حکم شرعی ارز دیجیتال و بیت کوین چیست؟ فقه پویا به این پرسش پاسخ می‌دهد
حکم شرعی ارز دیجیتال و بیت کوین برای بسیاری کاربران مسلمان اهمیت زیادی دارد. اوج‌گیری دوباره این حوزه باعث شده بحث و تبادل نظر در این‌خصوص نیز اوج بگیرد.
پدیده‌های نوظهور به‌خصوص پدیده‌های اقتصادی چالش‌های زیادی پیش رو دارند. یکی از جدی‌ترینِ این چالش‌ها چالش‌های مذهبی است. هم‌خوان بودن پدیده‌های جدید با دستورات ادیان مختلف برای پیروان این ادیان اهمیت بسیار زیادی دارد. خرید بیت کوین برای کاربران مسلمان، پیش از بررسی دستورات دینی درباره آن ممکن نیست.
پدیده‌های نوظهور اقتصادی همواره برای مسلمانان جهان یک پرسش اساسی مطرح می‌کنند: آیا این پدیده براساس دستورات شریعت حلال است؟ در بسیاری حوزه تشخیص این مسئله چندان دشوار نیست. مراجعه به دستورات فقهی و بررسی نظرات صریح فقها اغلب چاره‌ساز هستند. دستورات روشن شریعت درباره مسائل اقتصادی دیدگاه اسلام نسبت به بیت کوین این بررسی‌ها را در حوزه‌های مالی بسیار ساده‌تر هم کرده است.
پدیده ارزهای دیجیتال اما شرایط متفاوتی دارد. وضعیت در این حوزه بسیار تازه است. فقها پیش از این هرگز با چنین پدیده‌ای مواجه نبوده‌اند. این تازگی بحث‌ها و تبادل نظرهای زیادی ایجاد کرده است. گروهی از فقهای شیعه اظهارنظر دراین‌باره را به مشخص شدن ابعاد آن برای خود موکول کرده‌اند. گروهی دیگر فعالیت در حوزه ارزهای دیجیتال را بدون مشکل می‌دانند. گروه دیگری هم این فعالیت را خلاف موازین شریعت و حرام می‌دانند.
سال ۲۰۱۸ بنیاد اسلامی Blossom Finance اندونزی مقاله‌ای جامع و کامل در این‌باره منتشر کرد. این مقاله بسیار مفصل به بررسی دقیق نظرات فقهای اسلام درباره ارزهای دیجیتال پرداخته است. پس از انتشار این مقاله مفصل هیچ‌یک از مراجع تقلید و فقهای اسلام با آن مخالفتی نکرده‌اند. بازخوانی این مقاله که با عنوان «بررسی بیت کوین، ارزهای دیجیتال و بلاک چین از منظر شریعت» منتشر شد، می‌تواند پاسخ تمام پرسش‌ها در این‌باره را مشخص کند:
معیار قانونی اسلام برای دارایی
پیش از هرچیز باید مفهوم «دارایی» از منظر قوانین اسلام را بررسی کنیم. این مفهوم به درک بهتر حکم شرعی ارز دیجیتال کمک خواهد کرد.
در شریعت برای فهمیدن منشأ و تعریف اصطلاحات از سه منبع استفاده میشود. بهترین و اولین منبع، کلام وحی در آیات قرآن یا احادیث معتبر پیامبر (ص) است.
منبع دوم، دانستن این است که مفاهیم اصلی شریعت به خودی خود در زبان عربی که زبان قرآن و سنت است وجود دارد. به عنوان مثال، خداوند متعال حکم کرده که برای وضو صورت، دست‌ها و پاهای خود را بشویید. با استفاده از یک فرهنگ لغت عربی که برای یادگیری معنای کلمات عربی این حوزه استفاده میشود، محدودیت‌ها و شرایط لازم برای وضو قابل درک است.
سومین منبع در بررسی اصطلاحات شرعی، عرف به معنی عمل رایج است. مسائل مختلفی وجود دارند که در وحی الهی اشاره‌ای به آن نشده است اما طبق اعمال رایج بررسی می‌گردند. در شریعت، مسائل عرفی در تعیین موارد خاصی نقش دارند.
کلمه مال (به مفهوم دارایی) در آیات قرآن و احادیث پیامبر به صورت معمول استفاده شده است و نمی‌توان به آنها اکتفا کرد و باید به منابع دیگر رجوع کنیم.
نظر علما درباره دارایی
شیخ زحیلی در این زمینه علما را به دو گروه طبقه بندی میکند:
- علمای حنفی
علمای اکثریت
طبق نظر علمای حنفی، دارایی محدود به چیزهای فیزیکی و قابل لمس است. چیزهای غیرفیزیکی و غیرعینی مانند حقوق و منافع معنوی، طبق نظر علمای حنفی، مال محسوب نمی‌شوند.
اکثریت علما و فقهای طراز اول معتقدند که مال تنها به چیزهای قابل لمس کردن محدود نمی‌شود. دیدگاه اکثریت این است که مال تحت شرایطی شامل چیزهای غیر فیزیکی از قبیل حقوق و مزایا هم میشود.
اسلام به‌طور کلی چهار ویژگی برای دارایی قائل است:
۱. در شریعت، جایز و مشروع باشد.
۲. قابل مالکیت و تصرف باشد.
۳. کاربردی باشد.
۴. عرف جامعه اسلامی آن را به‌عنوان مال پذیرفته باشد.
تعریف پول
هر چیزی که به‌طور گسترده به عنوان وسیله‌ای برای تبادل و ذخیره ارزش مورد قبول قرار گرفته است، پول اطلاق میشود. در تعریف پول ماهیت و شکل آن مهم نیست. این قاعده در تعیین حکم شرعی ارز دیجیتال بسیار مهم است. پول اگر که به‌طور گسترده مورد قبول جامعه قرار گیرد، می‌تواند هر چیزی اعم از طلا، نقره، گلبرگ گل، پوست و سایر اقلام باشد.
بر اساس موارد فوق، تعریف گسترده‌ای از پول شامل تمام ویژگی‌های زیر است:
- واسطه و وسیله تبادل
- مقبولیت گسترده به عنوان روش پرداخت
- سنجش ارزش
- واحد حساب
بررسی ارزهای دیجیتال از لحاظ فتواها و نظر علما
علمای شرع درباره بیت کوین و ارزهای دیجیتال دو دیدگاه متفاوت دارند.
گروه اول معتقدند که ارز دیجیتال حرام و در شریعت ممنوع است. گروه دوم استفاده از ارزهای دیجیتال را بلا مانع یا جایز می‌دانند. در ادامه دیدگاه‌های گروه اول را از نظر قوانین و تعاریف فقهی بررسی خواهیم کرد.
گروهی از فقها می‌گویند بیت کوین حرام است
علمایی مانند مفتی بزرگ مصر، بخش مذهبی دولت ترکیه و مرکز فقهی فلسطین در فتواهایی بیت کوین را حرام اعلام کردند. به طور کلی علت اعلام شده این فتواها تقریبا مشترک است:
– بیت کوین پول رایج قانونی نیست.
– صادر کننده بیت کوین ناشناس است.
– بیت کوین زیر نظر قدرت مرکزی یا پشتوانه دولت نیست.
