رشد بورس روی موج عوامل سه‌گانه

بازدهی ٣٣٩ درصدی سهام فملی از ابتدای سال ٩٩ یک مقام مسئول در شرکت ملی مس، با بیان اینکه عملکرد شرکت در سال‌ های اخیر همواره در حال رشد و ثبت رکوردهای تاریخی بوده و این روند به مدد تلاش‌ ها و توجهات «اردشیر سعد محمدی»، مدیر عامل شرکت مس در حال تکرار است، افزود.

آموزش ترفندهای طلایی نوسان‌گیری در بورس

نوسان‌گیری در بازار بورس یکی از جذاب‌ترین فرآیندها برای کسب سود در کوتاه‌ترین زمان است. با استفاده از نوسان‌گیری، معامله‌گران از نوسانات روزانه، به نفع خود بهره می‌برند. در این حالت، معمولاً در قیمت‌های پایین و منفی، سهام موردنظر را خریداری می‌کنند و احتمال می‌دهند تا آخر وقت، قیمت سهام افزایش پیدا کند و در قیمت بالاتر، سهم را به فروش می‌رسانند. نوسان‌گیری دارای ترفندهای خاصی است که در این مقاله سعی داریم به آنها بپردازیم:

ترفندهای نوسان گیری در بورس

• استفاده از نقاط تکنیکالی
• استفاده از کانال نمودار
• بررسی رفتار سهام
• بررسی حجم خرید و فروش حقوقی و حقیقی
• بررسی جو حاکم در بازار

اندیکاتور نوسان گیری

فیلتر نوسان گیری

سیگنال نوسان گیری

ترفندهای نوسان‌گیری در بورس

در بازار بوس عوامل متعددی دست به دست هم می‌دهد تا معامله‌گرانی بتوانند نسبت به آنها، از سهام مختلف نوسان گیری کنند. در این مقاله می‌خواهیم به برخی از ترفندهای موجود برای نوسان‌گیری در بورس، اشاره کنیم:

استفاده از نقاط تکنیکالی

بسیاری از تحلیلگران بازار، اشراف خوبی به تحلیل تکنیکال سهام دارند و می‌توانند با بررسی نمودار هر سهم نقاط مهم تکنیکالی مثل خط حمایت و خط مقاومت سهم را شناسایی کنند. برای نوسان‌گیری بهتر است در نقطه حمایت سهم، وقتی حجم معاملات بالا می‌رود، خرید کرد و با رشد قیمت سهم در درصدهای بالاتر سهم را به فروش رساند.

استفاده از کانال نمودار

وقتی سهمی در داخل کانال نمودار قرار دارد، معمولاً در بین خطوط کانال، نوسان قیمتی می‌کند. یکی از ترفندهای پر کاربرد در این مورد، خرید در کف کانال و فروش در سقف کانال است تا در کمترین زمان، سود مناسبی نصیب معامله‌گر شود.

بررسی رفتار سهام

بسیاری از سهام بازار بعد از جمع آوری صف فروش در طی روز، شروع به رنج مثبت به درصدهای بالاتر می‌کنند. بررسی و شناسایی رفتار این گونه از سهام، می‌تواند برای نوسان‌گیری، مناسب باشد. به این شکل که در صف فروش، خریدار باشیم و پس از جمع شدن صف و رشد قیمت، در درصد بالاتر، فروشنده باشیم.

بررسی حجم خرید و فروش حقوقی و حقیقی

تابلوخوانی در بازار بورس می‌تواند به روند نوسان‌گیری کمک بسزایی کند. در سهامی که حجم خرید به یکباره افزایش پیدا می‌کند و معمولاً حجم مشکوکی از خود ثبت می‌نمایند، نوسان قیمتی افزایش می‌یابد و نوسان‌گیران از این افزایش حجم توسط افراد حقیقی یا حقوقی در روز استفاده می‌کنند تا در یک روز معاملاتی بتوانند از نوسان قیمت، سود کسب کنند. معمولاً زمانی که روی حمایت سهم، حقوقی، خرید سنگینی انجام می‌دهد نقطه امنی برای خرید تلقی می‌شود.

بررسی جو حاکم در بازار

گاهی اوقات دیده می‌شود که جو کلی بازار بنا به دلایلی، نوسانی است به این شکل که امکان دارد در طول روز بارها منفی یا مثبت شود. در جو بازار این‌چنینی که معمولاً گاهی منفی یا مثبت می‌شود، یکی از راهکارها برای نوسان‌گیری از این جو می‌باشد.

اندیکاتور نوسان‌گیری

با استفاده از ابزار اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال، می‌توان نقاطی را برای نوسان‌گیری، پیدا کرد. اندیکاتورها همچنین توانایی صادر کردن سیگنال خرید و فروش را دارند و برای نوسان‌گیری در این محدوده‌ها مناسب به نظر می‌رسند. به همین خاطر بهترین اندیکاتور برای نوسان‌گیری بسیار حائز اهمیت خواهد بود.

اندیکاتور RSI ، می‌تواند نقاط اشباع فروش و اشباع خرید را به سادگی نشان دهد. وقتی عدد این اندیکاتور برای نمودار سهم به زیر 30 برسد، به این معنی است که سهم در محدوده اشباع فروش قرار می‌گیرد. در این محدوده به دلیل اینکه فروش سهم به میزان قابل توجهی صورت گرفته، احتمال بازگشت سهم از این نقطه وجود دارد و می‌تواند گزینه مناسبی برای نوسان گیری باشد. از طرفی دیگر وقتی سهم از این نقطه برگشت، در صورت رسیدن به سطوح بالاتر، مثل اعداد 60 و 70 در اندیکاتور، می‌توان به فکر فروش سهم خود باشیم تا در وقت مناسب، به سود برسیم.

اندیکاتور دیگر، اندیکاتور MACD می‌باشد که به میانگین متحرک معروف است. میانگین متحرک، در اصل خطی است که مقدار متوسط داده‌های قبلی را در یک دوره از پیش تعریف شده نشان می‌دهد. خط سیگنال در MACD می‌تواند گزینه مناسبی برای خرید در نقطه مناسب برای نوسان گیری باشد.

اندیکاتوری مثل باند بولینگر که می‌تواند نوسانات بالا و پایین بازار را بسنجند، در پیدا کردن نقطه مناسب نوسان گیری کاربرد مؤثری دارد و با استفاده از آن در روزهایی که نوسانات بازار تشدید پیدا می‌کند، نوسان گیری کرد.

همچنین اندیکاتورهایی مثل MACD و OBV که می‌توانند تشخیص روند در نمودار بدهند، از عامل مهم برای نوسان‌گیری به شمار می‌روند. به این صورت که با شناسایی و شروع روند صعودی بعد از الگوهای تکنیکالی، اقدام به خرید سهم و با رسیدن به نقطه مناسب در هدف قیمتی سهم، اقدام به فروش سهم نمود.

فیلتر نوسان‌گیری

فیلترنویسی یکی از ابزارهای دیگر برای تشخیص نوسان در سهام مختلف می‌باشد. به این صورت که با نوشتن کد مربوطه در قسمت فیلتر در سایت سازمان بورس، می‌توان سهم‌هایی که اخیراً نوسانات قیمتی زیادی را داشته‌اند شناسایی کرد تا برای نوسان‌گیری از آنها، استفاده بهینه کرد.

