محدودیت های خرید اعتباری در بورس

ابلاغ دستورالعمل استفاده از ابزار اعتباری در بورس های کالا - انتشار 17 هزار میلیارد تومان اوراق گام در دو ماه اخیر

سرویس اقتصادی - بانک مرکزی، دستورالعمل استفاده از ابزارهای اعتباری در معاملات بورس‌های کالایی را امروز به شبکه بانکی کشور ابلاغ کرد.

به گزارش سرویس اقتصادی برخط نیوز به نقل از فارس - روابط عمومی بانک مرکزی، این دستورالعمل بر مبنای تکلیف مقرر در بند ع تبصره 2 قانون بودجه 1401، با مشارکت بانک مرکزی، وزارت امور اقتصادی و دارائی و بورس کالا تهیه شده است.

بر اساس دستورالعمل ابلاغی به بانک ها، امکان استفاده از ابزارهای اعتباری مانند اوراق گام، برات الکترونیکی و اعتبار اسنادی داخلی مدت دار برای تسویه معاملات محدودیت های خرید اعتباری در بورس بورس کالا فراهم خواهد شد. این مسئله یک گام مهم در جهت توسعه مالی است و می تواند آثار اقتصادی گسترده ای به دنبال داشته باشد.

با این امکان جدید، خریداران کالا از بورس های کالایی می توانند از ابزارهای تعهدی برای تسویه استفاده کرده و وجه آن را در سررسید به بانک پرداخت نمایند. فروشنده کالا نیز می تواند اوراق دریافتی را در بازار ثانویه به فروش رسانده یا از همان اوراق، بابت خرید مواد اولیه استفاده کنند. در نهایت دارنده نهایی اوراق گام، در سررسید می تواند وجه اوراق را با تضمین بانک صادرکننده، دریافت کند.

این روش ضمن کمک به تأمین مالی بنگاه های اقتصادی، می تواند به کاهش ناترازی بانک ها نیز کمک کند. به منظور عملیاتی کردن این طرح، کارگروه عملیاتی ویژه ای به منظور هدایت کار و رفع موانع اجرایی به صورت منظم در بانک مرکزی تشکیل می شود.

از ابتدای انتشار اوراق گام در بهمن 1399 تا این تاریخ، در مجموع نزدیک به 26 هزار میلیارد تومان اوراق گام توسط بانک ها منتشر شده است. از کل اوراق منتشر شده، حدود 17 هزار میلیارد تومان طی دو ماه اخیر منتشر شده است. در ماه های اخیر با توجه به اصلاح دستورالعمل گام و اختیاری شدن انتقال آن به بازار سرمایه، افزایش سررسید اوراق، افزایش حد اعتباری بنگاه ها و اجرای برنامه های آموزشی و ترویجی توسط بانک مرکزی، استقبال از این اوراق افزایش یافته است.

علاوه بر روند افزایشی صدور اوراق گام، تنوع بنگاه های متقاضی اوراق و عمق زنجیره ها نیز افزایش یافته است. در هفته های اخیر طیف گسترده ای از صنایع مختلف از جمله صنایع خودرو، لوازم خانگی، صنایع الکترونیک، فلزات اساسی، صنایع شیمیایی، صنایع غذایی و کشاورزی، صنایع دارویی و فروشگاه های زنجیره ای از این محدودیت های خرید اعتباری در بورس اوراق استفاده کرده اند.

انتظار می رود با توجه فراهم شدن امکان استفاده از اوراق گام در معاملات بورس کالا، سهم این ابزار در تأمین مالی سرمایه در گردش تولید افزایش یابد.

محدودیت های خرید اعتباری در بورس

نقدینه - شاخص بازارهای سهام آسیا امروز (سه شنبه) در حالی افزایش یافت که دولتها محدودیتهای سفر و تعطیلی های ناشی از شیوع کرونا را کاهش دادند و قیمت نفت با بالا رفتن انتظارات برای افزایش تقاضای سوخت، بیشتر شد.

به گزارش پایگاه خبری نقدینه ، ، شاخص بازارهای سهام آسیا امروز (سه شنبه) در حالی افزایش یافت که دولتها محدودیتهای سفر و تعطیلی های ناشی از شیوع کرونا را کاهش دادند و قیمت نفت با محدودیت های خرید اعتباری در بورس بالا رفتن انتظارات برای افزایش تقاضای سوخت، بیشتر شد.