– بیت کوین نوسانات زیادی دارد و پایدار نیست.
– بیت کوین را می‌توان به راحتی برای پولشویی و اهداف غیر قانونی مورد استفاده قرار داد.
نویسنده، هر کدام از علت های بالا را مورد نقد و بررسی قرار داده است:
قانونی بودن پول
تا آن‌جا که به قانون مربوط میشود، این موضوع که وقتی یک دولت چیزی را به عنوان پول قانونی انتخاب میکند، به طور خودکار در بین افراد آن جامعه پذیرش و مقبولیت می‌یابد، درست است. اما در اصل برای اینکه یک چیز واجد شرایط پول بودن باشد، ضرورتی در قانونی بودن آن نیست. معیار اصلی پول در شریعت، پذیرش آن توسط مردم است. بیت کوین و ارزهای دیجیتال نیز درحال حاضر بین مردم پذیرفته شده‌اند.
نبود صادر کننده مرکزی
در مورد بیت کوین از لحاظ ریاضی انکار قوانین و قواعد موجود بر روند استخراج و تراکنش‌های بیت کوین غیرممکن است. فناوری رمزنگاری که مبنای بیت کوین است، این اجازه را به کسی نمی‌دهد. علاوه بر این، بیت کوین از فناوری بلاک چین استفاده میکند که بسیار دیدگاه اسلام نسبت به بیت کوین امن‌تر از سیستم متمرکز دولت‌ها یا بانک‌های مرکزی است. به عنوان مثال، شبکه SWIFT به طور گسترده‌ای توسط بانک‌ها به عنوان یک سیستم پرداخت بین بانکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ماه فوریه ۲۰۱۶، یک میلیارد دلار از حساب بانکی مرکزی بنگلادش دزدیده شد.
دلواپسی عمده شریعت در مورد پول به دلیل اهمیت حفظ و مراقبت از ثروت است. حکم شرعی ارز دیجیتال هم به‌همین دلیل با چالش‌هایی مواجه شده است. در طول تاریخ در چندین مورد دولت‌ها و بانک‌های مرکزی زیادی به دلیل تورم باعث نابودی ثروت (ملی) زیادی شده‌اند: بسیاری از موارد در طول تاریخ، دولت‌ها و بانک‌های مرکزی از طریق تورم ثروت را از بین برده‌اند: جمهوری وایمار آلمان در سال ۱۹۲۳، یونان در سال ۱۹۴۴، مجارستان در سال ۱۹۴۶، یوگسلاوی در سال ۱۹۹۴، اندونزی در سال ۱۹۹۹ و زیمبابوه ۲۰۰۸ نمونه‌هایی از موارد هستند.
نوسان و ثبات قیمت
یکی از دلایلی که برخی علما بیت کوین و ارزهای دیجیتال را حرام می‌دانند، ناپایدار بودن و نوسانات بسیار زیاد این نرخ تبادل این ارز است. نوسانات یک عامل خارجی است که در تعیین اعتبار پول و ارز نقشی ندارد. قیمت‌ها همیشه بر اساس قاعده عرضه و تقاضا تغییر می‌کنند، همان‌طور که در همه دارایی‌های دیگر مانند طلا، نقره و ارزهای فیات نیز وجود دارد.
به دلیل حقیقت نوسانات، نمی‌توان بیت کوین و ارز دیجیتال را حرام اعلام کرد. در حقیقت اگر این شرط تعیین کننده بود، تجارت طلا، نقره، دلار آمریکا و یورو هم غیرشرعی است؛ چرا که این دارایی‌ها نیز دارای نوسان هستند. برای مثال، دو برابر مقدار طلایی که تاکنون در تاریخ تمدن بشری استخراج شده است در بازارهای دیجیتال طلا در یک دوره سه ماه تجارت شد.
کاربردهای نامشروع
اینگونه استدلال میشود که بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال بیشتر برای پولشویی و دیگر مقاصد غیرقانونی استفاده می‌شوند. این هم یک عامل خارجی است که ارتباطی با معیار قانونی اسلامی یک پول ندارد.
استفاده از یک چیز مشروع برای هدف نامشروع، آن را نامشروع نمی‌سازد. برای مثال می‌توان به یک روایت از حضرت محمد (ص) اشاره کرد که ایشان فروش انگور به یک تاجر شراب را ممنوع اعلام کرده بود. این برای آن است که شراب در شریعت حرام است اما تولید و تجارت انگور برای اهداف مشروع، بلا مانع است.
نکته قابل توجه این است که تمام ارزهای فیات فعلی برای اهداف غیرقانونی مانند پولشویی، کلاهبرداری و تجارت نامشروع استفاده می‌شوند. اینکه دلار آمریکا در بین تمام ارزهای دیگر، بیشترین کاربرد را برای پولشویی و مقاصد غیرقانونی دارد، کاملاً روشن است.
حکم شرعی ارز دیجیتال از نگاه فقهای دیگر
برخی دیگر از علما معتقدند که بیت کوین در اصل جایز است. این دیدگاه را می‌توان با توجه به بحث قبلی درباره معیارهای پول و طلا بررسی کرد.
یک قاعده قانونی مشهور توسط فقها ارائه شده است: «الأصل فی المعاملات الإباحة». این به این معنی است در معاملات تجاری، اصل کلی قابل قبول است. به عبارت دیگر، همه چیز جایز است، مگر اینکه ما آن را کاملاً بر خلاف اصول شریعت بدانیم.
با توجه به این اصل، ارز دیجیتال در اصل جایز است. به همین ترتیب، در صورت وجود ویژگی‌های زیر، هر چیزی را می‌توان پول در نظر گرفت:
۱. در میان مردم به عنوان یک چیز ارزشمند تلقی شود.
۲. توسط همه یا گروه قابل توجهی از مردم به عنوان وسیله تبادل پذیرفته شود.
۳. وسیله‌ای برای سنجش ارزش باشد.
۴. به عنوان واحد حساب عمل کند.
بنابراین، هر ارز دیجیتال (مانند بیت کوین) که شرایط فوق را داشته باشد، به عنوان پول قبول میشود.
نتیجه‌گیری نهایی؛ حکم شرعی ارز دیجیتال چیست؟
برای نتیجه گیری درست، نویسنده مایل است برخی نکات کلیدی را روشن کند:
۱- درک و آگاهی درباره ارز دیجیتال، استخراج، تراکنش‌ها، امنیت و تأثیرات سیستماتیک در حال پیشرفت است. بنابراین، انتظار می‌رود که نسبت به شناخت هر چه بیشتر ارز دیجیتال، دیدگاه‌های شریعت آگاهانه‌تر و قابل اعتمادتر شود.
۲- بلاک چین فقط پلتفرمی برای بیت کوین و ارز دیجیتال نیست. بلاک چین دفترکل دیجیتال و غیرمتمرکز است که توانایی ثبت هر نوع اطلاعاتی را به صورت امن و غیرقابل تغییر دارد. بلاک چین می‌تواند در شریعت به عنوان یک مزیت در شفافیت و افشای حقیقت در نظر گرفته شود. بلاک چین می‌تواند به منظور احقاق اعتماد در تراکنش‌ها و مبادلات به خوبی عمل کند.
