چگونگی قیمت گذاری در بازار ثانویه

ذی‌نفعان عرضه اولیه

محمدامین خدابخش: آن‌گونه که مدیران بازار سهام اطلاع داده‌اند، به‌زودی سهام تعداد زیادی شرکت برای نخستین‌بار «عرضه اولیه» خواهد شد. تجربه نشان داده همواره از عرضه اولیه سهام در بورس تهران استقبال شده است. برخی معتقدند ورود شرکت‌ها به بورس از طریق فرآیند عرضه اولیه در بازار سهام ایران گرفتار عارضه قیمت‌گذاری کمتر از واقع است. از زمان شروع عرضه‌های اولیه که اشکال ساده و ابتدایی آن در اوایل دهه 70 در جریان بود تا به امروز که علاوه بر این عرضه‌ها، پذیره‌نویسی‌ها هم پا به میدان معاملات بورس گذاشته‌اند راه پرفرازونشیبی طی شده است که به موجب آن روش‌ها قوانین داخلی بارها تغییر کرده و در هر‌بار سعی شده تا روش‌های قبلی نیز ضمن کاراتر شدن برای کسب مقبولیت همگانی ارتقا پیدا کنند. نگاهی به تحولات بازار سهام در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که این‌ روش به‌طور کلی موفق بوده است. بورس تهران که در دهه‌های قبل تنها حجم اندکی از مردم عادی را در خود هضم کرده بود امروزه به لطف همین عرضه‌های اولیه و حتی قبل از مطرح شدن عرضه سهام عدالت توانسته بود میزان فعالان بازار سهام را به بیش از 10 میلیون نفر برساند. بااین‌حال در سال‌های اخیر قیمت برخی قیمت‌گذاری‌ها مساله‌ساز شده و برخی نیز این ‌روش را دارای رانت دانسته‌اند. از این‌رو به‌رغم همه پیشرفت‌های موجود همچنان یک سوال به قوت خود باقی است. آیا عرضه‌های اولیه در بازار سهام با رانت همراه است؟ این فرضیه در پایان‌نامه آقای مصطفی چگونگی قیمت گذاری در بازار ثانویه کنعانی با عنوان«عوامل موثر بر بازده عرضه‌های اولیه بورس تهران» مطرح شده که دکتر مسعود طالبیان و دکتر علی ابراهیم‌نژاد استاد راهنمای آن بوده‌اند. این پایان‌نامه می‌گوید؛ بازده غیرعادی ابتدایی یکی از خصیصه‌های اصلی عرضه‌های اولیه در بسیاری از سهامی است که به‌تازگی در بازار سهام عرضه می‌شوند. منظور از قیمت‌گذاری کمتر از واقع این است که معمولاً بلافاصله پس از انجام عرضه اولیه و شروع معاملات در بازار ثانویه، قیمت سهام رشد قابل‌توجهی را تجربه می‌کند. در این پرونده با علی ابراهیم‌نژاد گفت‌وگو کرده‌ایم که استاد راهنمای پایان‌نامه بوده و تلاش می‌کنیم دلایل طرح این ادعا را واکاوی کنیم. آیا عرضه‌های اولیه در بازار سهام ایران آن‌گونه که این پایان‌نامه مدعی شده، آبستن رانت است؟

‌ عرضه‌های اولیه در سال‌های گذشته نقش مهمی در آشنایی عموم مردم با بازار سرمایه داشته است و اگر تحولات ماه‌های اخیر را در نظر نگیریم بازده‌های خوبی نیز نصیب خریداران کرده و به همین سبب استقبال خوبی از آن به عمل آمده است. این استقبال را چگونه تحلیل می‌کنید؟

بدیهی است که هرجا مردم احساس کنند فرصت آربیتراژ یا کسب بازده بدون ریسک وجود دارد استقبال می‌کنند و در مورد عرضه‌های اولیه هم به درست یا اشتباه این احساس وجود دارد، بنابراین استقبال مردم کاملاً طبیعی است.

‌ به نظر شما عرضه‌های اولیه تا چه حد می‌توانند در توسعه بازار سهام موثر باشند. افزایش تعداد صنایع فعال در بورس تا چه اندازه بر بهبود جایگاه بازار سرمایه و پیشرفت آن موثر است؟

اگر بخواهیم شهودی به این سوال پاسخ بدهیم علی‌القاعده عرضه‌های اولیه در توسعه بازار موثر است، زیرا از یک‌سو با هر عرضه اولیه یک شرکت جدید به ابزارهای تامین مالی در بورس دسترسی پیدا می‌کند (و گاهی این دسترسی برای سهامداران آن شرکت نیز از طریق وثیقه‌گذاری سهام برای دریافت تسهیلات یا انتشار اوراق فراهم می‌شود) و از سوی دیگر، برای مردم نیز حضور در بورس جذابیت پیدا می‌کند. اما طبعاً نیاز است سازمان بورس و دانشگاه‌ها در این زمینه مطالعات دقیق‌تری انجام دهند چگونگی قیمت گذاری در بازار ثانویه چگونگی قیمت گذاری در بازار ثانویه تا بدانیم دقیقاً نقش عرضه‌های اولیه در جذب سرمایه‌گذاران به بورس چقدر است. مثلاً اینکه چه تعداد کدهای بورسی که صادر می‌شوند در فاصله کوتاهی قبل از یک عرضه اولیه بزرگ است و اولین معامله‌ای که انجام می‌دهند، خرید در عرضه اولیه است. اینکه این کدهای بورسی آیا بعد از شرکت در عرضه اولیه، در سایر سهام شرکت‌ها در بازار ثانویه هم وارد معامله می‌شوند یا صرفاً با هدف بهره‌برداری از سود تقریباً تضمین‌شده عرضه‌های اولیه است که فرد کد بورسی دریافت کرده. در حد اطلاع من، سازمان بورس که دسترسی به داده‌ها دارد تاکنون مطالعه جامعی در این زمینه انجام نداده و متاسفانه چنین داده‌هایی در اختیار دانشگاه‌ها نیز قرار ندارد تا بتوان پاسخ این سوالات را از طریق پژوهش شناسایی کرد.

‌ در سال‌های ابتدایی دهه 80 نحوه عرضه‌های اولیه با انتقادات بسیاری مواجه شد و همین امر مسوولان بازار سرمایه را بر آن داشت تا روش عرضه‌ها را به شیوه کنونی (Book building) تغییر بدهند. فکر می‌کنید آن‌طور که باید برای بازار سهام مناسب بوده یا خود آن نیز نیازمند انجام برخی تغییرات است؟

بستگی دارد از چه زاویه‌ای به موضوع نگاه کنیم. اگر تابع هدف ما صرفاً انتفاع سهامداران خرد و به اصطلاح برقراری «عدالت» یا بهتر بگویم برابری میان آنها باشد به نظرم روش موفقی بوده است. اما واقعیت این است که عرضه اولیه ذی‌نفعان مختلفی دارد که صرفاً نمی‌توان منافع یک گروه را مدنظر قرار داد. به عنوان مثال، از زاویه ناشر، کسب سود بیشتر توسط چگونگی قیمت گذاری در بازار ثانویه سهامداران خرد به معنای کسب سود کمتر توسط سهامداران ناشر در زمان فروش سهام در عرضه اولیه است. بنابراین، اعمال سقف برای قیمت سفارش‌هایی که سرمایه‌گذاران در سیستم معاملات وارد می‌کنند یا فشار بر ناشر برای عرضه سهام در قیمت‌های پایین‌تر از قیمتی که خود ناشر مایل به آن است می‌تواند به کاهش جذابیت ورود به بورس منجر شود. نکته دیگر هم این است که اگر عده زیادی صرفاً حضورشان در بازار محدود به خرید عرضه‌های اولیه باشد (که البته عرض کردم نیازمند بررسی و پژوهش است)، طبعاً کمک خاصی به توسعه بازار نمی‌کند و صرفاً نوعی توزیع «مواهب» بین عموم مردم است.