شاخص بازارهای سهام اروپا نیز پس از کاهش شدیدِ روز دوشنبه، امروز با افزایش 1.31 درصدیِ شاخص معاملات آتی بازار بورس لندن و افزایش 1.5 درصدیِ شاخص بورس اروپا، روند مشابه بازار آسیا را در پیش گرفته است. معاملات آتی سهام ایالات متحده نیز 0.75 درصد افزایش یافت.

با توجه به حجم سبک معاملات بورسی درپی بسته شدن بازارهای سهام چین، ژاپن و کره جنوبی به علت تعطیلات رسمی این کشورها، گسترده ترین شاخص سهام یعنی بورس آسیا و اقیانوسیه به غیر از ژاپن 0.84 درصد افزایش یافت.

بیشترین رشد شاخص سهام در بورس استرالیا با 1.42 درصد، صورت گرفت. در هنگ کنگ نیز شاخص بورس 0.84 درصد صعود کرد.

مایکل مک کارتی ، استراتژیست ارشد بازارهای بورس، نسبت به اهمیت دادن بیش از حد به رشد روزانه شاخصها در آسیا به سرمایه گذاران هشدار داد.

وی گفت: در حالی که افزایش این شاخص ها خوب است، بخش اعظم این منطقه هنوز در تعطیلات هستند و حجم معاملات (استرالیا) 10 درصد کاهش یافته است و این یعنی افزایش شاخصها برای تجار خیلی قانع کننده نخواهد بود.

رشد شاخص های آسیایی درپی افزایش نسبی شاخص بورس آمریکا صورت گرفت که 0.42 درصد صعود کرد. این رشد شاخص با افزایش ارزش سهام شرکتهای فناوری مانند مایکروسافت، اپل و آمازون به دست آمد.

این روند صعودی شاخص بورس آمریکا پس از اظهارات خوشبینانه از سوی فرمانداران ایالت های کالیفرنیا و نیویورک برای بازگشایی کسب و کارها اتفاق افتاد.

بنا بر این گزارش، چندین کشور دیگر از جمله اسپانیا، ایتالیا، نیجریه، هند و مالزی نیز به طور آزمایشی محدودیت های ناشی از شیوع کرونا را کاهش داده اند.

ضرر نجومی فیلترینگ و محدودیت‌های شدید اینترنت به همراه اول!

گزارش مالی همراه اول و آسیاتک در مهرماه نشان از افت چند میلیارد تومانی درآمد این شرکت‌ها دارد.

به گزارش شبکه شرق، گزارش مالی همراه اول محدودیت های خرید اعتباری در بورس و آسیاتک در مهرماه نشان از افت چند میلیارد تومانی درآمد این شرکت‌ها دارد.

بر اساس گزارش منتشر شده درآمد مهرماه همراه اول عدد بزرگ ۷۴۳ میلیارد تومان کاهش داشته نسبت به شهریور ماه و این کاهش نسبت به روز‌های دیگر ماه در تابستان گذشته برابر با عدد ۵۰۰ میلیارد تومان بوده است. ایرانسل و دیگر اپراتور‌های بزرگ هنوز داده‌های درآمدی خود را منتشر نکرده اند.

گزارش مالی همراه اول و آسیاتک در مهرماه نشان از افت چند میلیارد تومانی درآمد این شرکت‌ها دارد. به نظر می‌رسد در پی اختلال اینترنت و فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ، مشتریان تمایل کمتری به تمدید یا خرید اشتراک و بسته اینترنت دارند.

صورت‌های مالی یک ماهه همراه اول و آسیاتک منتهی به مهر ۱۴۰۱ روی کدال منتشر شده است که هر دو شرکت کاهش درآمد را تجربه کرده‌اند. گزارش فعالیت ماهانه همراه اول نشان می‌دهد درآمد این شرکت از سرویس‌های مکالمه، پیام کوتاه، اینترنت و پیامک انبوه مشترکین خطوط دائمی و اعتباری نسبت به شهریورماه، حدود ۷۴۳ میلیارد تومان کاهش داشته است. اگرچه شهریور ماه ۳۱ روزه و مهر ۳۰ روزه است، اما این افت اخیر را نمی‌توان به یک روز کاری کمتر نسبت داد.