۳- با توجه به شرایط فعلی بیت کوین، نویسنده با دیدگاه دوم موافق است که بیت کوین در اصل جایز است؛ زیرا بیت کوین با توجه به قیمت بازارهای جهانی ارزشمند است و در میان افراد زیادی مانند بازرگانان، نانوایی‌ها،رستوران‌ها و حتی خرده فروشان بزرگ مانند Overstock.com به عنوان روش پرداخت پذیرفته شده است.
علاوه بر این، ممکن است افرادی بیت کوین را به عنوان وسیله تبادل مخفی خود پذیرند. برای تصمیم‌گیری وضعیت شریعت و جایز بودن بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال، طبقه‌بندی زیر در محیط قانونی و نظارتی رایج اهمیت دارد. از نظر حوزه قضایی برای ارزهای دیجیتال سه حالت کلی وجود دارد:
الف) حکومت‌های که در آن استفاده از ارزهای دیجیتال ممنوع است. در چنین حوزه قضایی، معامله با ارزهای دیجیتال مجاز نیست.
ب) حکومت‌هایی که درباره ارزهای دیجیتال سکوت اختیار کرده‌اند و قانونی یا غیرقانونی بودن آن اعلام نشده است. در این فضاها مدیران اغلب به اخطارها و هشدارهای عمومی بسنده می‌کنند.
ج) حکومت‌هایی که ارز دیجیتال را به عنوان یک دارایی یا یک پول جایگزین پذیرفته‌اند و برای استفاده عموم مردم قوانین را تنظیم می‌کنند.
از دیدگاه شریعت، در دو حوزه قضایی آخر حکم شرعی ارز دیجیتال حلال بودن آن است. با این حال، حفاظت از ثروت یکی از اهداف اساسی شریعت است. بنابراین، کاربران ارزهای دیجیتال موظف به مراقب بودن هستند.
مراقب دارایی‌های خود باشید
مراقب دارایی‌های خود باشید
موسسه blossomfinance باتوجه به نوسان‌های بازار ارز دیجیتال به تمام کاربران توصیه میکند مراقب دارایی‌های خود باشند. شریعت اسلام تاکید بسیار زیادی روی مراقبت از مال دارد. همان‌طور که گفته شد برخی مخالفت‌ها با این این شکل از دارایی ترس از نوسان‌های بازار است. در نتیجه حکم عقلی و شرعی، مراقبت از دارایی و تلاش برای بالا بردن دانش پیش از آغاز فعالیت است.
حكم شرعی خرید و فروش ارز دیجیتال و بیت كوین در نظر مراجع
از جمله موضوعات احکامی که امروز جامعه با آن درگیر بوده احکام خرید و فروش ارز دیجیتال است.
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا ، از جمله موضوعات احکامی که امروز جامعه با آن درگیر بوده احکام خرید و فروش ارز دیجیتال است. در اینجا نظر شش تن از مراجع تقلید درباره آن مورد بررسی قرار می گیرد.
حضرت آیت الله خامنه ای(دامت بركاته)
سوال: حكم معاملات بیت كوین (ارز دیجیتال) چیست؟
جواب: حكم تولید و خرید و فروش ارز دیجیتال، تابع قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی ایران است.
آیت الله مكارم شیرازی(دامت بركاته)
سوال: خرید و فروش بیت كوین چه حكمی دارد؟
با توجه به ابهامات زیادی كه بیت كوین دارد از جمله اینكه: منشاء استخراج این ارز روشن نیست و نیز غالبا اعتبار آن از سوی دولت ها پذیرفته نشده است و همچنین منشاء سوء استفاده های زیادی شده است، بنابراین معامله آن جایز نیست.
جواب: با توجه به ابهامات زیادی كه بیت كوین دارد معامله آن اشكال دارد.
آیت الله صافی گلپایگانی(دامت بركاته)
سوال: حكم معاملات بیت كوین (ارز دیجیتال) چیست؟
جواب: حرام و اكل مال به باطل است. والله العالم.
آیت الله نوری همدانی(دامت بركاته)
سوال: حكم معاملات بیت كوین (ارز دیجیتال) چیست؟
جواب: ورود در این معاملات اشكال دارد.
آیت الله وحید خراسانی (دامت بركاته)
سوال: حكم معاملات بیت كوین (ارز دیجیتال) چیست؟
جواب: خرید و فروش آن باطل است.
آیت الله شبیری زنجانی (دامت بركاته)
سوال: معاملات بیت كوین (ارز دیجیتال) چه حكمی دارد؟
جواب: چنانچه استفاده از این گونه ارزها نوعاً مفسده اقتصادی داشته یا خلاف قانون باشد، خرید و فروش آن اشكال دارد.
گفتنی است نظرات فقهی و شرعی آیات عظام و مراجع سیستانی، شبیری زنجانی، صافی گلپایگانی، مكارم شیرازی و نوری همدانی(مد ظلهم العالی) برگرفته از سایت اسلام كوئست و نظر حضرت آیت الله خامنه ای، از سایت لیدر گرفته شده است.
ظرفیت ها و چالش های استفاده از فقه در تقنین + لینک ثبت نام
هدایت دغدغه امیرالمومنین بود
حضرت خدیجه جلوه گاه یازده امام و دوازده معصوم بود
پذیرش طلبه در مدرسه علمیه ثامن الائمه + لینک
با سلام و عرض ادب با توجه به اینکه حکم تولید و خرید و فروش ارز دیجیتال مطابق قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است و قوانین در باره خرید و فروش ارز دیجیتال هم نامشخصه و جرم نیست و یه جورایی قانون گذاری نشده حکم شرعی خرید و فروش ارز دیجیتال چیست؟ و با توجه به اینکه تولید (استخراج)ارز دیجیتال قانونیه پس باید یک شخصی باشد که ان ارز را خریداری کند .
قانونی وجود ندارد اما مصوبه بانک مرکزی که معاملات رمز ارزها را غیر مجاز اعلام کرده و در سایت بانک مرکزی موجود است وجود دارد و این مصوبه در حکم قانون بوده و با این شرایط معاملات مزبور طبق نظر حضرت آقا نیز دچار اشکال میشود
سلام باید خودتان تحقیق و بررسی کنید من در سایت دیگر دیدم نوشته بود :
رهبر معظم انقلاب آن را به قانون موکول می‌کنند. قانون یعنی که مجلس تصویب کند و شورای نگهبان تأیید کند. البته رهبر معظم انقلاب تأیید و تصویب نهاد‌هایی مانند بانک مرکزی را هم مجاز می‌دانند. حال درباره رمزارزها بانک مرکزی مصوبه‌ای دارد که سال ۹۸ تبصره‌ای هیأت وزیران به آن اضافه کرد به این صورت که برخی افراد می‌توانند با مجوز وزارت صنایع و معادن برای واردات کالا به استخراج رمز ارز بپردازند. اما درباره خرید و فروش رمز ارز و یا برای سرمایه‌گذاری و اینکه بخریم تا گران شود، قانون چنین اجازه‌ای نداده است و طبق نظر رهبر معظم انقلاب اگر خرید و فروش طبق قانون نباشد جایز نیست.