فیلتر نوسان‌گیری سهم‌هایی را نشان می‌دهد که بعد از رشد قیمتی و یا افزایش حجم، احتمال افت قیمت و برگشت دوباره قیمت وجود خواهد داشت. به صورتی که اگر در قیمت‌های پایین خریداری شوند، در روز بین 3-4 درصد نوسان کنند.

((pc)-(pl))/(pc) > .03 && (pcp)>3 && (tno)>10 && (pl)!=(tmin)

همچنین شناسایی سهم‌هایی که در آنها ورود نقدینگی بالا اتفاق افتاده، برای نوسان گیری، مناسب به نظر می‌رسند که به شکل فیلتر زیر می‌توان نوشت:

(([ih][0].QTotTran5J + [ih][1].QTotTran5J + [ih][2].QTotTran5J + [ih][3].QTotTran5J + [ih][4].QTotTran5J + [ih][5].QTotTran5J)/6)*4 < (tvol)

سیگنال نوسان‌گیری

با بررسی هر یک از عوامل ذکر شده در نوسان‌گیری، می‌توان سیگنال نوسان‌گیری به دست آورد. در برخی موارد ابزار تکنیکال می‌توانند سیگنال خرید صادر کنند که معمولا حوالی خطوط حمایتی سهم یا مواقعی است که سهم مقاومت نمودار را رد کرده و پولبک زده است. در شرایطی که، هم ابزار تکنیکال و هم جو حاکم بر بازار بر وفق نوسان گیری باشد معمولا همه چیز برای نوسان گیری مهیا است.

در برخی موارد هم کانال‌ها و ارتباطات مختلف با افراد باتجربه و متخصص در این زمینه می‌تواند گزینه‌ای برای دریافت سیگنال نوسان گیری باشد که به معامله گران پیشنهاداتی در رابطه با سهم‌هایی که مستعد نوسان گیری هستند، می‌دهند.

جمع بندی

نوسان‌گیری در بورس دارای ویژگی‌ها و ترفندهای خاص خود است که یادگیری آن نیاز به تجربه و کسب مهارت‌های لازم دارد. برای هر تریدری که می‌خواهد در بازار نوسان‌گیری کند، شناخت دقیق از این ترفندها نقش اساسی و تعیین‌کننده‌ای دارد. در این مقاله به بررسی برخی از این ترفندها و عوامل مؤثر در نوسان‌گیری اشاره کردیم که امیدواریم این مطلب مورد توجه واقع شده باشد.

کارگزاری اقتصاد بیدار در زمینه آموزش مباحث بورسی، آماده ارائه خدمات خود به مشتریان است که می‌توانید با دفاتر و یا سایت کارگزاری در تماس باشید.

چتری برای بورس؟

بازار سهام پس از عبور از یک دوره تشدید افت قیمت بار دیگر در هفته گذشته با موج حمایت مواجه شد تا با رشد ۸/ ۵ درصدی شاخص کل، کانال ۳/ ۱ میلیون واحدی برای چهارمین‌ بار در سال‌جاری باز پس گرفته شود.

به گزارش بیداربورس به نقل از دنیای‌اقتصاد، در ارزیابی دلایل این بازگشت، علاوه‌بر ابلاغیه دولت مبنی‌بر سقف‌گذاری بر قیمت خوراک و سوخت صنایع و نیز تعیین حد ۲۰‌درصدی برای سود بین بانکی و تسعیر ارز بانک‌ها با نرخ نزدیک به سامانه نیما، فعالیت نهادهای حقوقی و صندوق‌های حمایتی بازار در سمت تقاضای نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز قابل اشاره است.

حمایت‌های مزبور البته باعث تقویت توقف فروش سرمایه‌گذاران حقیقی نشده و روند تغییر مالکیت سهام از حقیقی به حقوقی ادامه دارد. ارزش معاملات نیز همگام با خریدهای حمایتی افزایش یافته و به‌طور میانگین، به کانال ۴‌هزار میلیارد تومان نزدیک شده که هنوز سیگنال متقنی از منظر رونق در حوزه حجم داد و ستدها صادر نکرده است.

در همین حال، قیمت دلار آزاد پس از سه‌ماه بار دیگر به کانال ۲۷‌هزار تومان بازگشت؛ وضعیتی که از یک‌سو از نگاه خوشبینانه نسبت به گشایش‌های تحریمی حکایت می‌کند و از سوی دیگر موجب کنترل انتظارات تورمی و مانع از تحریک تقاضای دارایی‌های ریسک‌پذیر از جمله سهام در کوتاه مدت می‌شود.

*خوب و بد جلسات حمایتی

در هفته گذشته تصاویری در فضای‌مجازی منتشر شد که نمایندگانی از نهادهای حقوقی را نشان می‌داد که در اتاقی گرد هم آمده و مشغول «هماهنگی در بازارگردانی جهت حمایت از بازار» هستند. انتشار این تصاویر واکنش‌های متفاوتی را به‌دنبال داشت.

اولین بازخورد اکثر سرمایه‌گذاران طبیعتا مثبت بود، چراکه این تصور وجود دارد که خروجی این هماهنگی عبارت از رشد قیمت سهام و افزایش ارزش دارایی سهامداران خواهد بود. علاوه‌بر این، برخی این نکته را مطرح کردند که خریدهای حمایتی کنونی با توجه به ارزندگی بازار توجیه‌پذیر بوده و لزوما جنبه حمایتی و تضییع منابع برای شخصیت‌های حقوقی ندارد.

با این حال در نقطه مقابل انتقاداتی نیز به رویکرد مزبور وارد شده است. نخست اینکه بر اساس آمار موجود، در ۵/ ۱‌سال گذشته، هر بار که عمق کاهش قیمت‌ها زیاد شده و صدای اعتراضات سهامداران بلند شده، نظیر چنین حمایت‌هایی به‌صورت موقت در دستور کار قرار گرفته که در نتیجه نرخ برخی سهام را برای مدتی محدود کمی بالا برده و منجر به ایجاد فرصت فروش یا نوسان‌گیری برای برخی سرمایه‌گذاران حقیقی شده است.

در نهایت نیز با توجه به ماهیت ذاتا ناپایدار این اقدامات، دوباره شرایط به حالت قبل بازگشته و سایه کاهش و رکود بر سر بازار گسترده شده است.

علاوه‌بر این، اجرای برنامه مزبور نه‌تنها باعث انباشت بیش از ۱۰۰‌هزار میلیارد تومان سهام در سبد سرمایه‌گذاران حقوقی و بازگشت کل منابع وارد شده به بورس از ابتدای سال۹۹ به حساب افراد حقیقی شده، بلکه امکان استفاده بهینه از این منابع (که در ارقام بالاتر صرف خرید سهام شده‌اند) را برای حقوقی‌ها و ذی‌نفعان آنها که عمدتا از بخش عمومی هستند سلب کرده است.