همراه اول در تابستان امسال به طور میانگین بیش از ۳ هزار میلیارد تومان از کارکرد مشترکین خطوط دائمی و اعتباری درآمد داشت، اما در مهرماه این رقم به ۲۵۰۰ میلیارد تومان کاهش یافته است.

با وجود آنکه درآمد‌های مربوط به هر سرویس به صورت تفکیکی اعلام نشده، اما با توجه به شرایط اخیر کشور می‌توان نتیجه گرفت که این کاهش بیش از همه مرتبط با سرویس اینترنت باشد.

به نظر می‌رسد قطعی و اختلال اینترنت در کنار فیلتر گسترده شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌هایی همچون واتس‌اپ و اینستاگرام در یک ماه گذشته باعث شده تا مشترکین این اپراتور تمایلی برای خرید یا تمدید بسته‌های خود نداشته باشند.

افت درآمد آسیاتک

افت درآمدی یکی از بزرگترین شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت ثابت نیز تایید کننده این نظریه است. گزارش فعالیت شرکت آسیاتک در مهرماه نشان می‌دهد این شرکت از خدمات اینترنت، ۶۵ میلیارد تومان درآمد داشته است که این رقم در شهریور ماه بیش از ۸۰ میلیارد تومان بود.

درآمد آسیاتک از خدمات اینترنت نیز در سه ماه تابستان به طور میانگین حدود ۷۸ میلیارد تومان بوده، اما در ماه اخیر این رقم نزدیک به ۱۶ درصد کاهش یافته است. کاهشی که با ادامه دار شدن فیلتر اینستاگرام و سرویس‌های دیگر اینترنتی، می‌تواند در ماه‌های آتی تداوم پیدا کند.

هرچند ایرانسل داده‌ای در محدودیت های خرید اعتباری در بورس این زمینه منتشر نکرده، اما پیش‌بینی می‌شود با توجه به حجم بیشتر ترافیک دیتا در این اپراتور، این شرکت نیز با کاهش درآمد مواجه شده باشد.

اینستاگرام یکی از شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار در ایران است که با توجه به ماهیت آن و اشتراک گذاری عکس و فیلم، حجم قابل توجهی از اینترنت کاربران را مصرف می‌کرد. فیلترینگ این پلتفرم می‌تواند الگوی مصرف مشترکین اپراتور‌های همراه و ثابت را تغییر دهد و بسته‌های با حجم بیشتر، طرفداران کمتری داشته باشند.

صف خرید و فروش چیست؟

شاید صف خرید و فروش یکی از نخستین اصطلاحات بورسی باشد که سرمایه گذاران پی از ورود به بازار بورس با آن رو‌‌به‌رو می‌شوند. دراین مقاله قصد داریم به توضیح ایجاد صف خرید یا فروش برای سهام بپردازیم و در رابطه با تشکیل شدن این صف‌‌‌ها صحبت کنیم، چرا که سهامداران و معامله‌‌‌گران در بازار باید با مفهوم این دو واژه به خوبی آشنا باشند و بدانند درصورتی که سهم‌‌‌شان صف خرید یا فروش تشکیل دهد، باید چه عکس‌‌‌العملی نشان دهند.

محدودیت‌های معاملاتی در بازار سهام

پیش از آنکه بخواهیم به تعریف دو واژه صف خرید و صف فروش بپردازیم، ابتدا عوامل ایجادکننده این صفوف را توضیح می‌‌‌دهیم.

در بازار بورس اوراق بهادار، ناظران بازار برای نوسان قیمت سهام محدودیتی را در نظر گرفته‌اند که به آن “محدودیت دامنه نوسان” گفته می‌‌‌شود.

علت در نظر گرفتن محدودیت دامنه نوسان به این خاطر است که از نوسانات شدید در بازار که ممکن است به دلایل مختلف مانند هیجانات به‌‌‌ وجود آید، جلوگیری شود. به همین خاطر ناظران بازار، دامنه مثبت تا منفی ۵ درصد را برای سهام در نظر گرفته‌اند.

این محدودیت دامنه نوسان نسبت به قیمت پایانی روز قبل در نظر گرفته می‌‌‌شود، به این مفهوم که قیمت سهم در بازار بورس و فرابورس در روز جاری، مثبت تا منفی ۵ درصد نسبت به قیمت پایانی سهم در روز معاملاتی گذشته نوسان می‌‌‌کند و بیش از این محدوده نمی‌‌‌تواند نوسان داشته باشد.