منبع :www.farsnews.ir
سلام خودتان باید تحقیق و بررسی کنید من در یک سایت دیگر دیدم که بخشی ازش نوشته بود :
رهبر معظم انقلاب آن را به قانون موکول می‌کنند. قانون یعنی که مجلس تصویب کند و شورای نگهبان تأیید کند. البته رهبر معظم انقلاب تأیید و تصویب نهاد‌هایی مانند بانک مرکزی را هم مجاز می‌دانند. حال درباره رمزارزها بانک مرکزی مصوبه‌ای دارد که سال ۹۸ تبصره‌ای هیأت وزیران به آن اضافه کرد به این صورت که برخی افراد می‌توانند با مجوز وزارت صنایع و معادن برای واردات کالا به استخراج رمز ارز بپردازند. اما درباره خرید و فروش رمز ارز و یا برای سرمایه‌گذاری و اینکه بخریم تا گران شود، قانون چنین اجازه‌ای نداده است و طبق نظر رهبر معظم انقلاب اگر خرید و فروش طبق قانون نباشد جایز نیست.
منبع : www.farsnews.ir
حرام و حلال را خدا تعیین میکند یعنی خداوند نشسته ببینه بانک مرکزی (که رییس سابقش هم محکوم به زندان شده) یا مجلس چه تصمیمی میگیرن بعد حکم بده.قانون باید تابع شریعت باشه نه شریعت تابع قانون.نمیتوانند موضوع شناسی کنند دارن هل میدن سمت مجلس
پولی که بدون انجام کاری سودمند بدست بیاد حرام است، حالا خودت بگو خرید و فروش بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال کاری سودمند است یا خیر، در مقابل پولی که از خرید و فروش ارز دیجیتال بدست میاری چه کار سودمندی میکنی؟
طبق آخرین آمار تقریبا ۱۲ میلیون نفر در کشور درحال خرید و فروش رمز ارز هستند که با رویه موجود سرمایه و نقدینگی خود را ارتقا میدهندو به نسبت قیمت کالا را هم در جامعه بالا میبرند و در این بین نه قانونی وجود دارد که حق داریم ماهم اقدام کنیم ونه قانونی که از همه آحاد جامعه جلوگیری کند.مردم بلاتکلیف
با سلام لطفاً از مراجع بپرسین دزدی های میلیاردی چه حکمی دارند استفاده از بیت المال چی یا ربا و نزول بانک های اسلامی چی یا همین بازار بورس ایران که خوب پول مردم رو بالا کشیدن دوران شماها تموم شد چندسال دیگه قضیه رمز ارزها مثل کله قند میشه اول حروم بعدا حلال
حرام حرام هست و صرف اینکه مردم همه انجام میدن حلال نخواهد شد . مثل دروغ گویی که تقریبا همه میگن ولی همچنان حرام هست
چرا قیمه هارو می ریزی تو ماستا . اون یک مسئله این یک مسئله .. ربطش چیه . این چه روشیه ملت یاد گرفتن هر منکری رو داری بررسی می کنی وصل می کنن به اختلاس و . .. دست از این بی سوادی و بی عقلی بر داریم دیگه
به نظر من که فکر میکنم درست ترین نظر این باشه ؛
مهم اون نیتِ كه میتونه با وجود ثابت بودن ظاهر مسئله اون رو حلال يا حرام كنه . مثلاً من نيتم كلاه برداريه ولى در ظاهر در جايي به شما كمك ميكنم اما در واقع کارم # حرامه
يا مثلاً همون پول كه با تلاش بدست مياد و حلاله اما من تلاش ميكنم و با كلى كار درآمدی را از راه غير قانونى بدست ميارم ، در واقع اون پول مشكلى نداشت اما براى من حرامه
يا مثلاً شخصى مالى را از دیدگاه اسلام نسبت به بیت کوین راه بد بدست مياره و براش حرامه و بعد از مرگش به وارثش كه ميرسه اون با زحمت و تلاش از راه درست كسب درآمد ميكنه و براش حلاله
پس به سادگى ميشه گفت # ارزهاى ديجيتال با وجود ريسك بالا و مسائلى كه بزرگواران فرمودند براى بعضى حلال و براى بعضى حرامه مثلاً در شرايط تحريم براى جابجايي به منظور رفع مشكلات كشور خريد و استفاده آن براى حل مسائل و مشكلات حلاله هر چند نسبت به شرايط و ريسكش ارزش خريد اون ممكنه بال يا پايين بره
و يا استخراج آن بواسطه انجام عمليات توابع و كار انجام شده ماينرها با داشتن مجوز از مراجع ذيصلاح حلاله هر چند باز هم نسبت به شرايط و ريسكش ارزش ميزان استخراج اون ممكنه بال يا پايين بره
از طرفى خريد آن به منظور بالا رفتن ارزش و سود كردنش حرامه
باز هم خريد آن به منظور جايگزين با دلار براى انجام خدماتى يا خريدى در خارج كشور يا داخل قطعاً حلاله هر چند نسبت به شرايط و ريسكش ارزش خريد اون ممكنه بال يا پايين بره
از طرفى خريد و فروش اون در بازه هاى كوتاه به نيت كسب درآمد و سودآورى چون تعيين محدوده ريسك و تحلیل(r/r ) به نوعی #قمار محسوب میشه در واقع حرامه
یا در بازه های طولانی نگه داشتنش به منظور سود مثله خرید دلال های ارز میمونه و حرامه
# مبارزه با پولشویی # حرام خواری #بیت کوین
به نظر من حرام است چون اولا عین قمار است .بعضی ها یک شبه پولدار و بعضی ها یک شبه ورشکست ..وپولی که بدون زحمت به دست بیاری از نظر تمام ما ایرانی ها باد آورده است وباد روزی میبرد و ثانیا چون یک نوع هرج ومرج به وجود میآورد و برای قشر مستمند وپایین جامعه گرانی و دغدغه وفقیری همراه دارد چونکه بعضی از کالاها یک شبه گران میشود یا احتکار میشود به این دلیل قدرت خرید ندارند وموجب به هم خوردگی خانواده ها و رقابت ونفاق ووووو..میشود پس پولی که موجب شود دیگران درمخمصه وبدبختی بیفتند از . سگ هم حرامتر ونجس تر است ..الله اعلم ..
اگه اطلاعاتی در مورد مفهوم پول و ارز داشتی اینجوری راحت نظر نمی‌دادی حکم ارز دیجیتال یه حکم دو پهلو هست هم میتونی استدلال حلال کنی و هم حرام
تابع مقررات بودن یعنی در یه بستر معامله‌ای خرید و فروش شود (خریدار فروشنده و واسطه معین داشته باشه) امکان پیگیری های حقوقی درصورت اشکال داشته باشد
البته قصد و نیت فرد هم مهمه و از افتادن در وادی قمار دور باشد
در دنیای کنونی ارز دیجیتال هم کاربردهایی شبیه ارز و پول رایج گرفته است مگه شما پول برا روز مبادا کنار نمیزاری چون امکان حذف شبکه ارتباطی اینترنت وجود ندارد شبکه بلاک چین و ارز دیجیتال هم قابل حذف نیست
خیلی موارد دیگه هم هست که .