در یک نمونه بارز، خرید سنگین سهام در صنعت فلزات و معادن منجر به خروج چند هزار میلیارد تومانی نقدینگی از شرکت‌ها جهت خرید سهام گران‌قیمت خودشان شده که نه‌تنها منابع را از مصرف در حوزه اصلی فعالیت و خلق ارزش منحرف کرده، بلکه موضوع کاهش ارزش جدی سهام در صورت‌های مالی را به میان آورده است. بدیهی است نتایج این‌گونه اقدامات در بلندمدت در نهایت به ضرر سهامداران شرکت‌ها تمام می‌شود.

علاوه‌بر این، با عنایت به حساسیت نهاد ناظر و شرایط بازار، این خریدهای حمایتی حتی در صورت رشد قیمت نیز عموما فرصت عرضه نمی‌یابند چراکه فروش حقوقی‌ها به‌سرعت توسط سرمایه‌گذاران رصد شده و به‌عنوان عامل کارشکنی و اخلال در رونق بورس معرفی می‌شود و برخورد نهاد ناظر را نیز به‌دنبال دارد.

در کنار همه اینها، برخی کارشناسان نسبت به تضاد منافع و خطر درز اطلاعات مربوط به تصمیمات خرید حمایتی هشدار می‌دهند که می‌تواند با ایجاد عدم‌تقارن اطلاعاتی، به سود گروه محدودی از دارندگان اطلاعات مزبور تمام شود.

از این‌رو به‌رغم ظاهر مطلوب برنامه‌های حمایتی خرید حقوقی، به‌نظر می‌رسد موضوع از پیچیدگی قابل‌ملاحظه‌ای برخوردار است و برخی عواقب این نوع حمایت‌های دستوری و هماهنگ می‌تواند در میان‌مدت به زیان بازار سرمایه تمام شود.

*در جست‌وجوی انگیزه رشد

از منظر بنیادی، روند قیمت سهام در بلندمدت انعکاسی از عملکرد و سودآوری بنگاه‌ها خواهد بود، بنابراین هرگونه واگرایی «قیمت» از «ارزش» در بازارهای مالی، ناپایدار بوده و در طول زمان اصلاح می‌شود. سرمایه‌گذارانی که به این دیدگاه التزام دارند در نهایت باید تمرکز خود را بر عوامل موثر بر سودآوری شرکت‌ها در آینده قرار دهند و تصمیم خرید و فروش سهام را بر این پایه اتخاذ کنند.

نگاهی از این دریچه به وضعیت بورس تهران نشان می‌دهد که در کوتاه‌مدت (افق سال آینده) یافتن انگیزه‌های بنیادی برای رشد فراگیر سهام آسان نیست. به‌طور کلی دو عامل اصلی رونق‌های بزرگ سهام در ایران عبارتند از: سیاست پولی انبساطی (کاهش نرخ سود بانکی) و رشد ارز.

در حال‌حاضر، مجموع تحولات به‌ویژه در حوزه فروش نفت و نیز سیاستگذاری کنترل تورم در دولت نشان می‌دهد که امکان رشد معنادار نرخ ارز یا کاهش سود بانکی از سطوح کنونی از احتمال زیادی برخوردار نیست.

با این فرض، نگاه‌ها به سایر عوامل نظیر بازارهای جهانی سوق می‌یابد که در آنجا هم هرچند نشانه تهدید فوری به‌چشم نمی‌خورد اما از منظر پتانسیل رشد قیمت‌ها، موانع جدی با توجه به سیاست‌های انقباضی بانک‌های مرکزی در اقتصادهای توسعه‌یافته ایجاد شده است.

در این فضا یعنی ثبات سه‌گانه نرخ ارز، قیمت‌های جهانی و رشد بورس روی موج عوامل سه‌گانه سود بانکی، طبیعتا پتانسیل رشد در بورس محدود به صنایع فرعی‌تر خواهد بود که از تحولاتی نظیر حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی، طرح ساخت مسکن ملی و. تاثیر می‌پذیرند.

برخی تحولات دیگر نظیر رفع‌تحریم‌ها و ایجاد رشد اقتصادی نیز مواردی هستند که می‌تواند با کاهش هزینه مبادلات خارجی شرکت‌ها و تسهیل سرمایه‌گذاری، چشم‌انداز سودآوری در بعضی صنایع را تقویت کند؛ چشم‌اندازی که البته انعکاس آن در صورت‌های مالی برخلاف رشد ارز یا قیمت‌های جهانی، سریع و پردامنه نخواهد بود.

*نیش ترمز انقباض در سیاست پولی

پس از یک دوره نسبتا نگران‌کننده به لحاظ رشد پایه پولی و اجرای سیاست انبساطی توسط بانک مرکزی در دو ‌ماه پایانی پاییز، نشانه‌هایی از تغییر رویکرد در این حوزه به چشم می‌خورد. بر اساس گزارش شبکه خبری «ایبنا» در نیمه اول دی ماه، حجم سپرده‌های دولت نزد بانک مرکزی احتمالا ناشی از فروش بیشتر نفت به میزان قابل‌ملاحظه‌ای بیشتر شده است.

به این ترتیب، اثر افزایش درآمدهای دولت نه‌تنها اثر انبساطی عملیات بازار باز بانک مرکزی در دی‌ماه را خنثی کرده بلکه رشد پایه پولی را هم کند کرده است.

در همین راستا، حجم سپرده بانک‌های بورسی در دی ماه، با ثبت کمترین رشد از مهرماه ۹۸ (۳/ ۱درصد) نشانه مهمی از کاهش سرعت رشد نقدینگی را آشکار کرده است. بانک مرکزی نیز در عملیات بازار باز خود در هفته گذشته برای نخستین‌بار در زمستان به‌طور خالص فروشنده اوراق (با حجم بیش از ۴‌هزار میلیارد تومان) بود که از احتمال پیگیری سیاست پولی متوازن‌تر حکایت می‌کند.

برآیند این تحولات نشان از کاهش سرعت انبساط پولی و رشد متغیرهای نقدینگی دارد؛ وضعیتی که احتمالا با ترمیم درآمدهای نفتی دولت مرتبط بوده و در کوتاه‌مدت قادر به مهار نسبی انتظارات تورمی و کنترل عطش تقاضا در بازارهای دارایی از جمله بورس تهران خواهد بود.

دیده‌بان بورس چهارشنبه (7 آذر)

بازار سهام باز هم به روزهای سرد خود بازگشته است. اما این‌بار پس از پشت سر گذاشتن یک دوره رونق و بزرگتر شدن بورس. هرچند معادل دلاری ارزش بازار سهام نشان می‌دهد که این موج شکل گرفته یک واکنش اساسی به کم ارزش‌تر شدن پول ملی‌ست و با کنترل رشد بی‌رویه نرخ ارز و اصلاح شدید آن طی ماه‌های گذشته، بورس هم از رونق افتاده است. علاوه بر این علائم ورود به رکود اقتصاد جهانی نیز در شکل‌گیری این رفتار کاملا موثر است.