‌ در سال‌های گذشته به جز موارد معدودی تمامی عرضه‌های اولیه با بازده بالا روبه‌رو شده است. فکر می‌کنید که افزایش قیمت سهام پس از عرضه اولیه مرهون تقاضای هیجانی سهام بوده یا ارزش‌گذاری پایین در بدو عرضه موجب افزایش قیمت آن بوده است؟

به نظرم باید موضوع را به دو بخش تقسیم کنیم: بخشی که در بازارهای بین‌المللی هم وجود دارد و بخشی که خاص بازار ایران است. در بازارهای بین‌المللی مساله بازده بالای عرضه‌های اولیه یا بهتر بگویم، به دلیل پایین بودن قیمت عرضه است که از آن به عنوان IPO Underpricing یاد می‌شود. برای این پدیده در بازارهای بین‌المللی پژوهش‌های مختلفی انجام و دلایل مختلفی از جمله ایجاد انگیزه در سرمایه‌گذاران برای تولید اطلاعات در مورد شرکت و کشف قیمت ذکر شده است. اما علاوه بر دلایل فوق که مانند سایر بازارها به بازده بالای عرضه‌های اولیه منجر می‌شود، دلایل دیگری هم در کشور ما وجود دارد که مختص بازار ماست. به عنوان مثال، گفته می‌شود نهادهای تصمیم‌گیر در خصوص پذیرش شرکت‌ها در بورس گاهی به سهامداران شرکت فشار می‌آورند که قیمت عرضه کمتر از قیمت مدنظر آنها باشد و به اصطلاح ارزشگذاری انجام‌شده روی سهام شرکت را تعدیل کرده و کاهش می‌دهند. طبعاً هدف این است که عرضه‌های اولیه برای سرمایه‌گذاران بازار جذاب‌تر باشد و به علاوه احتمال افت قیمت پس از عرضه اولیه کاهش یابد تا احیاناً نارضایتی و اعتراضی متوجه تصمیم‌گیران نباشد. یک دلیل دیگر هم به اصطلاح «متهم همیشگی» بورس ما یعنی دامنه نوسان است. فرض کنید در صورت نبود دامنه نوسان، به‌طور میانگین عرضه اولیه در اولین روز معاملاتی 20 درصد بازدهی داشته باشد. اما طبعاً ممکن است در یک عرضه اولیه خاص این میزان بسیار بالاتر یا بسیار پایین‌تر باشد، بنابراین ریسک قابل‌توجهی متوجه سرمایه‌گذاران است که در همان ساعات اول معاملات ممکن است به سراغ سرمایه‌گذار بیاید. اما در بازاری که دامنه نوسان پنج‌درصدی وجود داشته باشد، سرمایه‌گذار می‌داند که حداقل برای چند روز متمادی سهم در صف خرید قرار دارد و به نوعی ریسک قیمتی خاصی متوجه وی نیست. به عبارت دیگر، بازاری که بتواند روزی پنج درصد سود تقریباً تضمین‌شده (برای مدتی محدود البته) در اختیار شما قرار دهد به سادگی نمی‌توان پیدا کرد، بنابراین صرف وجود دامنه نوسان به سرمایه‌گذار اطمینان می‌دهد که تا مدتی سود به اصطلاح تضمین‌شده‌ای در اختیار وی خواهد بود و چه‌بسا اگر هم قیمت سهم افت کند حداکثر پنج درصد خواهد بود و امیدوار است که بتواند قبل از زیان سنگین، از سهم خریداری‌شده در عرضه اولیه خارج شود. اگر به دینامیک این موضوع توجه کنیم موضوع جالب‌تر می‌شود زیرا اگر همه فکر کنند سهم پس از عرضه اولیه چند روزی صف خرید خواهد بود و سود تقریباً قطعی پنج‌درصدی روزانه کسب خواهند کرد، عده بیشتری به شرکت در عرضه اولیه راغب می‌شوند و طبعاً هرچه عده بیشتری به شرکت در چگونگی قیمت گذاری در بازار ثانویه عرضه اولیه راغب باشند و تقاضا بالاتر برود، دوره تداوم صف خرید هم طولانی‌تر خواهد شد و این حلقه بازخورد مثبت، باعث افزایش بازده عرضه‌های اولیه می‌شود.

‌ مساله رانت در عرضه‌های اولیه تا چه حد امکان نمود یافتن دارد؟ در صورتی که قیمت عرضه‌های اولیه افزایش یابد آیا شاهد افت استقبال از این عرضه‌ها نخواهیم بود؟

به نظرم مشکل اصلی این است که ما بخواهیم به عنوان ناظر یا سیاستگذار در فرآیند تعیین قیمت دخالت کنیم. هر کار کنیم به اصطلاح یا سیخ می‌سوزد یا کباب، یا سرمایه‌گذاران ناراضی خواهند بود یا ناشر احساس می‌کند عملاً پول مفتی بین سرمایه‌گذاران توزیع کرده. به عبارت دیگر، با دخالت در قیمت‌گذاری، یا سمت عرضه یا سمت تقاضا دچار مشکل خواهد شد. روش درست این است که نهاد ناظر حداکثر سخت‌گیری را در انتشار اطلاعات درست و دقیق به بازار بکند، اما در فرآیند تعیین قیمت مداخله‌ای نکند تا خود ناشر و سرمایه‌گذاران براساس منافع خود این فرآیند را طی کنند. طبعاً خود ناشر انگیزه دارد که قیمت را بیش از حد پایین تعیین نکند تا متضرر نشود و از طرف دیگر، قیمت را اگر بیش از حد بالا تعیین کند، ممکن است عرضه اولیه موفقی نداشته باشد و به‌علاوه، در آینده هم شهرت و اعتبار شرکت در بازار منفی خواهد بود و تامین مالی شرکت از بازار می‌تواند دشوارتر و پرهزینه‌تر باشد. متاسفانه نگاه برخی افراد به عرضه اولیه این است که تکه‌ای از مواهبی که در یک شرکت دولتی یا حاکمیتی یا صاحب رانت وجود دارد از طریق عرضه اولیه به صورت «عادلانه» بین همه توزیع شود. اگر بخواهم به بحث شفافیت در اطلاعات برگردم، متاسفانه نهاد ناظر گاهی با هدف رونق بخشیدن به بازار، خود مرتکب تخلفاتی می‌شود یا اجازه تخلفاتی را می‌دهد که در سایر بازارها جرم محسوب می‌شود. مصاحبه‌های تبلیغاتی مدیران شرکت‌ها یا بورس‌ها در فاصله کوتاهی قبل از عرضه‌های اولیه و انواع و اقسام تبلیغات برای ترغیب سرمایه‌گذاران (خارج از فرآیندهای قانونی همچون برگزاری roadshow) در سایر بازارها تخلف محسوب می‌شود. در مقابل، امیدنامه که سند و مانیفست اصلی ناشر است معمولاً فاصله قابل توجهی از جهت حجم و کیفیت افشای اطلاعات با امیدنامه‌های منتشره در بازارهای بین‌المللی دارد.

‌ انجام عرضه‌های اولیه بدون مشارکت اشخاص حقیقی فعال در بازار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

واقعاً جواب دقیقی برای این سوال ندارم و نداریم. ما هنوز ارزیابی دقیقی از میزان تاثیرگذاری عرضه‌های اولیه برای مشارکت افراد در بازار سرمایه نداریم، بنابراین نمی‌دانیم که حذف اشخاص حقیقی از عرضه‌های اولیه چه پیامدی دارد. طبعاً وضعیت فعلی که سهمی که به هر کد بورسی می‌رسد گاهی انگشت‌شمار است فرآیند عرضه اولیه را لوث کرده است. من یک‌بار محاسبه کردم که در بسیاری از عرضه‌های اولیه، به دلیل کوچک بودن مبلغ عرضه اولیه، سرمایه‌گذار کل سود چند ده‌درصدی عرضه اولیه را باید بابت کارمزد کارگزاری (برای کارگزاری‌هایی که حداقل ریالی کارمزد برای هر معامله را اعمال می‌کنند) پرداخت کند و عملاً در بسیاری از مواقع سودی از عرضه اولیه کسب نمی‌کند یا زیان می‌کند. این را هم می‌دانیم که تا پیش از استفاده از روش فعلی، سوءاستفاده‌هایی توسط کارگزاری‌ها در تخصیص سهام به مشتریان اتفاق می‌افتاد که نهاد ناظر را ناچار به چنین اقدامی کرد، بنابراین برگشت به روش قبل هم طبعاً مطلوب نیست.