لطفاً حکم من درآوردی ندهیم
مشکل اینجاست بعضی ها چنان مست دنیای دو روزه و مادیات شده اند که هر چه بگویی گوشی بدهکار نیست غافل از اینکه راحت دارند روزی ۶۰۰ نفر از دار دنیا تنها به دلیل کرونا از بين میروند ضمن اینکه حرامم نباشه صد در صد شبهه ناک هست
با عرض معذرت اگر مال حرام و شبهه ناک وارد زندگی انسان شد امام کُش میشود کربلا درسهای بزرگی برای انسان به همراه دارد
بیت‌کوین یک دارایی است
حجت‌‌الاسالام والمسلمین جواد مروی، استاد درس خارج حوزه علمیه قم در درس خارج فقه معاصر به بررسی موضوع «بیت‌کوین و رمزارزها» پرداخت که متن آن به این شرح است:
تاریخچه بیت‌کوین
پول‌های دیجیتال اولین بار در تحقیقات یک اندیشمند امریکائی در حوزه ارتباطات به نام دیوید چام در سال ۱۹۸۳ آغاز شد؛ و تکنیک‌های مختلفی برای پول الکترونیکی و رمزدار مطرح شد. سپس پنج سال بعد یک متخصص حوزه فناوری اطلاعات به نام ویدای پول رمزگذاری شده را به عنوان یک ایده مطرح کرد. این ایده تا سال ۲۰۰۸ به عنوان یک فرضیه و یک نظریه باقی ماند. در آن سال مرد مجهول الهویه‌ای تحت نام مستعار ساتوشی ناکاموتو با استفاده از نظرات گذشتگان، ایده ویدای و مطالب دیوید چام، مقاله‌ای تحت عنوان بیت‌کوین، پول الکترونیکی همتا به همتا نوشت و عرضه کرد و در سال ۲۰۰۹ واحد پول مجازی تحت عنوان بیت‌کوین ایجاد شد.
معنای لغوی و اصطلاحی بیت‌کوین
بیت‌کوین از دو کلمه تشکیل شده است از نظر لغوی، بیت که واحد اندازه‌گیری داده‌ها در رایانه است و به عبارت دیگر کوچکترین جزء حافظه کامپیوتر و اطلاعات رد و بدل شده در کامپیوتر در غالب بیت هست که هر ۸ بیت هم می‌گویند معادل یک بایت است، کوین به معنای سکه است در لغت، لذا معنای لغوی بیت‌کوین میشود گفت یعنی سکه کامپیوتری. سکه بیتی یعنی سکه کامپیوتری.
معنای اصطلاحی و تعریف بیت‌کوین، تعاریف مختلفی برای آن مطرح شده است ما به دو تعریف و سپس تعریف مختار اشاره می‌کنیم.
تعریف اول: تعریف لغتنامه آکسفورد
تعریف اول: توضیحی است که لغتنامه آکسفورد در مورد بیت‌کوین مطرح میکند هر چند می‌دانید معجم‌ها و لغت‌نامه‌ها مرادف را معمولا ذکر می‌کنند لذا تعریفشان شرح اللفظی است ولی در بین لغت‌نامه‌ها آکسفورد فراتر از این می‌پردازد. لذا می‌توان هر چند با مسامحه توضیح آکسفورد را به عنوان یک تعریف مطرح کرد. حالا شاید لغتنامه کمبریج هم به نوعی در این جهت مشترک با آکسفورد باشد.
نکته اول: تعریفی که لغتنامه آکسفورد ارائه میکند می‌گوید بیت‌کوین نوعی ارز دیجیتال که از تکنیک رمزگذاری در تولید واحدهای آن و نقل و انتقالش استفاده شده است و مستقل از دخالت یک بانک مرکزی است. ببینید چند خصوصیت را به خوبی مطرح کرده است.
اول: در تولیدش از تکنیک رمزگذاری استفاده شده است، دوم: در نقل و انتقالش هم از همین تکنیک استفاده شده است، سوم: مستقل از بانک مرکزی است یعنی در تولید این ارز و استخراج آن بانک مرکزی دخیل نیست.
این سه خصوصیت را خوب بیان کرده است ولی این تعریف جامع و مانع نیست، به خاطر اینکه ما در ضمن تقسیم رمزارزها توضیح دادیم رمزارزهائی که همین سه خصوصیت را دارند، در تولیدشان و در نقل و انتقالشان از تکنیک رمزگذاری استفاده میشود و مستقل از بانک مرکزی هم هستند بر دو قسم هستند برخی پشتوانه دارند و برخی پشتوانه ندارند. پشتوانه‌دارها هم چهار قسم بودند، نسبت به بیت‌کوین این قید حتما باید در تعریف اخذ شود که آیا رمزارز با پشتوانه است یا بدون پشتوانه است؟ که در آثار فقهی بسیار متفاوت میشود، حتی در آثار حقوقی هم متفاوت میشود و این توضیح در تعریف لغتنامه آکسفورد نیامده است.
نکته دوم: گفته شده مستقل از دخالت بانک مرکزی می‌باشد، این نکته درست است ولی باید یک قید دیگری هم اضافه شود، ممکن است رمزارزی مستقل از بانک مرکزی باشد ولی در نقل و انتقال او یک واسطه دخیل باشد غیر از بانک مرکزی، در حالی که بیت‌کوین نه تنها مستقل از دخالت بانک مرکزی است در تولیدش، در نقل و انتقال و مبادله‌اش هم روش همتا به همتاست، نظیر به نظیر است یعنی احتیاج به واسطه ندارد. این هم نکته دوم در مشکل تعریف.
نکته سوم: گفته شده بیت‌کوین یک ارز دیجیتال است ارز یعنی پول، چنانچه در تعریف خود ما توضیح خواهیم داد اینکه بیت‌کوین یک ارز و پول دیجیتال است طبق برخی از نگاه‌هاست، طبق برخی از دیدگاه‌ها بیت‌کوین ارز نیست، پول نیست بلکه یک کالاست، لذا در تعریف بیت‌کوین باید کلمه‌ای اخذ شود که آن کلمه هر دو دیدگاه را شامل بشود چه بیت‌کوین کالا باشد و چه پول باشد.
تعریف دوم: تعریف وب سایت بیت‌کوین ویکی
تعریف دوم: در وب سایت بیت‌کوین ویکی، بیت‌کوین را اینگونه تعریف میکند، می‌گوید بیت‌کوین یک ارز دیجیتال غیر متمرکز است که امکان پرداخت فوری را برای هر کسی در هر نقطه جهان فراهم میکند و از تکنولوژی همتا به همتا برای وابسته نبودن به هیچ مرجع مرکزی استفاده میکند، مدیریت معاملات و صدور پول به صورت جمعی توسط شبکه انجام میشود.
این تعریف بدون شبهه جامع‌تر از تعریف قبلی است ولی برخی از اشکالات در این تعریف دیده میشود که ما بعد از ذکر تعریف مختار خودمان و اشاره به برخی از نکات، اشکالات این تعریف هم روشن میشود که تکرار نمی‌کنیم.
تعریف سوم بیت‌کوین: تعریف مختار
تعریف سوم: دارایی اعتباری و دیجیتال که در تولید و نقل و انتقال آن از تکنیک رمزگذاری استفاده میشود و فاقد پشتوانه است و مبادله آن به صورت همتا به همتا صورت می‌گیرد.