عوامل سه‌گانه رخوت در بورس

گویا با فاصله گرفتن از شتاب رشد قیمت‌ها براساس بی ارزش شدن پول ملی، نقدینگی جذب شده به بازار سهام نیز راه دیگری را درپیش گرفته و رفته رفته از مسیر بورس خارج شده‌است. این نوع رویکرد اوج بی اعتمادی به بازار سرمایه در دید عموم جامعه و عمق کم تحلیل تاثیر عوامل موثر بر بازارها را نشان می‌دهد. چه آنکه با کم شدن ترس کاهش هرچه بیشتر ارزش ریال، طرف تقاضا به شدت فروکش کرده‌است و این سیگنال را به اهالی بورسی داده که دیگر امیدی به سودآوری در این حوزه نیست. افت شدید ارزش معاملات آن هم پس از تجربه یک اصلاح قدرتمند در اکثر نمادهای بورسی و عدم تمایل به خرید سهام گویای این موضوع است. اما نگاه تک بعدی به این رویداد از استحکام تحلیلی لازم برخوردار نیست. آن هم زمانی که کشور بار دیگر در شرایط تحریمی شدیدی قرار گرفته‌است و آینده چندان قابل پیش‌بینی و امیدبخش نیست. گذشته از این موضوع خاص در مورد کشور خودمان، برخی متغیرها احتمال ورود به دوره رکود در اقتصاد جهانی را تشدید می‌کند. بررسی بازار سهام از این سه منظر، لزوم افزایش دقت سرمایه‌گذاران در خصوص تصمیم‌گیری در چنین شرایطی را می‌طلبد. دیگر زمان تحلیل‌های سطحی و انتظار برای واکنش اهالی بازار به این نوع محاسبات سرآمده است. کمرنگ شدن نقش سرمایه‌های تازه‌وارد به بورس بنابر دلایل عنوان شده، میزان تاثیرگذاری تحلیل‌های کم عمق را کاهش داده‌است. اما از سوی دیگر کاهش جریان نقدینگی در بازار سهام به دلیل ترس‌های موجود، تر و خشک را با هم می‌سوزاند.

لزوم بازگشت به تحلیل‌های قدرتمند
سرمایه‌گذاران برای خرید سهام نیازمند چشم‌انداز روشن‌تر هستند. اینکه بدانیم پس از عبور از مرحله تخفیف تحریم‌های نفتی، شرایط چگونه خواهد بود یا اینکه راهکارهای پیشنهادی نظیر سامانه SPV برای دور زدن تحریم‌ها چه زمانی عملیاتی می‌شود؛ تا چه اندازه و به چه شکل راهگشاست و اینکه عاقبت جنگ تجاری شکل گرفته در دنیا چیست و میزان تاثیر آن بر طرف تقاضای کامودیتی‌ها به چه میزان است از دغدغه‌های بزرگی‌ست که ترمز ورود به سهام را برای سرمایه‌گذاران می‌کشد و میزان توجه آنها به اطلاعات ارسالی شرکت‌ها و کندوکاو در این خصوص را کم می‌کند.
اما فاصله گرفتن از این فضا تا مشخص شدن تمام موارد یاد شده در هیچ زمانی به سودآوری یا جلوگیری از زیان سرمایه‌گذاران منجر نشده‌است و همیشه کمابیش با مسائلی از این دست مواجه بوده‌ایم. چاره کار در این شرایط نه فاصله گرفتن از تحلیل که برعکس رصد دقیق‌تر متغیر‌های موجود است.

تکانه‌های بازارهای جهانی

پس از ریزش نزدیک به 30 درصدی قیمت جهانی نفت و تجربه سقف و کف سالانه طلای سیاه در عرض کمتر از 2 ماه گذشته، توجه بازارها به تحرکات نفت بیش از پیش شده‌است. افزایش حجم عرضه روزانه نفت عربستان در ماه نوامبر به سطح بی‌سابقه و تاریخی 11.2 میلیون بشکه در روز و تناقض این رفتار با سیاست مدنظر اوپک برای کاهش عرضه نفت، بازی طلای سیاه را پیچیده‌تر از گذشته کرده‌است. هرچند در روزهای جاری شاهد واکنش مثبت قیمت نفت برنت و WTI به سطوح 60 و 50 دلاری بوده‌ایم و این موضوع بار دیگر آرامش را به این بازار بازگردانده است اما ادامه تحرکات هماهنگ آمریکا و عربستان برای در دست گرفتن بازار نفت و توان آنها برای این امر در جهت‌گیری قیمت‌های جهانی طلای سیاه بسیار موثر است. از سوی دیگر خبر افزایش واردات نفت هند از ایران و تلاش ژاپن برای بهره‌برداری هرچه بیشتر از دوره تخفیف تحریم‌های نفتی ایران از نکات امیدوارکننده در بازار صادراتی نفت کشور بود.

از نفت که فاصله بگیریم، براساس خبر روز گذشته «دنیای بورس» با تداوم روند نزولی قیمت فولاد در چین، فولادسازان این کشور در وضعبت نگران‌کننده‌ای قرار گرفتند. هم اکنون حاشیه سود تولید میلگرد به شدت کاهش یافته و به محدوده 40 دلار در هر تن تقلیل پیدا کرده و تولید نورد گرم نیز برای اولین مرتبه در سه سال اخیر با حاشیه سود منفی مواجه شده است. از سوی دیگر و به نقل از کامودیتی، قیمت بیلت فولاد چین از ابتدای هفته تا امروز 43 دلار سقوط کرده و به 450 دلار در هر تن رسیده که ارزان‌تر از قیمت‌های برخی نقاط خاورمیانه و دریای مدیترانه است (460-470 دلار) این موضوع باعث می‌شود تا حجم انبوه صادرات فولاد چین راهی این مناطق شده و فولادسازان ایران شاهد رقابت شدید و افت قیمت‌های صادراتی باشند. شاخص بیلت CIS به این نگرانی واکنش نشان داده و 0.2 درصد ارزان شده و به 440 دلار در هر تن رسید. شاخص بیلت شرق آسیا و بندر جبل علی امارات روز گذشته 1.5 درصد نزولی بود. قیمت‌ فلزات رنگی در بورس لندن نیز عمدتا به دلیل انتظار برای کاهش بیشتر و به تبع آن عقب نشینی سمت تقاضا، با ریزش دسته‌جمعی مواجه بودند اما کماکان قیمت‌ها سطوح روانی خود را از دست نداده و در محدوده مشخصی در نوسان هستند. فلز روی 2433 دلار و مس 6126 دلار است.

رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»

الف) کلان: اسداله عسگراولادی؛ رئیس اتاق‌های بازرگانی ایران و چین از برطرف شدن مشکل بانکی بازرگانان کشور با طرف چینی خبر داد؛ به گفته وی از دوم دستامبر (۱۱ آذرماه) یک بانکی چینی تبادلات بانکی خود را با طرف ایرانی آغاز می‌کند. براین اساس هفته آینده فروش نفت به چین آغاز و پول آن ظرف یک ماه آینده برگشت پیدا خواهد کرد، طرف چینی قرار است یک ماه آینده دومین بانک خود را برای تبالادت بانکی با طرف ایرانی معرفی کند.