حدس می‌زنم بهترین راه این است که اول، ناشر آزادی عمل بیشتری در تعیین قیمت داشته باشد (مشروط بر افشای اطلاعات بیشتر و جریمه سنگین مدنی و کیفری مدیران در صورت عدم افشای اطلاعات درست و به‌موقع) و دوم، در ابتدای عرضه دامنه نوسان حذف شود تا سهم به سرعت به تعادل برسد و سرمایه‌گذاران با خیال راحت، روزها صف خرید سهم را تماشا نکنند و در نتیجه، حضور در عرضه اولیه بدون تحلیل و بررسی دقیق ناشر خالی از ریسک نباشد.

آیا بازار ثانوی ارز کارآمد است؟

بنا به گزارش رسانه‌های داخل ایران، قیمت ارزهای معتبر بین‌المللی نظیر دلار در «بازار ثانویه» به قیمت همین ارزها در «بازار غیررسمی ارز» که از سوی دولت «بازار قاچاق ارز» توصیف می‌شود، نزدیک شده است. بدین ترتیب تحولات بازار ارز بار دیگر نشان داد که بازار ارز و حتی سایر بازارها، نظیر بازار کالا و خدمات، در نهایت از بازار غیررسمی پیروی می‌کند و بخشنامه و دستور را بر نمی‌تابد.

قیمت دلار و ارزهای معتبر دماسنج یا میزان‌الحراره اقتصادی-سیاسی اقتصاد ایران هستند. کاهش ارزش ریال در مقابل این ارزها به معنای افزایش تنگناهای اقتصادی و کاهش اعتبار پول ملی است. همچنین ناکارآمدی سیاست‌های ارزی بانک مرکزی و مقامات نیز در همین راستا به معنای کاهش اعتبار دستگاه‌های مدیریتی است. در همین راستا حاکمیت تلاش می‌کند تا بازار ارز را به گونه‌ای مدیریت کند تا بحران‌ها پنهان بماند. اما تجربه روزمره بازار ارز نشان از چیز دیگری دارد.

فعالان بازار اعم از بازرگانان، مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران نسبت به آن حساس هستند و ارزیابی و فعالیت‌های خود از آینده بازار را با نرخ ارزهای معتبر بین‌المللی و به ویژه دلار تنظیم می‌کند. برای فعالان بازار نرخ بازار آزاد ارز ملاک داوری است و نه نرخ دلار رسمی آن. قیمت همه کالاها و خدمات هم در همین راستا کم یا زیاد و مستقیم یا غیر مستقیم بر پایه قیمت بازار آزاد رسمی تعیین می‌شود. مگر اینکه دولت با اختلال در قیمت‌گذاری نظیر قانون یا تزریق ارز یا پرداخت یارانه و سوبسید مانع این فرایند شود.

به دنبال شکست سیاست‌های ارزی دولت تک مبنی بر سرکوب بازار آزاد ارز و تعیین نرخ چهار هزار و ۲۰۰ تومان برای هر دلار آمریکا، راه‌اندازی سامانه نیما، که به نوسان و افزایش قیمت ارزهای معتبر بین‌المللی در مقابل ریال انجامید، تأسیس بازار ثانوی ارز از سوی دولت و مجلس در دستور کار قرار گرفت. اجرایی شدن این سیاست به معنای پذیرش شکست در مدیریت بازار ارز است. بازار ثانوی ارز، بازاری- در کنار بازار توزیع ارز دولتی یا همان بازار اولیه است که کارکرد آن امکان مبادله ارز به قیمت‌های غیردولتی را فراهم می‌کند.

بنا به گفته مقام‌های حکومتی صادرکنندگان کالای غیرنفتی می‌توانند ارز حاصل از ۲۰ درصد صادرات غیرنفتی را با واردکنندگان کالاهایی که کالای دسته سوم خوانده می‌شود یعنی کالای مصرفی مبادله کنند. بر پایه این تصمیم‌گیری، واردات برخی از کالاها ممنوع شده اما دولت موظف است ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی را تنها برای تأمین کالاهای اساسی و حیاتی بر اساس درآمدهای نفتی اختصاص دهد.

دولت با این تقسیم‌بندی همزمان راه را برای رانت‌بری فراهم می‌کند. چون بازارهای مالی اعم از بازار ارز، سکه، طلا و اوراق بهادار و حتی بازار کالا و خدمات درهم تنیده هستند و تفکیک آن عملاً غیرممکن است. همچنین تشکیل قیمت در همه این بازارها در نهایت از نرخ بازار غیررسمی نقش می‌پذیرد. با سرکوب بازار غیررسمی ارز در ایران، بخشی از این بازار غیررسمی در خارج از کشور و در کشورهای دُبی، عراق و افغانستان است. همین بخش از بازار غیررسمی است که نقش تعیین‌کننده‌ای در قیمت‌گذاری ارز برای فعالان اقتصادی دارد.

بر همین پایه شگفت‌آور نیست اگر ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی دولتی از مسیرهای پر پیچ و تاب دیوان‌سالاری حکومتی در بازار سر برآورد و به قیمت غیررسمی معامله شود. چه تجربه گذشته نشان داده است که جداسازی مصنوعی این بازارها؛ یعنی بازار اولیه ارز دولتی و بازاری که ثانویه خوانده می‌شود، عملاً غیرممکن است.

بازار خلأ نمی‌پذیرد و وجود رانت ارزی که از تفاوت میان نرخ دولتی ارز و نرخ غیررسمی و نرخ ارز در بازار ثانویه ارز، بازیگران را وسوسه می‌کند تا از مقررات تخطی کنند و ریسک‌های مربوطه را بپذیرند. چرا که مکانیسم بازار دارای قواعد بازی خاص خود است و تابع آرزوها یا وعده سیاستمداران نیستند و در نهایت از مقررات روی کاغذ تخطی می‌کند.

تجربه ناکامی حکومت در مهار قیمت ارز در سال‌های گذشته و همچنین نزدیک شدن قیمت ارز در بازار ثانوی به بازار غیررسمی ارز در روزهای اخیر- تأیید همین مدعا است. در همین راستاست که دولت در چهل سال گذشته تلاش کرده با تزریق ارز درآمدهای نفتی به بازار ارز آن را مدیریت کند، اما این امر تنها به پنهان کردن بحران کمک کرد و سیاست‌های ارزی حکومت به شکست انجامیده است.

در شرایط فعلی اگر اوضاع سیاسی- اقتصادی ثابت باشد و تغییرات مهمی در این عرصه‌ها رخ ندهد، بازارهای مالی ایران و به ویژه بازار ارز به همین مسیر ادامه خواهند داد و رانت موجود در میان بازار اولیه و ثانویه جابه‌جا خواهد شد.

اما شرایط کنونی، شرایط آرامش پیش از طوفان است، چرا که در پاییز امسال، با اعمال تحریم‌های آمریکا و افزایش تنش‌های بین‌المللی ایران، نرخ ارزهای بین‌المللی و قیمت فلزات قیمتی افزایش خواهد یافت. بدین ترتیب با افزایش شکاف میان قیمت ارز دولتی و قیمت ارز در بازارهای غیررسمی ارز، فرصت برای سوداگرای و رانت‌بری بیشتر خواهد شد، بازار ارز ایران شاهد تلاطم بیشتری خواهد بود.

تفاوت بورس با فرابورس و مزایای فرابورس

آیا میدانید که تفاوت بورس و فرابورس چیست و چگونه میتوان در این بازارها به سرمایه گذاری پرداخت؟ به طور حتم برای بسیاری از فعالان که قصد سرمایه گذاری در بازارهای مالی را دارند این دو بازار دارای اهمیت بالایی هستند.

شاید شما هم تا به حال برای بارها نام بازار بورس و یا فرابورس را شنیده باشید اما تفاوت این دو را نمیدانید. ما در این متن سعی کرده‌ایم تا به معرفی و بررسی تفاوت این دو بازار بپردازیم. به طور حتم برای کسی که به دنبال آگاهی از چشم انداز بورس و فرابورس در ایران است صرف کمی زمان برای آگاهی از این مفاهیم بسیار مفید خواهد بود.