چند نکته مهم را در تعریف اشاره کنیم که هم خود تعریف روشن شود و هم ضعف تعریف قبلی روشن شود.
نکته اول: چرا مثل سایر تعاریف مثل تعریف آکسفورد و تعریف کمبریج و وب سایت بین کوین ویکی، ما نگفتیم یک ارز دیجیتال است بلکه گفتیم یک دارایی دیجیتال است، به خاطر اینکه اختلاف است همانگونه که اشاره کردیم، آیا بیت‌کوین پول است یا کالاست؟ ما گفتیم یک دارایی است، وقتی می‌گوییم یک دارایی است این دارایی اعم از پول و کالاست، چه بیت‌کوین را پول بدانید و چه کالا بدانید تعریف شامل آن میشود.
سؤال: مگر از نظر شرعی و به لحاظ اثر فرق میکند که بیت‌کوین پول باشد یا کالا باشد که شما مقید هستید در تعریف به صورتی تعریف کنید که شامل هر دو نظریه شود؟
قبلا مختصر اشاره کرده‌ایم و الان هم اشاره می‌کنیم در احکام شرعی مترتب بر بیت‌کوین هم اولین حکم همین مسأله است که بررسی خواهیم کرد. عرض ما این است که بله از نظر شرعی فرق دارد اگر بیت‌کوین را پول بدانیم نتیجه آن این میشود استخراج بیت‌کوین معادل خلق پول و ضرب پول و سکه است، یعنی تا قبل از معادله مستخرج این بیت‌کوین خاص وجود ندارد گویا او خلقش میکند، این بحث مطرح است اگر استخراج بیت‌کوین خلق پول است مثل ضرب سکه و چاپ اسکناس می‌ماند این بحث فقهی حقوقی مطرح میشود آیا ضرب پول و خلق پول چه درهم و دینار و چه اسکناس از حقوق انحصاری حاکمیت است؟ یعنی غیر از دولت و غیر از حاکمیت کسی حق استخراج بیت‌کوین که پول است را ندارد، چنانچه قاطبه فقهای اهل سنت همین را می‌گویند که بعدا نظرشان را مطرح می‌کنیم و توضیح می‌دهیم.
پس اگر بیت‌کوین یک پول باشد استخراجش منحصر در دولت و به تعبیر ابن‌تیمیه خلق پول منحصر به امام‌المسلمین باشد؛ بنابراین کسی غیر از حاکمیت‌ها اصلا اجازه استخراج بیت و کوین و امثال آن را ندارد چون این خلق پول است. لذا خواهیم گفت جمعی از بزرگان اهل سنت فتوا به تحریم استخراج بیت‌کوین می‌دهند به همین جهت.
ولی اگر بیت‌کوین را کالا بدانیم، مسلم خلق و ایجاد یک کالا یا اختراع یک شئ از حقوق منحصر حاکمیت نیست، انسان‌ها آزاد هستند هر کالائی را که ساختِ آن از طرف شارع منعی ندارد مثل آلات قمار و صلیب و بت نیست، کالاهای غیر ممنوعه شرعی را می‌توانند بسازند و جالب این است که جمعی از کشورهای مهم در دنیا امروز بیت‌کوین را یک کالا می‌دانند و نه پول، حتی بانک مرکزی جمهوری اسلامی طبق آنچه که از برخی از تحقیقاتشان ظاهر میشود بیت‌کوین را کالا می‌داند و نه یک پول.
شما ببینید معاونت فناوری نوین بانک مرکزی جزوه‌ای دارد تحت عنوان الزامات و ضوابط حوزه رمزارزها، در ص ۱۳ این جزوه مطلبی دارد که کاملا از این مطلب استفاده میشود نظریه بانک مرکزی این است که بیت‌کوین پول نیست یک کالاست البته برآیند این جزوه، دیگر من خبر ندارم آخرین نظریه آنها به عنوان چیست من نمی‌دانم چون انظار در این زمینه خیلی متغیر میشود. دوستان تحقیق کنند ببینند آخرین نظریه بانک مرکزی چیست؟
عبارت این است: «با توجه به رصد انجام شده در حوزه استخراج رمزارزها دیدگاه اسلام نسبت به بیت کوین و تأثیرات فعلی آن در نظام پولی و بانکی کشور در حال حاضر استخراج رمزارزها در کشور به عنوان یک صنعت در نظر گرفته شده است لذا مقررات‌گذاری در این حوزه از حیطه وظائف و نظارت بانک مرکزی خارج است.»
دقت کنید در اساسنامه بانک مرکزی که تصویب شده، تصریح شده است که ضرب سکه، انتشار پول و اسکناس در حیطه وظائف و نظارت بانک مرکزی است و هیچ فرد دیگری حق دیدگاه اسلام نسبت به بیت کوین ندارد بدون اجازه و نظارت بانک مرکزی این کار را انجام بدهد.
اگر بیت‌کوین پول است حتما باید تحت نظر بانک مرکزی باشد، خودشان تصریح می‌کنند که در حال حاضر استخراج رمزارز به عنوان یک صنعت در نظر گرفته میشود لذا مقررات‌گذاری آن ربطی به ما ندارد مثل صنعت اتومبیل‌سازی، صنعت کشتی‌سازی، صنایع مواد غذائی و مثل سایر صنایع که البته توضیحش در جای خودش می‌آید که در این حال حاضر یعنی چه؟ آیا پول است یا کالا است؟ توضیحات آن در جای خودش خواهد آمد.
نتیجه: در تعریف ما گفتیم رمزارز یک دارایی اعتباری است که هر دو نظریه در تعریف داخل باشد اگر بیت‌کوین واقعا یک ارز است و خصوصیات پول را دارد، پول هم یک دارایی است و اگر بیت‌کوین یک کالاست کالا هم یک دارایی است لذا عنوان دارایی بر آن صدق میکند.
حکم شرعی ارز دیجیتال چیست؟
با توجه به ناشناخته بودن ارزهای دیجیتال یکی از پرسش هایی که همواره ذهن معامله گران را به خود مشغول کرده است “حکم شرعی ارز دیجیتال چیست؟” می باشد. برای آشنایی با این موضوع باید ابتدا به شناسایی ریشه های ارز دیجیتال بپردازیم که البته در دوره آموزش ارز دیجیتال در مشهد و دوره آموزش آنلاین ارز دیجیتال پارسیان بورس بصورت کامل به این موارد پرداخته شده است. ارزهای دیجیتال مانند اتریوم و بیت کوین که با عنوان پول های غیرمتمرکز شناخته می شوند.
غیر متمرکز به این معنی است که برای تولید این پول ها مرکزی وجود ندارد. اولین پول دیجیتال بیت کوین است که به عنوان یک پول دیجیتال کامل با سیستم پرداخت جدید شناخته شده است. بیت کوین اولین شبکه پرداخت غیر متمرکز نقطه به نقطه است که به وسیله ی کاربرانش بدون نیاز به هیچ نوع واسطه ای شکل گرفته است.