همچنین شنیده شده دولت در پیش‌نویس لایحه بودجه سال ۹۸ معافیت مالیاتی افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی را برای یک سال دیگر تمدید کرده است. دولت برای کمک به اصلاح ساختار مالی شرکت‌ها پس از جهش شدید نرخ ارز این بند را در بودجه گنجانده است. دولت در جلسات فوق العاده در حال رسیدگی به بندهای بودجه است و این تبصره هنوز در هیات دولت بررسی نشده است اما سازمان برنامه بر تصویب آن تاکید دارد.

در همین حال زمان اصلاحات مربوط به توقف نماد شرکت‌های دارای نوسان بیش از 20 درصد و 50 درصد از روز شنبه هفته پیش‌رو؛ 10 آذرماه اعلام شد. فرایند تعلیق نماد و بازگشایی نماد اجرایی خواهد شد. در رویه جدید نماد شرکت‌های مشمول نوسان 20 درصدی تنها برای یک ساعت و نوسان 50 درصدی حداکثر 2 روز متوقف می‌شود تا در صورت وجود رویدادی با اهمیت اطلاع رسانی (به صورت اختیار) شود. سپس نماد شرکت‌ها به صورت مجاز - محفوظ و بدون آکشن و با محدودیت دامنه نوسان باز و ادامه معاملات از سر گرفته می‌شود. همچنین دیروز هم فرابورس ایران نیز اطلاعیه مهمی درخصوص اصلاحات دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات اوراق بهادار منتشر کرد.

بر مبنای گزارش بانک مرکزی در آبان ماه سال 1397 متوسط قيمت خريد و فروش يک متر مربع واحد مسکوني در شهر تهران به 9.18 میلیون تومان رسيد که نسبت به ماه مشابه سال قبل 91.5 درصد افزايش نشان می دهد. همچنین تعداد معاملات انجام شده در اين ماه 6.9 هزار فقره بود که نسبت به آبان ماه سال 1396 معادل 53.6 درصد کاهش دارد.

ب) صنایع: دبیر انجمن قطعه‌سازان با تاکید بر لزوم اصلاح قیمت خودرو و قطعات، از تداوم بحران در صنعت قطعه کشور خبر داد. مازیار بیگلو در این باره می‌گوید: درخواست و انتظار قطعه‌سازان به‌خصوص مهم‌ترین آن‌ها یعنی تعیین تکلیف قیمت‌گذار، تا به امروز اجابت نشده و بنابراین شرکت قطعه‌ساز با زیان مشغول به تولید هستند.

در همین حال در خبری دیگری مرتبط با برخی از صنایع و شرکت‌های بورسی، خبر رسیده که صادرات رب گوجه فرنگی آزاد شد؛ وزارت صنعت، معدن و تجارت در نامه ای به رییس کل گمرک، صادرات رب گوجه فرنگی از ۳۰ آبان ماه امسال را بلامانع اعلام کرد.

ج) شرکت‌ها: ارسلان فتحی پور؛ عضو هیات‌مدیره بانک صادرات ایران از نهایی شدن تهاتر 8.5 هزار میلیارد تومان مطالبات بانک از دولت تا پایان سال‌جاری خبر داد. علاوه براین، با اقدام‌های صورت گرفته 7 هزار میلیارد تومان مطالبات بانک بابت حمایت از موسسه ثامن نیز با جدیت در دستور کار است و به این ترتیب، بیش از 15 هزار میلیارد تومان از مطالبات این بانک از دولت تا پایان سال تعیین‌تکلیف می‌شود. همچنین بانک تجارت فروش املاک مازاد و تملیکی را به‌عنوان یکی از برنامه‌های اصلی پیگیری کرده و در این راستا در ۶ ماه نخست سال‌جاری ۱۹۹ ملک مازاد خود را به فروش رساند. در این میان بانک مهر اقتصاد قصد دارد به علت انجام نوسازی تجهیزات شعب و ستاد، اموال مازاد و مستعمل جمع آوری شده خود را به فروش برساند.

همچنین معاونت مالی و خزانه داری وزارت اقتصاد در نامه‌ای، اسامی بانک‌های دارای بدهی به بانک مرکزی در خصوص افزایش سقف مجاز تسویه بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی تا پایان سال ۱۳۹۵ از طریق صدور اوراق تسویه خزانه نوع دوم را اعلام کرد. بانک‌های مجاز مشمول ملی ایران، سپه، کشاورزی، مسکن، صنعت و معدن، توسعه تعاون، توسعه صادرات، تجارت، رفاه کارگران، صادرات ایران، ملت، قوامین، انصار، آینده، گردشگری، پارسیان، سرمایه، پاسارگاد و موسسه اعتباری ملل اعلام می‌شود. بانک‌های اقتصاد نوین، سامان و کارآفرین فاقد بدهی به بانک مرکزی بودند.

در نشستی فوق العاده در روز ۴ نوامبر (۱۳ آبان) به موجب قانون مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم همه اموال منقول و غیر منقول بانک سینا و گروه بهمن ضبط می‌شود. در این بیانیه همچنین اقدام‌های لازم درباره توقف فعالیت‌ شعبه‌های بانک پارسیان در عراق به بانک مرکزی عراق محول شده تا در این باره تصمیم‌های لازم را بگیرد.

واحد تولید گاز ازت طرح افزایش ظرفیت تولید و بهبود کیفیت پالایش بندرعباس به منظور تامین گاز ازت مصرفی واحدهای جدید این پالایشگاه با تلاش متخصصان این شرکت به بهره‌برداری رسید.

هیات پذیرش بورس اوراق بهادار تهران تولیدی گرانیت بهسرام و پتروشیمی فارابی را از فهرست شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران حذف می‌کند و به بازار پایه فرابورس انتقال می‌دهد.

تکرار ثبت رکوردهای تاریخی در سهام فملی

بازدهی ٣٣٩ درصدی سهام فملی از ابتدای سال ٩٩ یک مقام مسئول در شرکت ملی مس، با بیان اینکه عملکرد شرکت در سال‌ های اخیر همواره در حال رشد و ثبت رکوردهای تاریخی بوده و این روند به مدد تلاش‌ ها و توجهات «اردشیر سعد محمدی»، مدیر عامل شرکت مس در حال تکرار است، افزود.

بورس24 : «عبدالرضا برهانی‌نژاد»، با بیان این‌ که عملکرد شرکت در سال‌ های اخیر همواره در حال رشد و ثبت رکوردهای تاریخی بوده و این روند به مدد تلاش‌ ها و توجهات «اردشیر سعد محمدی»، مدیرعامل شرکت مس در حال تکرار است.

«عبدالرضا برهانی‌ نژاد»، با بیان این‌که عملکرد شرکت در سال‌های اخیر همواره در حال رشد و ثبت رکوردهای تاریخی بوده و این روند به مدد تلاش‌ها و توجهات دکتر «اردشیر سعدمحمدی»، مدیرعامل شرکت مس در حال تکرار است، گفت: در حال حاضر بازدهی فملی از ابتدای سال جاری 339 درصد و ارزش بازار آن 3.130.218 میلیارد ریال ( معادل 313.000 میلیارد تومان) است.