بورس و فرابورس چیست؟

بسیاری از فعالان بازار سرمایه هر روزه از یکدیگر می‌پرسند که وضعیت بورس و فرابورس امروز نسبت به دیروز یا روزهای گذشته چه تفاوتی داشته است؟، اما بسیاری هستند که هنوز حتی با این بازارها آشنایی ندارند.

امروزه بازارهای مالی زیادی هستند که در مقیاس کشوری و بین المللی در حال فعالیت هستند. بازار بورس و بازار فرابورس ایران جزو بازارهای مالی داخلی هستند که سرمایه گذاران متعددی در تهران و سایر بخش‌های کشور در آنها در حال فعالیت می‌باشند.

بورس و فرابورس به طور خاص روی خرید و فروش سهام و قیمت گذاری آن تمرکز دارند. این بازارها قصد دارند تا زمینه مناسب را برای فعالیت شرکت‌های تولیدی و خدماتی در داخل کشور با عرضه سهام و خرید و فروش آن توسط سرمایه گذاران فراهم کنند.

این دو عبارت هر کدام برای بازارهای مالی مدرنی استفاده میشود که سهام شرکت‌های مختلف داخل کشور در آنها عرضه میشود. در نگاه اول مفهوم این دو اصطلاح بسیار روشن است.

در صورتی که شما کد معاملاتی یا کد بورسی خود را دریافت کرده باشید، این امکان برای شما وجود دارد تا در همه شرکت‌هایی که در این دو بازار عرضه شده‌اند, سرمایه گذاری کنید و به خریدوفروش سهام بپردازید.

برای همین اگر چه برای یک سرمایه گذار یا معامله‌گر تفاوتی بین بورس و فرابورس از نظر سرمایه گذاری وجود ندارد، اما برای کسانی که قصد عرضه سهام شرکت خود در بازارهای مالی را دارند این دو بازار با هم تفاوت زیادی دارند. زیرا که شرایط پذیرش شرکت در هر یک از این دو بازار با هم متفاوت است.

تفاوت بورس و فرابورس به زبان ساده

در این بخش قبل از توضیح و معرفی شرکت‌هایی که می‌توانند سهام خود را در این بازارها عرضه و به فروش برسانند به تعدادی از تفاوت‌های مهم این دو خواهیم پرداخت.

بازار فرابورس بر خلاف بازار بورس که وجود فیزیکی دارد و هر روزه بسیاری از سرمایه گذاران و معامله‌گران برای دادوستد سهام به آن مراجعه می‌کنند، دارای مکان خاصی نیست تا در سطح شهرهایی مانند تهران و یا اصفهان و شیراز سرمایه گذاران برای خرید و فروش سهام حضور پیدا کنند.

بورس و فرابورس چه تفاوتی دارند : فرابورس مانند بورس ساختمان فیزیکی خاصی ندارد. انعطاف پذیری بیشتر بازار فرابورس و امکان توافق راحت‌تر بین دو طرف در بازار را میتوان از جمله تفاوت‌های دیگر فرابورس و بورس دانست.

بر خلاف ریسک بسیار بالایی که در بازار بورس ایران وجود دارد و در سال ۱۳۹۹ ما شاهد این ریسک پذیری بسیار بالا بودیم, در بازار فرابورس با توجه به توافق بین طرفین ریسک کمتری برای حضور وجود دارد و به همین دلیل شفافیت بیشتری در بازار فرابورس دیده میشود که باعث کاهش ریسک حضور در آن میشود.

در حال حاضر با مقایسه بورس و فرابورس ایران میتوان گفت که با توجه به اینکه امکان مبادلات الکترونیکی به طور ۲۴ ساعته در بازار فرابورس وجود دارد, این تفاوت و مزیت بزرگ دیگری برای سرمایه گذاران در این بازار است.

مزایای بازار فرابورس چیست؟

حالا که چگونگی قیمت گذاری در بازار ثانویه میدانید بورس و فرابورس چیست, تا حدودی آماده شده‌اید تا با مزایای بازار فرابورس آشنا شوید. در واقع بسیاری از مطالبی که در بخش قبل در مورد تفاوت بورس و فرابورس گفته شد نشان دهنده برتری بازار فرابورس ایران به دلیل کمتر بودن ریسک آن است.

انعطاف پذیری, ریسک کمتر, شفافیت بیشتر و… همه جزو مزیت‌های فرابورس هستند. اما فقط این‌ها نیست و مزایای دیگری هم هست که در ادامه در موردش صحبت خواهیم کرد:

شاید بدانید که هر دو بازار بورس و فرابورس در واقع از سهامدارهایی تشکیل شده که هر یک سرمایه خود را جمع کردند تا بتوانند با تشکیل یک سرمایه بزرگ موفق به تشکیل یک شرکت تولیدی یا خدماتی بزرگ مثل بانک و یا شرکت‌های پتروشیمی و یا شرکت‌های کوچک‌تر شوند.

اگر شما پول خود را در شرکتی که در بازار فرابورس پذیرفته شده سرمایه گذاری کنید موفق به برخورداری از مزایای معافیت مالیاتی در ایران خواهید شد.

بر اساس قانونی که توسط دولت به مجلس رفت و تصویب شد این معافیت مالیاتی تا میزان ۱۰ درصد خواهد بود. کاهش نرخ مالیات خرید و فروش سهام هم یکی دیگر از مزیت‌های سرمایه گذاری در فرابورس است.

علاوه بر این نقل و انتقال سهام در این بازار ساده است و علاوه بر این در عرضه و تقاضا و قیمت سهام در این بازار شفافیت بیشتری وجود دارد. برای مثال شرکت‌های حقوقی که در سال ۹۹ باعث به هم ریختن بازار بورس شدند در این بازار نقش فراوانی نداشتند و سرمایه گذارها در فرابورس اگر سود نکرده باشند، ضرر کمتری کردند.

چگونه از قوانین حاکم بر بازارهای مالی به طور کامل آگاه شویم؟

ما در بخش های قبل در مورد دو بازار بزرگ مالی در ایران صحبت کردیم اما اگر می‌خواهید به طور تخصصی در مورد قوانین حاکم بر هر یک از این بازارها و مواد و تبصره‌های هر یک از آنها بدانید به طور حتم می‌توانید در مورد بورس و فرابورس pdf هایی را پیدا کنید که به طور جامع به بررسی این موارد پرداخته‌اند.

به طور حتم برای آگاهی از تفاوت بورس و فرابورس pdf های موجود که به طور دقیق حاوی قوانین پذیرش شرکت‌ها و نحوه خرید و فروش سهام در هر یک می‌باشد کمک بسیار زیادی برای شما از جنبه‌های حقوقی خواهد کرد.

فرق بورس و فرابورس و سایر بورس‌ها در ایران چقدر است؟

قبل از به وجود امدن فرابورس بسیاری از شرکت‌های سهامی نمی‌توانستند در بازار بورس حاضر و سهام خود را عرضه کنند. در واقع فرابورس مانند بورس است اما دارای ساختار ساده‌تری است که امکان پذیرش این شرکت‌ها را فراهم کرده است.

نام این بازار در واقع over the counter است که در انگیسی به طور مخفف otc گفته میشود و در ایران نیز گاهی از این نام استفاده و فرابورس با نام بازار otc شناخته می شود.

باید بدانید که در ایران ما بورس دیگری با نام بورس کالا هم داریم که همانطور که از نام آن پیداست در واقع به جای شرکت‌ها در این بازار انواع کالا عرضه میشود و برای همین بورس کالا جایی برای خرید و فروش کالا است. سازمان بورس و اوراق بهادار هم نهادی است که مسئول نظارت بر همه بورس‌های ذکر شده در ایران است.

مقایسه شرایط پذیرش سهام در بازارهای بورس و فرابورس

برای پذیرش در بورس و در تابلوی اصلی بازار اول نیاز به حداقل سرمایه ۱۰۰ میلیارد تومان و یا یک هزار میلیارد ریال می‌باشد.

این در حالی است که برای پذیرش در بازار بورس و در تابلوی فرعی بازار اول نیاز به نیمی از این مبلغ یعنی ۵۰ میلیارد تومان یا ۵۰۰ میلیارد ریال می‌باشد. برای پذیرش در بازار دوم بورس نیز شرکت متقاضی عرضه سهام باید حداقل سرمایه دویست میلیارد ریال یا ۲۰ میلیارد تومان داشته باشد.