ریشه های رمز ارزها بازمی گردد به تاسیس شرکت دیجی کش در سال 1990 توسط دیوید چاوم که دیجی کش را با کمک علم رمزنگاری به وجود آورد و برای بانک ها یک بستر را ایجاد کرد که به کمک آن قابلیت انتقال ارزش به شکل دیجیتال و الکترونیکی را فراهم می آورد.
بررسی حکم شرعی ارز دیجیتال
حکم شرعی ارز دیجیتال
حکم شرعی ارز دیجیتال مانند بیت کوین براساس اصول چهارگانه‌ی معاملات مورد بررسی قرار می‌گیرد. براساس این اصول وجود یا عدم وجود ضرر غرر اکل مال به باطل ربا است که در ارتباط با رمز ارزهای دیجیتال حکم غرر است که آیت اله لنکرانی به آن اشاره کرده است. در این مبحث مسئله‌ی مال به باطل مورد پژوهش و بررسی قرار می‌گیرد.
یکی از مهم ترین اشکالاتی که برای رمز ارزها مطرح میشود این اشکال را معمولاً پیروان اهل سنت مطرح می‌کنند این اشکال به بحث قمار در استخراج مربوط میشود. به این دلیل که استخراج کنندگان در هر لحظه نمی‌دانند که در مقابل منابع مصرفی جایزه‌ی بلاک را دریافت خواهند کرد یا خیر این موضوع به عنوان یک مساله و به شکل یک احتمال باقی مانده است.
قاعده‌ی بدون ضرر و بدون ضرار در اسلام از فقه فردی به صورت اولی به فقه حکومتی وارد میشود که بیانگر این موضوع است که در طرف یا طرفین در هیچ معامله‌ای نباید از سمت معامله متضرر شوند که این امر قابلیت تعمیم به سطح حکومتی و اقتصاد را نیز دارد.
با این تفاسیر قیمت یک ارز دیجیتال مانند بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال بهتر از هر کالای دیگری در سطح جهانی به وسیله‌ی عرضه و تقاضا کنترل و تعیین می‌شوند. بنابراین در سطح فردی ضرری متوجه فرد نمی‌باشد به این دلیل که افراد از قیمت آگاه هستند. در غیر این صورت شرط غرر در معامله برقرار خواهد بود.
ضررهای عمومی از حضور ارزهای دیجیتال برای جامعه قابل اثبات نیستند. همان طور که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد، ارزهای دیجیتال از ویژگی های خاصی برخوردار هستند که از نظر اسلام مورد قبول است. اما ارزهای فعلی که در دنیا وجود دارند فعلاً فاقد این ویژگی ها هستند.
یکی دیگر از عواملی که برای ابطال معامله با بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال و حرام بودن آن مطرح میشود این است که ادعا میشود با انجام این معاملات با دشمنان مسلمانان و امثال آن که می‌تواند به عنوان قاعده‌ی نفی فی سبیل برای ارائه کردن حکم شرعی له یا علیه ارزهای دیجیتال استفاده میشود.
در ادامه‌ی قاعده‌ی نفی سبیل که بر مسدود کردن و امکان تسلط دیگران بر جامعه‌ی مسلمین نظارت دارد که به وسیله‌ی ارزهای دیجیتال است می‌پردازد.
یکی از قدرتمند ترین جواب ها به این شبهات قاعده‌ی شرعی «البینه علی المدعی» می‌باشد که به عبارت دیگر می‌توانیم بگوییم که مدعیان این شبهات در مورد حکم شرعی ارزهای دیجیتال تا زمانی که علت واضح و دقیقی برای اثبات این مدعا نداشته باشند، نمیتوانند به این شبهات استناد کرده و حکمی را در جهت رد رمز ارزهای دیجیتال صادر کنند.
با توجه به اینکه ساختار غیر متمرکز و توزیع شده بیشتر شبکه های بلاکچین از قابلیت رصد و مشاهده برخوردار هستند. با توجه به این موارد این است مالکیت در بلاکچین به شکل خصوصی است و یک حکومت خارجی به صرف اینکه ارزهای دیجیتال و ماینر کردن آن در اختیار مردم آن کشور است این امکان را ندارد که بر کشورهای تسلط داشته باشد.
در مورد ماهیت اکوسیستم بلاکچین در شباهت با خود شبکه یک نوع توزیع شدگی را بیان می کند که طرف های مختلف که در شبکه حاضر هستند در برخی موارد منافع متضادی را در پی دارد.
به عنوان مثال صاحبان ارزهای دیجیتال، استخراج کنندگان، صرافی های ارزهای دیجیتال، توسعه دهندگان بلاکچین، کیف پول‌های ارزهای دیجیتال و همه‌ی طرف های درگیر در یک اکوسیستم قرار دارند که هیچ کدام از آن ها بدون حضور حداقلی دیگران امکان فعالیت ندارند.
یک مثال دیگر که می‌توانیم اشاره کنیم این است که تسلط داشتن بر مخزن کد بیت کوین این امکان را به وجود نمی‌آورد که بر شبکه بلاکچین بیت کوین نیز مسلط شوند. در ارتباط با رعایت مصلحت مسلمانان هم هیچ ادله یا ادعا له ای بر علیه رمز ارزهای دیجیتال در تقابل با مصلحت مسلمین وجود ندارد.
نظر مراجع تقلید در مورد حکم شرعی ارز دیجیتال چیست؟
حکم شرعی ارز دیجیتال
یک استفتاء در ارتباط با حکم شرعی رمز ارزها در سال 1396 منتشر شده است که برخی از مراجع تقلید یک حکم شرعی پیرامون استفاده از رمز ارز بیت کوین در معاملات انجام گرفته است که نتیجه‌ی آن به شرح ذیل می‌باشد.
در حالت کلی نظرات مراجع مختلف را در ارتباط با حکم شرعی ارز دیجیتال و کریپتوکارنسی را می‌توانیم به 3 دسته‌ی مختلف تقسیم کنیم. برخی از افراد هیچ نظری ندارند و دو دسته‌ی دیگر مخالف یا موافق هستند. برخی از موافق یا مخالفان نظرات خود را بدون دلیل یا با دلیل ذکر می‌کنند.
نکته‌ی مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که همان طور که قبلاً اشاره کردیم باید بنا بر تفکیک حوزه و با توجه به کارکردهای ارزهای دیجیتال نسبت به ارائه‌ی حکم های شرعی که در مورد آن ها وجود دارد اقدام کنید.
نظرات مراجع تقلید در مورد حکم شرعی ارز دیجیتال
حکم شرعی ارز دیجیتال
براساس نظر آیت الله مکارم شیرازی حکم معاملات برای ارزهای دیجیتال به دلیل ابهامات زیادی که در این زمینه وجود دارد دارای اشکال است.
آیت الله نوری همدانی: وی به صراحت اظهار داشته است که وارد شدن به این معاملات دارای اشکال است.
آیت الله هاشمی شاهرودی: وی اظهار داشته که با توجه به ابهاماتی که در ارتباط با این نوع معامله وجود دارد استفاده از این پول جایز نمی‌باشد.
برخی از فقها مانند آیت الله خامنه ای در این مورد نظری ارائه نکرده اند و ایشان عقیده دارند که رعایت قوانین رسمی کشور در این زمینه لازم الاجرا است.