به گزارش «مس‌ پرس» مدیر امور سهام، سرمایه‌ گذاری و مجامع شرکت مس با اشاره به این‌که اگر نرخ تسعیر دلار را معادل 22.000 تومان در نظر بگیریم، ارزش بازار شرکت ملی صنایع مس ایران در حال حاضر معادل 14 میلیارد دلار است، افزود: همچنین این شرکت در میان 50 شرکت فعال بورس رتبه سوم را دارد. درواقع ارزش بازار فملی در 4 مرداد ماه جاری به رقم 379.000 میلیارد تومان رسید که بیشترین ارزش بازار تاریخی این شرکت‌ بوده است.

وی تاکید کرد:‌ در حال حاضر سهام شرکت ملی صنایع مس ایران از دید بلندمدت یکی از بنیادی‌ ترین سهام‌ های موجود در بازار بورس اوراق بهادار است و به‌ عنوان یک سهم کم‌ریسک می‌تواند پشتوانه خوبی برای پرتفوی اهالی بازار سرمایه باشد.

برهانی‌نژاد همچنین به برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت مس در 31 تیرماه 1399 اشاره کرد و افزود: پیرو مذاکراتی که در این مجمع مطرح شد، شرکت مس درحال تهیه طرح توجیهی افزایش سرمایه از محل سود انباشته است که انشاالله به‌زودی جزئیات آن (طبق مقررات) برای سهامداران محترم و اهالی بازار سرمایه اطلاع‌رسانی خواهد شد.

آینده فملی روشن است

مدیر امور سهام، سرمایه‌ گذاری و مجامع شرکت مس با اشاره به این‌که قیمت سهام هر شرکتی به عوامل متعددی بستگی دارد، گفت: از جمله عواملی که شاید بتوان آنها را عصاره عوامل مهم تاثیرگذار بر قیمت سهام به حساب آورد، عبارت از وضعیت تولید، فروش و توسعه هر شرکتی است؛ چراکه سایر عوامل نیز به نوعی در این عوامل سه‌گانه مستتر هستند.

برهانی‌نژاد ادامه داد: درمورد وضعیت فروش شرکت قابل ذکر است که در سال 1398 ارزش ریالی فروش با افزایش 122 درصدی به رقمی بیش از 22.400 میلیارد تومان رسید و این درحالی بود که در سال 1398 متوسط نرخ LME به 5.904 دلار بر تن ( 6.9 درصد کمتر از میانگین آن در سال 1397 ) رسید.

وی درمورد وضعیت تولید شرکت ملی صنایع مس ایران نیز گفت: در سال 1398 در سه حوزه تولید مس کاتدی، کنسانتره مس و کنسانتره مولیبدن به ترتیب به میزان 250.133 تن، 1.180.124 تن و 8.210 تن، رکورد تولید از زمان راه‌اندازی شرکت تا پایان سال 1398 شکسته است.

برهانی‌نژاد با بیان این‌که در حوزه توسعه، شرکت ملی صنایع مس ایران طی سال 1398 تعداد 11 پروژه به بهره‌برداری رسانده است، گفت: برخی از مهمترین این پروژه‌ها احداث کارخانه اسید سولفوریک خاتون آباد با ظرفیت 600 هزار تن در سال، توسعه و افزایش ظرفیت کوره فلش ذوب خاتون‌آباد و احداث کارخانه اکسیژن ذوب مس خاتون‌آباد هستند.

وی اظهار داشت: مجموعه عوامل مذکور و همچنین چشم‌انداز آن‌ها در بودجه سال 1399، روزهای خوشی را برای سهامداران شرکت ملی صنایع مس ایران نوید می‌دهد.

مدیر امور سهام، سرمایه‌گذاری و مجامع شرکت مس با اشاره به نوسان‌های بازار سرمایه گفت: افت و خیز قیمت، ویژگی ذاتی هر سهمی است. سرمایه‌گذاری در سهام، جزو سرمایه‌گذاری‌های بدون ریسک نیست و کسانی که در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند، از این مقوله به‌خوبی آگاه هستند. آن‌چه که مهم است و سهامداران به آن اهمیت می‌دهند، سودآور بودن عملیات جاری شرکت و همچنین سودآور بودن عملیات آن در چشم‌انداز آتی است‌؛ چیزی که در عملیات شرکت ملی صنایع مس ایران به روشنی وجود دارد و قابل پیش‌بینی است.

سه گانه مسیر بورس

بورس تهران یکشنبه چهارمین افت متوالی خود و دومین افت در هفته جاری را تجربه کرد.

بورس تهران یکشنبه چهارمین افت متوالی خود و دومین افت در هفته جاری را تجربه کرد. این افت چهار روزه موجب شد اصلاح شاخص سهام از قله تاریخی به بیش از ۷ درصد برسد. در شرایط فعلی سه مسیر محتمل در برابر بورس تهران قرار دارد. در یک قاب محدودیت‌های تراکنشی و معاملاتی بر بازارهای رقیب و کاهش فرصت‌های جایگزین احتمال بازگشت بورس به مدار صعودی را بالا می‌برد. سناریوی بعدی افزایش جریان نقدینگی به سمت صنایع کوچک‌تر و تداوم موج کاهشی در بزرگان است. اما سناریوی سوم می‌تواند تداوم روند نزولی بازار و تحقق گمانه‌زنی‌ها در مورد ترکیدن حباب بورس باشد.
بازار سهام معاملات روز یکشنبه را در ادامه روند کاهشی خود با افت ۲ درصدی شاخص کل پشت سر گذاشت. چهارمین افت متوالی نماگر اصلی بورس تهران برآیند اصلاح میانگین قیمت‌ها را از قله تاریخی به بیش از ۷‌درصد رساند. البته بهای بسیاری از سهم‌ها در این سیر نزولی بین ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش یافت و احساس ترس از تداوم ریزش را در بین اهالی تازه‌کار بازار تشدید کرد. با وجود این، آرایش سهامداران در جریان دادوستدهای روز گذشته نشان داد که موج اصلاح قیمت در برخی از سهم‌ها به عمق و جدیت مورد انتظارشان نیست. در واقع، آب رفتن نسبی جریان عرضه در معاملات دیروز و برچیده شدن تعداد پرشماری از صف‌های فروش در برابر حضور موثر تقاضا، امیدها را در تالار سهام زنده نگه داشت. در مجموع با مشاهده تحرکات دیروز به نظر می‌رسد سه مسیر محتمل در برابر بورس تهران قرار دارد. سناریوی اول افزایش جریان نقدینگی به سمت صنایع کوچک‌تر بازار و ادامه فروش در سهام شرکت‌های بزرگ است. سناریوی دوم اصلاح عمومی قیمت در کل بازار است و در آخرین سناریو باید قابی بدبینانه از تداوم روند نزولی در عموم سهم‌ها بست. نکته مهمی که احتمال وقوع سناریوهای بدبینانه را کاهش می‌دهد، محدودیت‌های مختلف بازارساز بر معاملات بازارهای موازی (نظیر ممنوعیت معاملات گواهی سپرده سکه و همچنین اعمال محدودیت‌های جدید بر تراکنش‌های مالی) و تلاش برای حفظ جریان نقدینگی در سهام و مدیریت منابع خرد از مجرای بورس است.