اما برای پذیرش در فرابورس میزان سرمایه اولیه شرکت بسیار کمتر است و برای مثال برای پذیرش در بازار اول فرابورس نیاز به ۱ میلیارد تومان یا ۱۰ میلیارد ریال سرمایه و برای پذیرش در بازار دوم فرابورس هم نیاز به ۱۰۰ میلیون تومان یا ۱ میلیارد ریال سرمایه است. البته این اعداد مربوط به چند سال گذشته می‌باشد و شاید در زمان مطالعه این مقاله نیاز به آپدیت اطلاعات خود داشته باشید.

نکته دیگر اینکه در هر یک از موارد بالا حداقل سهام شناور و حداقل تعداد سهامداران شرکت برای پذیرش در بازار بورس و یا پذیرش در فرابورس متفاوت خواهد بود.

سودآوری هر شرکت نیز در سال های منتهی به پذیرش در بازارهای مالی مهم است و علاوه بر این, شرکت مربوطه در اکثر موارد نباید زیان انباشته داشته باشد. حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه نیز باید حداقل ۱ تا ۳ باشد. که در هر بازار این زمان با دیگری تفاوت خواهد داشت.

شرکت بورس تهران

نکته مهمی که باید بدانید این است که در واقع بازار بورس ایران مانند بورس تهران از چند بازار تشکیل شده است.

شرکت بورس تهران از دو بازار اول و بازار دوم تشکیل شده است که بازار اول بورس دارای دو تابلوی اصلی و فرعی می‌باشد که شرایط عرضه سهام شرکت در هر یک از این بازارها و تابلوها همانطور که در بخش قبل ذکر شد متفاوت است.

تفاوت در بازارهای فرابورس و بورس

ما به بازارهای اولیه و ثانویه بورس در ایران در بخش قبل اشاره کردیم. اما بر اساس دستورالعمل‌ها بازار فرابورس متشکل از ۵ بازار مالی است که بازار اول و بازار دوم بورس مهم‌ترین آنها برای پذیرش و عرضه سهام شرکت‌ها هستند که در بالا در مورد شرایط پذیرش در این بازارها صحبت کردیم.

اما فرابورس دارای بازار سوم نیز می‌باشد که برای عرضه و پذیره نویسی اوراق بهادار استفاده میشود. همچنین علاوه بر این سه بازار، ما در فرابورس بازار “ابزارهای نوین مالی” را داریم که برای پذیرش سایر اوراق بهادار (به جز سهام شرکت‌ها که در بازارهای اول و دوم فرابورس عرضه می‌شوند)، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

توجه داشته باشید که بازار سوم فرابورس برای عرضه یکجا و پذیره نویسی اوراق بهادار است، اما بازار “ابزار نوین مالی” برای پذیرش اوراق بهادار (به جز سهام شرکت‌ها) است.

بازار پایه نیز بر اساس قانون پنجم توسعه کشور و با توجه به الزامات بند ب ماده ۹۹ آن برای درج و یا نقل و انتقال سهام شرکت‌های خاصی است که مشمول ثبت در سازمان بورس و اوراق بهادار هستند اما شرایط پذیرش در بازارهای اولیه و ثانویه بورس و یا پذیرش در بازار اول و دوم فرابورس را ندارند.

کلام آخر

امیدواریم با مطالب گفته شده به خوبی به شباهت‌ها و تفاوت‌های فرابورس و بورس آشنا شده باشید و بدانید که فرابورس چه مزایایی دارد.

به طور حتم آشنایی با بازارهای مالی به شما کمک خواهد کرد تا از ضرر در زمان فعالیت و سرمایه گذاری در این بازارها در امان بمانید و برای مثال مانند سال ۱۳۹۹ مانند بسیاری از مردم در بورس ضرر نکنید.

البته در سال گذشته هم تعدادی از افراد حرفه‌ای با بیرون آوردن به موقع پول خود موفق به سودهای کلانی در چند ماه شدند و ضرر آن را بسیاری از مردم غیر حرفه‌ای در بازار کردند.

این مقاله اطلاعات اولیه را در مورد فرابورس و بورس در اختیار شما قرار داد، اما به طور حتم نیاز دارید برای آگاهی از چشم انداز بورس و فرابورس در آینده با مفاهیمی مانند نرخ تورم یا نرخ بهره وری شرکت‌های عرضه شده در بورس و تاثیر افزایش نرخ ارز و … بر این بازارها بیشتر آشنا شوید.

چگونه در بورس سرمایه گذاری کنم؟

راه ورود به سهام چطور است؟ به عبارتی تخصصی تر چگونه در بورس سرمایه گذاری کنیم؟ راهنمایی بدیهی اما ضروری برای آن‌هایی که تازه واردند و دغدغه سهامداری دارند.

در این گزارش نحوه ورود به بازار سهام به زبان ساده تشریح شده است.

آنچه در این گزارش می‌خوانید:

• بورس چیست؟
• سهام عادی چیست؟
• برای سرمایه‌گذاری در بورس چقدر پول لازم داریم؟
• کد بورسی چیست؟ چگونه کد بورسی بگیریم؟
• کارگزاری چیست؟
• سامانه سجام چیست؟
• کد آنلاین یا معاملات برخط چیست؟
• از چه زمانی می توان خرید و فروش سهام انجام داد؟
• اخبار بورس را چگونه دنبال کنیم؟
• شایعات بورس چقدر اهمیت دارند؟
• اهمیت تحلیل برای سرمایه‌گذاری در بورس چقدر است؟
• چه تفاوتی بین تحلیل تکنیکال و بنیادی وجود دارد؟

دنیای بورس | بورس تهران از ابتدای سال 98 در روزهای متوالی رشدهای پیاپی داشته است، به طوری که بازارهای موازی بازدهی منفی رقم زدند. عده‌ای برای جانماندن از رالی پرشتاب بورس، وسوسه شدند تا سرمایه‌گذاری در بورس را تجربه کنند و به همین دلیل در پی کسب اطلاع از نحوه ورود به بازار سهام هستند. از آن‌جا که بورس، بازاری شفاف، قانونی و این روزها بسیار پررونق است، تبدیل به فضایی جذاب برای سرمایه‌گذاری شده است، به طوری که میزان ورود افراد تازه کار به این بازار از پیش بیشتر شده است.

اما قبل از پرداختن به نحوه سرمایه‌گذاری در بورس، ابتدا باید تعریف درستی از بازار سهام یا بورس داشته باشیم.

بورس چیست؟

اگر بخواهیم به زبان ساده‌تر بورس را تعریف کنیم، باید گفت بورس در اصل بازاریست که در آن اوراق بهادار معامله می‌شود.

این اوراق انواع مختلفی دارد؛ اوراق حقوق صاحبان سهام، اوراق بدهی و ابزارهای مشتقه.

در اصل هر کدام از این اوراق بهادار یک ابزار مالی محسوب می‌شوند که بیانگر این است که یا شما در ازای پرداخت پول بخشی از سهام شرکتی را خریداری کردید، به طوریکه بسته به پول و میزان سهامتان در آن شرکت مالکیت دارید (حقوق صاحبان سهام) یا پولتان را قرض دادید تا در سررسید مشخص مبلغی مازاد از پولتان دریافت کنید (اوراق قرضه) و یا قراردادی محسوب می‌شود که بابت خرید چیزی در روزهای آینده با یک قیمت مشخص شده، منعقد شده است (ابزارهای مشتقه) که البته در این گزارش بیشتر به سهام عادی که نوعی از اوراق حقوق صاحبان سهام است پرداخته می‌شود.

سهام عادی چیست؟

شما با پرداخت مبلغی بخشی از سهام یک شرکت را خریداری می‌کنید. در اصل در آن شرکت به نوعی بسته به میزان سهامتان مالکیت دارید. این نوع از اوراق دارای دو ارزش اسمی و ارزش بازاریست که ارزش اسمی در ایران 100 تومان و ارزش بازاری همان قیمتی است که سهام معامله می‌شود. شما از طریق خرید سهام عادی و افزایش قیمت سهام می‌توانید سود کنید. شما می‌توانید روزانه خرید و فروش کنید و قیمت بازاری سهام بر اساس خرید و فروش یا همان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.