بررسی دیدگاه موافق علما با حکم شرعی ارز دیجیتال
حکم شرعی ارز دیجیتال
با توجه به مخالفت هایی که در ارتباط با حکم شرعی ارز دیجیتال وجود دارد برخی از علما نیز نظر موافقی نسبت به این مسئله دارند و از نظر آن ها استفاده از ارزهای دیجیتال فاقد اشکال شرعی می باشد. تعدادی از علما بر این عقیده هستند که استفاده از رمز ارزها مانعی ندارد. براساس یک قاعده‌ی قانونی کلی که همه ی علما بر آن توافق دارند که به «الأصل فی المعاملات الإباحة» مشهور است.
با توجه به این قاعده کلی در معامله های تجاری براساس اصل کلی رفتار میشود و همه چیز جایز می‌باشد. مگر اینکه به اثبات برسد که برخلاف قوانین شرعی باشد.
با توجه به قاعده‌ی کلی که در بالا بیان شد استفاده از رمز ارزها از لحاظ قوانین اسلامی مشکلی ندارد. هر چیزی که دارای ویژگی های زیر باشد می‌تواند عملکرد پول را داشته باشد که این ویژگی ها شامل:
آیا بیت‌کوین حلال است؟
مراجع تقلید درباره بیت کوین و ارزهای رمزنگاری شده اعلام کردند که معامله با این نوع از پول‌ها مشکل شرعی دارد و حرام است.
بیت کوین محبوب ترین ارز دیجیتالی دنیا به شمار می‌رود که حتی با عرضه بیش از ۱۴۰ ارز رمزنگاری شده در سراسر دنیا همچنان بیش از ۵۰ درصد سهم بازار رمز ارزها را به خود اختصاص داده و بیشترین ارزش را در میان پول‌های دیجیتالی دارد؛ در حقیقت استقبال گسترده از بیت کوین باعث شده تا ارزش آن افزایش پیدا کند و در سراسر جهان در میان صرافان و سرمایه گذاران بهترین گزینه باشد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایبنا، ارزهای رمزنگار که هر روز به محبوبیت آنها افزوده میشود، در کنار ویژگی‌های مثبت در زمینه سرمایه گذاری و رفع محدودیت‌ها البته مشکلات زیادی در زمینه زیست محیطی، ریسک سرمایه گذاری و حتی ایجاد سودجویی برخی افراد ایجاد کرده‌اند که باعث شده تا رگولاتورهای بانکی و مالی نسبت به آنها سکوت کنند، یا با ممنوع اعلام کردن این دسته از پول‌های مجازی به دنبال شناخت بیشتر به منظور ارائه یک ارز ملی مجازی واحد با قابلیت‌های بین المللی بروند.
ارزهای رمزینه در ایران با وجود فعالیت در فضای خاکستری و سکوت رگولاتور بانکی تا روز گذشته، توانسته‌اند محبوبیت بالایی کسب کنند تا جایی که به گفته پورابراهیمی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی معامله پول‌های رمزینه در یک سال اخیر توسط مردم باعث شده تا ارز از کشور خارج شود.
با توجه به شریعت اسلام و فقه اسلامی در زمینه تجارت و کسب و کار همواره مسائل بانکی باید چارچوب‌های فقهی را رعایت کند چرا که در اسلام برخی از امور مالی حرام محسوب میشود؛ از مهم ترین ممنوعیت‌های اسلام در حوزه مالی باید به کسب سود مال یا همان ربا و سرمایه گذاری در فعالیت‌هایی که منافع عمومی در آن در نظر گرفته نشده اشاره کرد.
یکی از دغدغه‌های اصلی پژوهشگران حوزه پولی و بانکی به خصوص در حوزه‌های نوین، رعایت دیدگاه اسلام نسبت به بیت کوین قوانین و مقررات اسلامی است تا فناوری‌های جدید با قوانین بانکداری اسلامی مطابق باشد و استفاده از آن توسط مراجع تقلید و مسئولان شورای فقهی بانک مرکزی بدون مشکل و حلال اعلام شود.
آیا بیت کوین حلال است؟
در دنیا بیش از ۱.۶ میلیارد مسلمان زندگی می‌کنند و مسائل فقهی اسلام تاثیر مستقیمی بر روی زندگی این جامعه بزرگ دارد. به منظور بررسی وضعیت حلال یا حرام بودن بیت کوین و ارزهای رمزینه باید به تعریف پول از منظر اسلام توجه داشت.
بر اساس احکام اسلامی کالاهای اصلی و حقیقی می‌توانند به عنوان پول استفاده شوند و تنها باید دارای پشتوانه‌ای حقیقی باشند؛ در واقع ضرورتی وجود ندارد که پول صرفا سکه، کاغد یا به صورت دیجیتال باشد.
حجت‌الاسلام سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی و نظریه‌پرداز بانکداری اسلامی درباره تعریف اسلام از پول گفت: در اسلام صرفا کالاهای حقیقی از جمله طلا یا سکه طلا، نقره یا سکه نقره، برنج، خرما، گندم، جو و نمک به عنوان پول به رسمیت شناخته می‌شوند و اگر بخواهیم با این تعریف به بیت کوین یا نمونه‌های مشابه نگاه کنیم، بیت کوین به هیچ وجه کالا محسوب نمی‌شود چرا که دارای ارزش ذاتی و پشتوانه نیست.
وی ادامه داد: با توجه به آیه قرآنی وَ لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا به معنای «و خداوند هیچ گاه برای کافران نسبت به جامعه مومن و با ایمان راه تسلط باز نخواهد کرد»، باید گفت که بیت کوین یا ارزهایی مشابه که باعث میشود ثروت جامعه با ایمان و مسلمان به جیب کافران راهی شود و شرایط برای تسلط آنها در جامعه ایجاد کند یک روش مالی نامشروع و ناصحیح است.
موسویان تاکید کرد: معامله با بیت‌کوین و پول‌های مجازی از لحاظ شرعی اشکال دارد.
مراجع تقلید درباره بیت کوین و ارزهای رمزینه چه می‌گویند؟
حضرت آیت الله مکارم شیرازی: معامله با بیت کوین و ارزهای رمزنگار به دلیل اینکه نسبت به آنها ابهامات زیادی مطرح میشود، اشکال دارد.
آیت الله هاشمی شاهرودی: بر اساس ابهامات فروان در نوع معامله با ارزهای مجازی استفاده از این پول جایز نیست.
آیت الله صادقی گلپایگانی: معامله با پول‌های دیجیتالی حرام است و به کل باطل است.
آیت الله شبیری زنجانی: در صورتی که استفاده از این ارزها خلاف قانون باشد و باعث ایجاد فساد اقتصادی باشد، هرگونه معامله با این ارزهای مجازی اشکال شرعی دارد.
آیت الله وحید خراسانی: معامله با پول‌های مجازی باطل است.
آیت الله نوری همدانی: ورود در معامله پول‌های مجازی اشکال شرعی دارد.
حجت‌الاسلام سیدعباس موسویان: معامله با بیت‌کوین و پول‌های مجازی از لحاظ شرعی به دلیل عدم اعتماد اشکال دارد.
دیدگاه شما