سبکی جدید در تعیین مسیر
یکی از ویژگی بارز معاملات سهام در یکی دو ماه اخیر وجود پایدار پدیده صف بوده است. اساسا تعریف روند قیمت و تصمیم‌گیری در مورد خرید یا فروش یک سهم به جای اتکا بر روش‌های معمول ارزشیابی نظیر تناسب سودآوری و قیمت یا رویکرد خالص ارزش روز دارایی و سایر مولفه‌های بنیادی، با عنصر صف پیوند خورده و به یکی از اصول مشترک بین قریب به اتفاق فعالان بورسی، به‌خصوص تازه‌کارهای بازار، تبدیل شده است. کمتر کسی از بین معامله‌گران حقیقی و حقوقی است که به‌طور روزانه حجم صف‌های خرید و فروش را دنبال نکند و موقعیت سهامداری خود را از روی صف تغییر ندهد. گرچه میزان حضور در صف عمدتا ناشی از فعالیت معامله‌گران حقیقی است اما بارها دیده‌ایم که سهامداران بزرگ یا فعالان حقوقی هم از هیجان صف برکنار نبوده و نیستند و به راحتی در تراکم احساسات ناشی از صف دست به فروش بخشی از پرتفوی خود می‌زنند. این تغییر سبک ناشی از صف در تحلیل روزانه جریان عمومی سهام و در کلیت بازار نیز اهمیت بسزایی پیدا کرده است. به همین دلیل است که ارزش صف‌های فروش یا خرید در پیش‌گشایش و نیز حجم سفارش‌های بی‌سرانجام و باقیمانده در پایان معاملات اهمیت بیشتری نزد فعالان سهام پیدا کرده است.

آب رفتن لشکر فروشندگان؟
معاملات دیروز چنان که انتظار می‌رفت با تشکیل صف‌های فروش در عموم سهم‌ها آغاز شد. بر اساس برآوردهای «دنیای اقتصاد» در پیش‌گشایش معاملات روز یکشنبه ارزش صف‌های فروش تا 8 هزار میلیارد تومان هم رفت. این حجم از عرضه با توجه به عدم تقاضای کافی در چهار روز کاری اخیر بر نگرانی‌ از اصلاح عمیق شاخص افزود. در نمادهای اصطلاحا لیدر بازار نسبت بسیار پایین خریدار به فروشنده به گونه‌ای بود که کسی انتظار بازگشت قیمت از کف روزانه را نداشت. اما خریداران به تدریج جای خود را در میان عرضه‌کنندگان پرشمار پیدا و صف فروشندگان را دچار تزلزل کردند به‌طوری که شاخص کل هم از میانه معاملات خود را از سطح حداقلی جدا کرد و در پایان معاملات اندکی بالاتر قرار گرفت.

به‌طور کلی، خروج سهم‌ها از فشار حداکثری فروش را می‌توان در اختلاف قیمت پایانی و آخرین قیمت بسیاری از نمادهای بورسی و فرابورسی و همچنین افزایش حجم صف‌های خرید در پایان معاملات دیروز مشاهده کرد. دیروز قیمت پایانی 34 درصد از تعداد کل نمادهای بورسی در اثر افزایش تدریجی تقاضا در طول معاملات به محدوده مثبت بازگشت. در مجموع، هر چه به پایان کار نزدیک شدیم میزان تقاضا تقویت شد و تعداد بیشتری از سهم‌ها را به دامنه سبز قیمت هدایت کرد به‌طوری که آخرین قیمت در 43 درصد از 308 نماد بورسی به مدار صعودی بازگشت.

عیار خروج سهام از فشار حداکثری را می‌توان در حجم سفارش‌های به جا مانده در رشد بورس روی موج عوامل سه‌گانه صف‌های خرید و فروش هم به خوبی مشاهده کرد. در پایان معاملات دیروز ارزش کل صف‌های فروش در بورس و فرابورس به رقمی معادل 4/ 3 هزار میلیارد تومان رسید. این عدد در معاملات روز شنبه بیش از 8/ 6 هزار میلیارد تومان بود. نسبت مازاد عرضه به ارزش کل معاملات خرد هم نسبت به روز شنبه تغییر بسیار جدی را تجربه کرد. در پایان معاملات روز شنبه رشد بورس روی موج عوامل سه‌گانه به اندازه 80 درصد ارزش کل معاملات، صف فروش باقی مانده بود که این نسبت در روز یکشنبه به 25 درصد کاهش یافت. مجموعه این تحرکات در کنار ارزش 6/ 13هزار میلیارد تومانی معاملات خرد بورس و فرابورس نشان داد که خریداران با جرات بیشتری در معاملات مشارکت کرده‌اند و تعداد فروشندگان هم کاهش قابل‌توجهی داشته است.

میدان‌داری غول‌های خودرویی
خودروساز‌های بزرگی چون سایپا و ایران خودرو پرتقاضاترین سهم‌های دو روز اخیر بوده‌اند. دوری از تابلوی معاملات از اواخر اسفند سال قبل، نسبت بالای افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها و در نهایت رقیق شدن قیمت سهام این دو غول خودرویی توجه اکثر اهالی بورسی را برانگیخته و عملا توزیع نقدینگی را به سمت این دو سهم منحرف کرده است. در پایان معاملات دیروز بیش از 900 میلیارد تومان تقاضا به نماد این دو شرکت اختصاص پیدا کرد. تقاضای بالقوه در این دو نماد را می‌توان معیاری از وجود پول‌های پارک شده در بازار دانست که تصمیمی برای خروج از تالار سهام ندارند و با وجود ترس از اصلاح در عموم سهم‌ها منتظر اتخاذ موقعیت خرید با بازگشت جو عمومی بازار و تشکیل دوباره صف‌های خرید هستند.