برای سرمایه‌گذاری در بورس چقدر پول لازم داریم؟

برای سرمایه‌گذاری در بورس نیاز به سرمایه کلان نیست و شما میتوانید حتی با 100 هزار تومان هم وارد این بازار شوید.

باید توجه داشت بهتر است برای ورود از سرمایه‌های راکد و بیکار خود استفاده کنید، مانند سپرده‌‌های بانکی یا پس اندازهایی که در کوتاه مدت مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.

به عبارتی هرگز پولی که بنای اصلی زندگیتان وابسته به آن است مانند پولی که از فروش ملک، خودرو و. کسب می‌کنید برای سرمایه‌گذاری در بورس، وارد بازار سهام نکنید. در اصل سرمایه‌ای باشد که دید بلند مدت به آن داشته باشید و هرگز سودای کسب سود در زمان کوتاه را در سر نپرورانید.

کد بورسی چیست؟

همانطور که هر انسانی پس از تولد برای استفاده از خدمات فردی نیاز به شناسنامه و کارت ملی دارد و برای هر فرد یک کد ملی صادر می‌شود که هویت وی را مشخص می‌کند، برای سرما‌یه‌‌گذاری در بورس هم باید یک کد بورسی برایتان صادر شود که حکم همان شناسنامه را دارد منتهی در بازار سرمایه.

همانطور که هر انسانی پس از تولد برای استفاده از خدمات فردی نیاز به شناسنامه و کارت ملی دارد و برای هر فرد یک کد ملی صادر می‌شود که هویت وی را مشخص می‌کند، برای سرما‌یه‌‌گذاری در بورس هم باید یک کد بورسی برایتان صادر شود که حکم همان شناسنامه را دارد منتهی در بازار سرمایه.

شما بدون دریافت کد بورسی نمی‌توانید سرمایه‌گذاری در بورس را آغاز کنید. برای هر فرد تنها یک کد صادر می‌شود. این کد یا شناسه ترکیبی از حروف و اعداد است. برای آنکه بدانیم کد بورسی را چطور باید تهیه کنیم باید در ابتدا بدانیم کارگزاری چیست؟

کارگزاری چیست؟

در زمان گذشته افراد برای سرمایه‌گذاری در بورس و در نهایت خرید و فروش سهام خودشان در محلی حاضر می‌شدند و خریدار و فروشنده بعد از اینکه همدیگر را پیدا می‌کردند، معامله صورت می‌گرفت. پس از شکل‌گیری هسته معاملات که یک بستر نرم‌افزاریست و مرکز انجام معاملات است، کلیه اطلاعات خرید و فروش سهامداران به این مرکز ارسال می‌شود و خریدار و فروشنده به هم متصل و معامله صورت می‌گیرد. در ابتدا تنها کارگزاری‌ها به این هسته متصلند و می‌توانند اطلاعات خرید و فروش سهام را به این مرکز ارسال کنند. پس برای اتصال به این هسته با مرکز باید حتما از طریق کارگزاری اقدام شود.

به همین منظور کارگزاری‌ها که در حقیقت واسط بین خریداران و فروشندگان سهام هستند، اطلاعات خرید سهم و فروش آن را به هسته معاملات ارسال و به نوعی شما را متصل به آن می‌کنند و پس از مچ شدن خریدار و فروشنده و انجام معامله دستمزدی به عنوان کارمزد دریافت می‌کنند. در این بین با توجه به فضای رقابتی میان کارگزاران هر کدام خدماتی را برای جذب مشتری ارائه می‌دهند اما در نهایت همگی واسط شما با بازار سهام هستند و بسته به میزان خدمات و در نتیجه جذب مشتری و افزایش معامله ماهانه رتبه بندی می‌شوند.

چگونه کد بورسی بگیریم؟

همان‌طور که در ابتدا گفته شد، برای سرمایه‌گذاری در بورس حتما باید کد بورسی داشته باشیم. کد بورسی توسط کارگزاری صادر می‌شود. علاوه بر آن هر کارگزاری با دفاتر منتخبی از خدمات پیشخوان همکاری دارند. پس می‌توانید یا از طریق خود کارگزاری که انتخاب کردید برای دریافت کد بورسی اقدام کنید یا از طریق دفاتر خدمات پیشخوانی که با کارگزاری مربوطه همکاری دارند کد بورسی بگیرید.

البته قبلا شما حضوری یا اینترنتی به کارگزاری مراجعه می‌کردید و پس از ثبت نام، برای اهراز هویت کارت ملی و شناسنامه خود را به کارگزاری ارائه و پس از پر کردن فرم ثبت نام بعد از دو روز کاری کد بورسی برایتان صادر می‌شد. اما بر اساس مصوبه‌ای که سازمان بورس اوراق بهادار اعلام کرده است، تمامی سرمایه‌گذاران فعلی که پیش از شهریور ۱۳۹۷ کد بورسی دریافت کرده‌اند و همچنین افرادی که پس از تاریخ اعلام شده نسبت به اخذ آن اقدام می‌کنند باید در ابتدا در سامانه سجام ثبت نام و احراز هویت کنند.

سامانه سجام چیست؟

این سامانه مخفف سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان است که توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (زیر نظر سازمان بورس) برای ارائه خدمات بهتر و سریع‌تر به سرمایه‌گذاران ایجاد شده است. به این صورت که مشتریان اطلاعات و مشخصات خود را یک بار برای همیشه در این سامانه ثبت کرده و از آن پس می‌توانند از کلیه خدمات بازار سرمایه استفاده کنند.

مزایای ثبت نام درسامانه سجام

پس شما که قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارید قبل از هر اقدامی یا خودتان از طریق سایت یا همان سامانه سجام ثبت نام انجام دهید و پس دریافت کد پیگیری به همراه کارت ملی و شناسنامه برای احراز هویت یا به یکی از دفاتر خدمات پیشخوان دولت یا به یکی از شعب کارگزاری‌ها مراجعه کرده و پس از ارائه مدارک و تکمیل فرایند ثبت نام در این سامانه کد ده رقمی دریافت کنید.

لازم به ذکر است که افرادی که اطلاعات لازم و کافی از نحوه ثبت نام اینترنتی ندارند (افراد مسن، کودکان و . ) به یکی از دفاتر خدمات پیشخوان دولت و یا کارگزاری مراجعه کنند و ثبت نام در سامانه را با کمک آن‌ها انجام دهند.

کد آنلاین یا معاملات برخط چیست؟

همان‌طور که گفته شد قبل از رواج فضای اینترنت درمیان مردم، افراد برای سرمایه‌گذاری در بورس باید حضورا نسبت به خرید و فروش سهام اقدام می‌کردند. پس از آن با شیوع فضای مجازی و خدمات اینترنتی در میان مردم، معامله‌گران ترجیح دادند تا به صورت آنلاین و اینترنتی معاملات بورسی انجام دهند.

اما برای انجام معاملات به صورت آنلاین حتما باید کد آنلاین یا معاملات برخط برایتان صادر شود که این کد نیز توسط کارگزار بعد از ثبت درخواست و پر کردن فرم مربوط و البته دریافت کد بورسی برایتان صادر می‌شود.

از چه زمانی می توان خرید و فروش سهام انجام داد؟

پس از تکمیل مدارک و ثبت نام در سامانه سجام و دریافت کد بورسی و کد آنلاین از آن پس هم از طریق پنل یا سامانه معاملاتی کارگزاری‌ها (اطلاعات و آدرس سامانه و رمز عبور به شما داده خواهد شد) به صورت آنلاین و اینترنتی و یا تلفنی می‌توانید خرید و فروش سهام را انجام دهید و هم با مراجعه حضوری به کارگزاری و تالار بورس که البته دیگر مرسوم نیست، فرم خرید و فروش سهام را پر کرده و درخواست خرید یا فروش سهام را ثبت کنید. ضمنا به جز سهام، خرید و فروش انواع دیگر اوراق هم از طریق کارگزاری انجام می‌شود که اطلاعات دقیق‌تر از نحوه معاملات را باید از طریق خود کارگزاری جویا شوید.

