نیستند.

سرمایه گذاران برای تصمیم گیری به منظور کسب سود و بازده مطمئن، می توانند از ارتباط بین ریسک و بازده استفاده نمایند.

بازده سرمایه گذاری:

بازده سهام می تواند مقدار سود و یا پولی باشد که پس از سرمایه گذاری به دست می آید. لازم است به این نکته توجه داشت که بین بازده یا سود مورد انتظار و بازدهی که در حقیقت به دست می آید تفاوت هایی وجود دارد.

نکته: در واقع به تفاوت بین بازده مورد انتظار و بازده واقعی به دست آمده، ریسک می گویند.

رابطه بین ریسک و بازده، رابطه ای مستقیم می باشد. یعنی هر چه میزان بازده مورد انتظار بالا تر باشد، باید ریسک بالاتری را تحمل کرد. برای همین لازم است در ابتدای تصمیم گیری مالی، درجه ریسک پذیری تعیین شود تا تعادل مناسبی بین ریسک و بازده ایجاد شود.

معرفی تئوری های ریسک و بازده:

مفهوم اصلی در سرمایه گذاری، به ریسک و بازده مربوط می باشد بر همین اساس، تئوری های ریسک و بازده مهم و قابل توجه هستند که لازم است به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته شود.

نکته: در دنیای سرمایه گذاری، ریسک و بازده دو مفهوم متضاد و متناقض با هم می باشند.

بازده:

بازده (return) به پاداشی گفته می شود که شخص از سرمایه گذاری خود در اوراق و دارایی های مختلفی کسب می نماید.

این طرح ها شامل موارد زیر می باشد.

• دارایی های واقعی
• دارایی های مالی
• طرح ها و پروژه ها

بر همین اساس، می توان گفت که بازده همان نیروی محرکی است که انگیزه سرمایه گذاری را ایجاد می کند.

انواع بازده:

بازده به انواع زیر تقسیم می شود:

بازده مورد انتظار:

بازده مورد انتظار “Expected Return”، به مقدار پولی می گویند که شخص سرمایه گذار انتظار دارد تا از سرمایه گذاری های خود آن را دریافت کند.

تئوری های ریسک و بازده

بازده واقعی: تعریف ریسک در سرمایه گذاری

بازده واقعی Actual Return، به میزان سود یا زیان واقعی می گویند که به یک سرمایه گذار تعلق دارد. این بازده به شکل زیر بیان می گردد: بازده مورد انتظار بعلاوه تاثیر عوامل خاص مربوط به شرکت و اخبار مربوط به اقتصاد، بـازده واقعی را ایجاد می کند.

توضیحات در مورد بـازده واقعی:

بـازده واقعی که در برابر بازده مورد انتظار قرار می گیرد، سودی است که سرمایه گذاران در واقعیت از سرمایه گذاری های خود دریافت می کنند.

بازده اضافی:

بازده اضافی “Excess Returns”، که به آن بازده اضافی آلفا گفته می شود، بازده سرمایه گذاری اوراق بهادار یا سبدی می باشد که از یک معیار ها و یا شاخص هایی با سطح ریسک مشابه بهتر عمل می کنند و بیشتر می شوند.

این بازده به طور وسیعی برای اندازه گیری ارزش افزوده ایجاد شده توسط پرتفوی یا مدیر سرمایه گذاری، مورد استفاده قرار می گیرد و باعث سنجش توانایی مدیریت در تعریف ریسک در سرمایه گذاری غلبه بر بازار می باشد.

بازده سود سهام نقدی:

بازده سود سهام نقدی “Dividend Yield”، به نسبت مالی گفته می شود که نشان می دهد شرکت چه اندازه به صورت سالانه و به نسبت قیمت سهامش، سود سهام پرداخت می کند.

نکته ۱: این بازده به صورت درصدی نشان داده می شود و می تواند با تقسیم مقدار سود سهام پرداخت شده به ازای هر سهم بر قیمت یک سهم محاسبه گردد.

نکته ۲: این بازده روشی برای اندازه گیری مقدار جریان وجوه نقد می باشد.

بازده غیر عادی:

بازده غیر عادی “Abnormal Return”، به درصدی گفته می شود که برای توصیف بازده به دست آمده از اوراق بهادار یا پرتفوی در یک بازه زمانی، مورد استفاده قرار می‌گیرد که متفاوت از نرخ بازده مورد انتظار می باشد.

نرخ بازده مورد انتظار نیز بازده محاسبه شده بر اساس مدل قیمت گذاری دارایی ها می باشد که با استفاده از میانگین بلند مدت بازده یا سایر ارزیابی ها به محاسبه می گردد.

ریسک (RISK) یعنی تفاوت بین آن چه که انتظار داریم و آن چه که اتفاق می افتد.

ریسک و بازده در مدیریت مالی:

مفهوم ریسک و بازده در مباحث مدیریت مالی، یکی از جنبه های مهم در مدیریت مالی است که تعریف ریسک در سرمایه گذاری از مسئولیت های اساسی در کسب و کار به شمار می رود.

به طور کلی، به هر اندازه که یک کسب و کار در معرض ریسک بیشتری باشد، احتمال بازده مالی آن بیشتر خواهد بود. البته استثنا هایی در این خصوص وجود دارد، زیرا ریسک های غیر منطقی زیادی وجود دارد که متقابلا همراه با پتانسیل بازدهی بالا نیست.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله نسبت سودآوری را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

ریسک و بازده در مدیریت مالی

نوسان:

در واقع نوسان به معنی نحوه تغییر قیمت نوع خاصی از اوراق بهادار در یک بازده زمانی مشخص می باشد که درصد نوسان عبارت است از سنجش میانگین تفاوت بین قیمت و متوسط قیمت در یک بازه زمانی خاص.

نکته: به هر اندازه که نوسان یکی از اوراق بهادار بیشتر باشد، عدم قطعیت آن نیز بیشتر خواهد بود.

صرف ریسک:

صرف ریسک (Risk Premium) به این مفهوم است که در صورت ثابت بودن همه عوامل، ریسک بیشتر، با بازده بیشتر همراه خواهد بود.

نکته ۱: صرف ریسک برای مدیران مالی مهم می باشد زیرا وام دهندگان برای تشخیص میزان ریسک شرکت، با دقت آن را بررسی کرده و تصمیمات خود را بر اساس سطح ریسک آن شرکت اخذ می کنند.

نکته ۲: اگر وام دهنده به یک کسب و کار پر ریسک وام اعطا نماید، احتمالا بازده بیشتری به عنوان نرخ سود از آن کسب و کار خواهد گرفت.

اهرم مالی:

بیشتر شرکت ها منابع مالی خود را از طریق بدهی و یا انتشار اوراق بهادار و سهام کسب می کنند. منظور از منابع مالی با انتشار سهام، کسب منابع از طریق سهامداران شرکت می باشد که این سهامداران متناسب با میزان سرمایه گذاری خود، در سود شرکت سهیم هستند.

تامین مالی از طریق بدهی و قرض، توسط نهاد های مالی انجام می گردد و اگر شرکت وام گیرنده به طور مرتب سود وام را به وام دهنده پرداخت نماید، دیگر نیاز به شریک کردن وام دهنده در درآمد خود را نخواهد داشت.

نکته: همچنین می توان گفت ضرر ها از طریق این اهرم مالی می توانند افزایش یابند.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله ارزش اسمی سهام را به شما پیشنهاد می کنیم.