سناریوهای سه‌گانه مسیر آتی سهام
در مجموع، تحرکات دیروز نشان داد که روند آتی قیمت‌ها را می‌توان در قالب سه جریان کلی دسته‌بندی کرد. در سناریوی نخست باید به مواضع غیرمنطقی سهامدارانی اشاره کرد که اساسا به صف حساسیت نشان می‌دهند و در لحظه موقعیت سهامداری خود را بی آنکه مسیر اطلاعات و عوامل اثرگذار بر بازار و صنعت دستخوش تغییر خاصی شده باشد، تغییر می‌دهند. این گروه که عمدتا شامل تازه‌کارهای بازار هم می‌شود، به دلیل ارزیابی‌های شتابزده و سطحی از روند قیمت سهم و تکیه بر سواد سماعی و اطلاعات پراکنده در شبکه‌های اجتماعی سرمایه‌های خود را در صف به حراج می‌گذارند یا جادوی رنگ سبز قیمت‌ها بر تابلوی معاملات می‌شوند. این موج اصلاحی درسی بود برای کسانی که روی سرخ بازار را ندیده بودند و عنصر ریسک را از بازی‌های معاملاتی خود بیرون گذاشته بودند. اما این موج اصلاحی نشان داد که خطر همواره در کمین سرمایه‌هایی است که بی‌گدار به آب می‌زنند و توده‌وار عمل می‌کنند. پس در این سناریو خطری اگر سهام را تهدید بکند بیشتر ناشی از رفتار تازه‌کارهاست که صف‌ها را ملاک تصمیم‌گیری قرار می‌دهند. البته باید توجه داشت که هیجان فقط مختص بورس‌بازان کم تجربه نیست بلکه می‌تواند جریان عمومی را هم با خود همراه کند و پای بسیاری از فعالان حقوقی و کهنه‌کار را به میدان بکشد. در مجموع، مهم‌ترین عامل موثر در این رشد بورس روی موج عوامل سه‌گانه سناریو ترس تازه‌کارها و صف‌نشینی‌های غیرمنطقی از سوی کسانی است که تا هفته پیش برای سهمی با قیمت 2600‌تومان صف طولانی ترتیب می‌دادند و با تغییر مسیر بازار همان سهم را طی روز گذشته به نصف قیمت در صف فروش می‌فروختند؛ در حالی که واقعا تغییر بااهمیتی در درون شرکت رخ نداده بود. طی روزهای اخیر و در موج اصلاحی بازار نشانه‌های پررنگی از بهبود تقاضا و کاهش جریان عرضه در صنایع کوچک و متوسط به چشم می‌خورد. در واقع، فشار سنگین عرضه در سهام بزرگ زیرمجموعه فلزات، معدنی‌ها، پالایشی‌ها و بانکی‌ها و عدم شکل‌گیری تقاضای موثر در مقابل جولان غول‌های خودرویی، صف‌های خرید دارویی‌ها و همچنین مازاد تقاضا در سهام گروه غذایی، احتمال وقوع این سناریو را جدی‌تر می‌کند. این گمانه‌زنی از آینده بورس با توجه به جبران بخشی از جاماندگی صنایع بزرگ از ابتدای سال و رشد سریع‌تر شاخص کل در رالی دو ماه اخیر تقویت هم می‌شود. گمانه‌زنی در خروج مضاعف دولت از تخصیص دلار 4200 تومانی به شرکت‌های دارویی و سایر صنایع مشمول این سیاست این سناریو را متحمل‌تر از قبل هم کرده است.

سناریوی سوم را می‌توان در اصطلاح حباب بورس خلاصه کرد. این سناریو که از ماه‌ها قبل از سوی شمار زیادی از تحلیلگران و اقتصاددانان مطرح شده به مانعی روانی در ذهن بورس‌بازان تبدیل شده و ترس از اصلاح شدید شاخص را به زیر پوست بازار تزریق کرده است. در نتیجه، با هر موج عرضه‌ای در بازار خیل عظیمی از سهامداران به خیال ترکیدن حباب بورس عزم خروج از بازار را در سر می‌پرورند. اما به دلایل متعددی همچون سرکوب بازارهای رقیب، کاهش نرخ سود و ارزان‌شدن اعتبار در 30 تا 40 درصدی و بحران ناشی از کرونا و کاهش شدید بهای نفت، حمایت از بازار سرمایه را برای سیاست‌گذار به نیازی مبرم بدل ساخته و از این منظر، احتمال وقوع اصلاح بسیار جدی را به عقب رانده است. همچنین رشد فزاینده ضریب نفوذ بورس در بین آحاد مردم و همچنین تلاش دولت برای آزادسازی سهام عدالت به حامیان ساختاری شاخص بورس بدل شده‌اند.

در بازار یکشنبه چه گذشت؟
در روزی که شاخص سهام با افت 2 درصدی مواجه شد، 66 درصد از سهام بورسی قرمزپوش شدند و در مقابل تنها 34 درصد از سهام معامله شده در این بازار با رشد قیمت پایانی همراه شدند. در میان صنایع 39گانه بورسی نیز شاهد افت میانگین قیمت‌ها در 24 گروه بودیم. در این میان گروه استخراج نفت و گاز با تک نماد «حفاری» در قعر جدول بازدهی قرار گرفت و افت حدود 5 درصدی را تجربه کرد. پس از آن نیز استخراج سایر معادن شاهد کاهش 5/ 4 درصد شاخص صنعت خود بود. در مقابل اما گروه اطلاعات و ارتباطات با تک نماد «های‌وب» رشدی به میزان 6/ 4 درصد را تجربه کرد.

همگام با بازیگران
روز گذشته مطابق با سنت دیرینه بازار در روزهای منفی این معامله‌گران حقوقی بودند که خالص ارزش خرید را به نام خود ثبت کردند. از این رو روز گذشته در مجموع 658 میلیارد تومان نقدینگی در مسیر حقیقی به حقوقی جابه‌جا شد. طی معاملات روز یکشنبه بورس تهران، در میان صنایع 39گانه، بیشترین خالص خرید معامله‌گران عمده در سهام زیرمجموعه گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری رقم خورد. به این ترتیب دیروز بانکی‌ها شاهد جابه‌جایی 251 میلیارد تومان نقدینگی در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. پس از آن معدنی‌ها شاهد انتقال حدود 126 میلیارد تومان نقدینگی از سبد سهام بازیگران خرد بازار به پرتفوی حقوقی‌ها بودند. دیگر گروه‌های کامودیتی‌محور نیز روز گذشته شرایط مشابهی را تجربه کردند و در اولویت‌های بعدی لیست خرید حقوقی‌ها جای گرفتند. در مجموع سه گروه فلزات اساسی، فرآورده‌های نفتی و محصولات شیمیایی حمایت حقوقی‌ها به 288 میلیارد تومان رسید تا در این روزهای منفی فشار بیشتری متحمل بازار سهام نشود.

در آن سوی بازار اما سهامداران خرد به خرید خود در سهام گروه‌های کوچک ادامه دادند. در این راستا گروه رایانه به اولویت اصلی خرید حقیقی‌ها تبدیل شد و خالص تغییر مالکیت 6 میلیارد و 700 میلیون تومانی را تجربه کرد. پس از آن این غذایی‌ها بودند که با بیشترین خالص خرید از سوی معامله‌گران خرد همراه شدند و جابه‌جایی 25 میلیارد تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی را تجربه کردند.

در میان بنگاه‌های بورسی، بیشترین خالص خرید معامله‌گران عمده با جابه‌جایی 482 میلیون سهم به ارزش 96 میلیارد و 300 میلیون تومان از آن نماد معاملاتی بانک تجارت شد. بانک ملت دیگر سهام بورسی بود که در اولویت اصلی حقوقی‌ها قرار گرفت و شاهد جابه‌جایی 48 میلیون و 500 هزار سهم به ارزش 84 میلیارد و 250 میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بود. در نماد معاملاتی شرکت ملی مس ایران نیز دیروز شاهد انتقال حدود 73 میلیارد تومان نقدینگی از سبد سهام معامله‌گران خرد به پرتفوی حقوقی‌ها بودیم. در آن‌سوی بازار اما نماد معاملاتی شرکت خدمات انفورماتیک با خالص خرید حدود 93 میلیارد تومانی توسط حقیقی‌ها همراه شد. این روند در سهام شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس به جابه‌جایی 16 میلیون و 560 هزار سهم به ارزش 25 میلیارد و 450 میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد بازار همراه شد.