سرمایه‌گذاری در بورس نیاز به آموزش دارد

بر خلاف برخی بازارها که آموزشی ابتدایی دارند، آموزش بورس یکی از پیش‌نیازهای سرمایه‌گذاری در بورس است. در حقیقت یکی از وظایف مهم فعالان بازار سهام، آموزش کامل معامله‌گری در بورس تهران است. تنوع ابزارها و اثرپذیری همه‌جانبه از عوامل اقتصادی-سیاسی باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاری در بورس بدون آموزش امکان‌پذیر نباشد. چرا که اگر انجام معاملات بدون شناخت لازم از بازار سهام انجام شود، نه تنها موجبات زیان‌ و از دست رفتن سرمایه را فراهم می‌کند، می‌تواند منجر به رفتارهای هیجانی و در نهایت آسیب به بستر بازار سهام شود.

بسیاری از موسسات و کارگزاری‌ها به صورت حضوری و مجازی دوره‌های آموزش صفر تا صد سرمایه‌گذاری در بورس را برای تازه‌واردهای بورسی برگزار می‌کنند. همچنین استفاده از کتب آموزشی، مقالات و مطالب برخی سایت‌های مجاز بورسی همچون « دنیای بورس »، اطلاعات لازم و مفیدی را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد که منجر به افزایش دانش و شناخت بورسی می‌شود.

اخبار بورس را چگونه دنبال کنیم؟

یکی از ویژگی‌های بازار سهام واکنش سریع به تحولات آینده است. بنابراین، فعالان به اخبار بورس توجه ویژه‌ای نشان می‌دهند زیرا هر خبری که به نوعی مرتبط با وضعیت سهام یک شرکت یا صنعت یا کل بازار باشد می‌تواند در آینده بر روند سودآوری آنها اثرگذار باشد. این موضوع باعث می‌شود دروازه‌بانی اخبار بورس اهمیت ویژه‌ای پیدا کند. به همین منظور توصیه می‌شود اخبار مرتبط با بورس را از طریق منابع معتبری همچون سایت و کانال‌های تلگرامی رسمی و شناخته شده پیگیری کنید.

شایعات بورس چقدر اهمیت دارند؟

اهمیت بالای اخبار بورس برای سهامداران باعث می‌شود تا بازار شایعات بورس داغ باشد. از آنجایی که شنیده‌ها می‌توانند جامه عمل بپوشانند، در بسیاری از مواقع شاهد واکنش هیجانی سهامداران به شایعات بورس هستیم. به طوری که قیمت سهام دستخوش نوسانات ایجاد شده بر اساس شایعات می‌شود. با این حال در بسیاری از شرایط شایعات صحت ندارند و در نتیجه پیروان شایعات با ضرر یا عدم نفع مواجه می‌شوند.

اهمیت تحلیل برای سرمایه‌گذاری در بورس چقدر است؟

اما فراتر از اخبار و شایعات بورس، یک سرمایه‌گذار برای تصمیم‌گیری بهینه نیازمند تحلیل بورس است؛ اینکه اخبار و اطلاعات مختلف بر قیمت سهام چه اثری دارند هدف نهایی است که سهامداران دنبال می‌کنند. فارغ از آنکه فرد خود تحلیل‌گر است یا خیر، نیاز به استفاده از تحلیل سایر فعالان امری ضروری است، زیرا تعداد بالای شرکت‌ها و عدم توانایی یک فرد برای بررسی همه آنها باعث می‌شود همواره تقاضای تحلیل در بورس بالا باشد.

بر این اساس، طی سال‌های اخیر منابعی تحت عناوین مختلف مانند تحلیل رایگان بورس ، کانال تحلیل سهم، کانال سیگنال بورس تلگرام، کانال تلگرامی بورس و گروه بورس تلگرام رواج پیدا کرده‌اند. هرچند این گروه‌ها سعی دارند قدرت تحلیل را بالا ببرند، عموما در شناسایی جریان‌های قدرتمند تحلیل بورس ناکام می‌مانند.

انواع تحلیل سهام برای سرمایه‌گذاری در بورس کدامند؟

در بازار سهام قشر وسیعی از سرمایه‌گذاران به لحاظ شغل، تحصیلات و تجربه وجود دارند که هر کدام شیوه‌ای برای ارزیابی سهام شرکت‌ها دارند. اگر قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارید باید بدانید، تجزیه و تحلیل سهام شرکت‌ها در بورس بر اساس دو شیوه تحلیلی انجام می‌شود؛ تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی.

تحلیل تکنیکال چیست؟

اگر به زبان ساده‌تر بخواهیم این شیوه تحلیلی را تشریح کنیم، باید گفت در این شیوه روند قیمتی سهام در آینده را براساس الگوهای گذشته مشخص می‌کنند.

نمودارها ابزار تکنیکالیست‌ها هستند. این نمودارها روند حرکتی قیمت سهام و شاخص‌ها را در بازه زمانی مختلف نشان می‌دهند. به عبارتی بر اساس روند قیمتی سهام از گذشته تاکنون، قیمت سهم چگونگی قیمت گذاری در بازار ثانویه در آینده پیش‌بینی می‌شود.

تحلیل بنیادی (فاندامنتال) چیست؟

تحلیلگران بنیادی معتقدند هر سهمی ارزش ذاتی دارد که متغیرهای زیادی از جمله عوامل کلان و خرد بر آن اثرگذار است. در تحلیل بنیادی هر عاملی را که بر ارزش سهم تأثیر می‌گذارد بررسی می‌شود.

انواع تحلیل ها در بورس

پس از بررسی سهام از نگاه بنیادی، اگر قیمت سهم بالاتر از ارزش ذاتی آن باشد حباب مثبت ایجاد شده و انتظار می‌رود قیمت سهم کاهش یابد و اگر قیمت پایین‌تر از ارزش ذاتی باشد سهم دارای حباب منفی است و امکان رشد سهم وجود دارد.

آنچه برای سرمایه‌گذاری در بورس لازم است بدانید

در پایان اگر شما هم جزو افراد ناآشنا یا کم‌آشنا به بازار سهام هستید برای جلوگیری از زیان، برای شروع سرمایه‌گذاری در بورس حتما از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری که انواع مختلف (درآمد ثابت، مختلط و . ) دارند اقدام کنید و یا قبل از شروع معاملات از طریق دوره‌های آموزشی که اغلب کارگزاری‌ها و موسسات برگزار می‌کنند یا منابع آموزشی دیگر، آموزش لازم را ببینید و در نهایت از مشاوره افراد خبره و آگاه و البته معتبر استفاده کنید.

اینطور هم خودتان متضرر نخواهید شد و چه بسا می‌توانید از جذابیت های بازار سهام حداکثر نفع لازم را ببرید و هم به بازار سرمایه آسیب کمتری وارد می‌شود و بورس تهران همواره برای سرمایه‌گذاری مکانی امن و جذاب خواهد بود.

9 بازار مالی که باید بشناسید

علم اقتصاد با وجود تمام بزرگی و گستردگی خود و علیرغم آنچه به نظر می‌رسد علمی ساده است. بازار سرمایه (بازار مالی) مانند بازار پول، بازار بورس، بازار طلا و مسکن، بورس کالا و بورس اوراق بهادار از جمله اصطلاحات رایج در این عرصه هستند. شاید گستردگی همین اصطلاحات در اقتصاد باشد که آنرا پیچیده و سخت جلوه می‌دهد. بازارهای مالی بخشی از نظام اقتصادی است که در قالب قوانین و مقررات مشخص دارایی های مالی معامله می‌شود و نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را ایفا می‌کند.

کاربرد بازارهای مالی

1. تجمیع منابع خرد و تخصیص آنها به سرمایه‌گذاران
2. کمک به کشف قیمت منابع به صورت غیر دستوری
3. تقویت نقدشوندگی
4. ایجاد رابطه بین ریسک و بازده
5. هدایت نقدینگی و جلوگیری از رشد بازارهای ناسالم
6. بهبود شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی
7. کمک به اعمال سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی و دولت

انواع بازار مالی

1) بازار فرابورس (Over The Counter Markets)

بازار خارج از بورس، یک بازار غیرمتمرکز است که مکان‌ فیزیکی ندارد و معاملات در آن به صورت الکترونیکی انجام می‌شود. در بازار فرابورس معاملات سهام خاص صورت میگیرد البته برخی از بازار مشتقه منحصراً فرابورس است از طرفی بازار فرابورس و معاملاتی که در آن‌ها انجام می‌شود نقدشوندگی کمتری دارند و شفاف‌ نیست.

2) بازار سهام (Stock Market)

گسترده ترین بازار مالی، بازار سهام است. بازاری که شرکت‌ها سهام خود را در آن فهرست و توسط معامله‌گران خرید و فروش می‌شود. بازار سهام توسط شرکت‌ها برای افزایش سرمایه از طریق عرضه اولیه عمومی استفاده می‌شود. شرکت‌کنندگان در بازار سهام به صورت خرده‌فروش، بازارساز و متخصص که نقدینگی را حفظ کرده و بازارهای دوطرفه را ارائه می‌دهند حضور می‌یابند. کارگزار رابط بین خریداران و فروشندگان است که معامله را تسهیل می‌کند.

3) بازار اوراق قرضه (Bond Market)

اوراق بهاداری که سرمایه‌گذار پول را برای مدت مشخص با نرخ بهره از پیش تعیین شده، وام می‌دهد. به عبارت ساده تر توافقی بین وام دهنده و وام گیرنده که شامل جزئیات وام و پرداخت‌های آن می‌باشد.این اوراق توسط شرکت ها و ارگان های مختلف برای تامین مالی پروژه‌ها منتشر می‌شود. بازار چگونگی قیمت گذاری در بازار ثانویه اوراق قرضه، بازاری با درآمد ثابت است.

4) بازار پول

محصولاتی با سررسید کوتاه مدت (کمتر از یک سال) و نقدشوندگی بالا در این بازار معامله می‌شود. در سطح عمده فروشی بازار پول شامل معاملات با حجم بالا بین مؤسسات و معامله گران است. در سطح خرده فروشی وجوه متقابل بازار پول خریداری شده توسط سرمایه گذاران فردی و حساب‌های بازار پولی است که توسط مشتریان بانک افتتاح می‌شود.

5) بازار مشتقات (Derivative Market)

اوراق مشتقه اوراق بهادار ثانویه‌ای هستند که ارزش آن‌ها از ارزش اوراق بهادار اولیه‌ای که به آن مرتبط هستند، ناشی می‌شود. به جای معامله مستقیم سهام، یک بازار مشتقه در قراردادهای آتی و اختیار معامله و سایر محصولات مالی پیشرفته معامله می‌کند که ارزش خود را از ابزارهای اساسی مانند اوراق قرضه، کالاها، ارزها، نرخ‌های بهره، شاخص‌های بازار و سهام به دست می‌آورد.

7) بازار تبادل ارزهای خارجی (Foreign exchange)

فارکس بازاری است که در آن معامله گران می‌توانند خرید و فروش بین جفت ارزها را انجام دهند. بازار فارکس نقدشونده‌ترین بازار در جهان است، در این بازار بیش از ۵ تریلیون دلار معاملات روزانه را انجام می‌شود که بیشتر از مجموع بازارهای آتی و سهام است. بازاری غیرمتمرکز و متشکل از شبکه‌ای جهانی از سراسر جهان و متشکل از بانک های مرکزی و شرکت‌های تجاری می‌باشد.

6) بازارآتی

بازاری که قراردادهای آتی در آن فهرست و مورد معامله قرار می‌گیرد. بازارهای آتی از مشخصات قرارداد استاندارد شده استفاده می‌کنند. این قراردادها به خوبی تنظیم می‌شوند و از حساب‌های پایاپای برای تسویه و تایید معاملات استفاده می‌کنند.

8) بازار کالاها (Commodities Market)

بازار کامودیتی یا کالا، بازاری که تولیدکنندگان و مصرف کنندگان جهت خرید و فروش کالاهای فیزیکی (محصولات کشاورزی، انرژی و فلزات گران‌بها) از آن استفاده می‌کنند. معاملات در بازار کالا به دو دسته اسپات و آتی انجام می‌شود.

اسپات: کالاهای اساسی که با پول مبادله می‌شوند.

آتی: کالاهای اساسی در تاریخی مشخص با قیمتی مشخص معامله می‌شوند.

9) بازار رمزارزها (Cryptocurreny Market)

بازار کریپتوکارنسی جوان ترین بازار مالی است که چند سال گذشته شاهد ظهور ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین و اتریوم مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین بوده ایم. در حال حاضر صدها توکن ارزدیجیتال در صرافی‌های آنلاین خرید و فروش می‌شود. صرافی‌ها میزبان کیف پول‌های دیجیتالی هستند تا معامله گران بتوانند رمزارزها را با یکدیگر یا ارزفیات مبادله کنند. امکان معاملات آتی و اختیار معامله در ارزهای دیجیتال نیز وجود دارد.

جمع بندی

بازار مالی مکانیزمی است که امکان ارتباط بین فروشنده و خریدار جهت مبادله دارایی های فیزیکی و غیر فیزیکی را فراهم می‌کند، سرمایه و دارایی افراد در بازارهای مالی جریان دارد و بازارهای مالی نقش مهمی در اقتصاد دنیا و کشورها ایفا می‌کنند. خرید و فروش در بازارهای مالی اغلب در صرافی ها و بروکرها انجام می‌شود. در این مقاله تلاش کردیم 9 بازار مالی که باید بشناسید را معرفی کردیم.

بیشترین حجم معاملات در بازارهای مالی مربوط به بازار فارکس است، بازار سهام معروف‌ترین بازار مالی و محلی است. بازار پول، بازار کالاها، بازار اوراق قرضه و بازار کریپتوکارنسی از دیگر بازارهای مالی هستند. بازار کریپتو جوان ترین بازارمالی است و تنها یک دهه قدمت دارد مشخصه بازار کریپتو غیرمتمرکز و مبتنی بر بلاک چین بودن آن است.

با ترند شدن دنیای کریپتوکارنسی افراد به دنبال سرمایه گذاری در ارز دیجیتال هستند. ارزهای دیجیتال یک کلاس دارایی جدید و هیجان‌انگیز را به وجود آورده‌ است. برای واردشدن به این دنیا و درک این سیستم باید به دنبال کسب آگاهی و علم در مسیر آموزش ارز دیجیتال باشیم. اگر قصد ورود به بازار کریپتو را دارید توصیه همیارکریپتو به شما شرکت در دوره آموزش ارز دیجیتال است، در این دوره مفاهیم کاربردی دنیای کریپتو از مقدماتی تا پیشرفته به شما آموزش داده می‌شود. برای افرادی که تمایل به گذراندن این دوره به صورت حضوری در شهر مشهد دارند دوره آموزش ارز دیجیتال در مشهد طراحی شده است.

سوالات متداول

انواع بازارهای مالی چیست؟

برخی از نمونه‌های انوع بازارهای مالی و نقش‌های آن‌ها شامل بازار سهام، بازار اوراق قرضه، فارکس، کالاها و بازار املاک و مستغلات و چندین مورد دیگر است. بازارهای مالی را می‌توان به بازارهای سرمایه، بازار پول، بازارهای اولیه در مقابل ثانویه و بازارهای فهرست شده در مقابل بازارهای فرابورس تقسیم کرد.

انواع بازارهای مالی چگونه کار می‌کنند؟

علی رغم پوشش بسیاری از طبقات دارایی‌های مختلف و داشتن ساختارها و مقررات مختلف همه بازارهای مالی اساساً با گرد هم آوردن خریداران و فروشندگان در یک دارایی یا قرارداد و اجازه دادن به آن‌ها برای تجارت با یکدیگر کار می‌کنند. این کار اغلب از طریق یک مزایده قیمت انجام می‌شود.

کارکردهای اصلی انواع بازارهای مالی چیست؟

بازارهای مالی به دلایل مختلفی وجود دارند، اما اساسی‌ترین کارکرد آن‌ها این است که امکان تخصیص کارآمد سرمایه و دارایی‌ها در یک اقتصاد مالی را فراهم کنند. بازارهای مالی با اجازه دادن به بازار آزاد برای جریان سرمایه، تعهدات مالی و پول، اقتصاد جهانی را روان‌تر می‌کنند و در عین حال به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند در افزایش سرمایه در طول زمان مشارکت کنند.