برای مثال اگر قیمت پایانی سهمی ۵۰۰۰ ریال در روز معاملاتی گذشته بوده باشد، در روز معاملاتی جاری قیمت سهم بین ۴۷۵۰ ریال (منفی ۵ درصد) تا ۵۲۵۰ ریال (مثبت 5 درصد) می‌‌‌تواند نوسان داشته باشد.

البته این نکته را در نظر داشته باشید که برای همه سهام دامنه نوسان ۵ درصد در نظر گرفته نمی‌‌‌شود. برای سهام بازار محدودیت های خرید اعتباری در بورس پایه قیمت مجاز روز جاری، بین ۳ درصد مثبت و ۳ درصد منفی قیمت پایانی روز معاملاتی قبل در نظر گرفته می‌‌‌شود.

در برخی موارد مثلا زمانی که شاخص محدودیت های خرید اعتباری در بورس بورس افت شدید دارد، محدودیت دامنه نوسان را به‌ ‌‌منظور جلوگیری از ضررهای بیش‌‌‌تر و برای کنترل بازار کاهش می‌‌‌دهند و حتی گاهی برای برگرداندن بازار به روال عادی، محدودیت دامنه نوسان را به ۲ درصد کاهش می‌‌‌دهند.

مفهوم صف خرید

فرض کنید ارزش سهام شرکتی بیش از ارزش معاملاتی آن در بازار برآورد شده است و پیش‌‌‌بینی شده است که بازدهی بالای ۲۰ درصد خواهد داشت. در این مواقع تقاضای سهامداران برای سهم زیاد می‌‌‌شود و سهم با استقبال زیاد مواجه می‌شود اما چون دامنه نوسان برای سهم در نظر گرفته شده، سهامداران نمی‌‌‌توانند بیش از حداکثر قیمت تعیین شده سفارش درخواست خود را ثبت کنند و حداکثر تا همان مثبت ۵ درصد نسبت به قیمت پایانی دیروز می‌‌‌توانند قیمت درخواست بگذارند. دارندگان سهم نیز تمایلی به فروش سهم ندارند چون می‌‌‌‌‌‌دانند که ارزش سهم‌‌‌شان بیش‌‌‌تر می‌‌‌شود، به همین خاطر تقاضا از عرضه بیش‌‌‌تر شده و باعث تشکیل صف خرید سهم می‌‌‌شود.

به طورمثال، قیمت پایانی سهمی ۵۰۰ تومان است و برآورد می‌‌‌شود که ارزش آن حدود ۶۰۰ تومان شود ولی چون حداکثر قیمتی که می‌توان در آن سفارش گذاشت ۵۲۵ تومان است، تقاضا برای سهم در قیمت ۵۲۵ تومان زیاد می‌‌‌شود و در این قیمت صف خرید تشکیل می‌‌‌شود.

به طور خلاصه می‌‌‌توان اینگونه صف خرید را توضیح داد:

به موقعیتی که تقاضا برای سهم در سقف قیمت وجود داشته باشد و هیچ عرضه کننده‌‌‌ای برای سهم وجود نداشته باشد، صف خرید گفته می‌‌‌شود.

مفهوم صف فروش

عکس موقعیت صف خرید، موقعیت صف فروش است.

شرایطی را در نظر بگیرید که به طور مثال اخبار منفی در مورد سهمی منتشر می‌‌‌شود. در این شرایط پیش بینی می‌‌‌شود که ارزش سهم کاهش یابد. در چنین موقعیتی سهامداران سهم برای آنکه از ضرر احتمالی آینده خود جلوگیری کنند، اقدام محدودیت های خرید اعتباری در بورس به فروش هرچه سریع‌‌‌تر سهم می‌‌‌کنند و تقاضا برای سهم کاهش می‌‌‌یابد و عرضه آن زیاد می‌‌‌شود.

در چنین مواقعی برای جلوگیری از افت بیش از حد قیمت سهم، حداقل دامنه‌ای برای نوسان تعریف شده است که به دارندگان سهم اجازه نمی‌‌‌دهد که سهم خود را کمتر از ۵ درصد قیمت پایانی روز معاملاتی گذشته بفروشند اما سهامداران تمایل دارند که سهم خود را در کف قیمتی مشخص شده بفروشند.

در این حالت، تعداد عرضه‌‌‌کنندگان سهم در حداقل قیمت تعیین شده زیاد می‌‌‌شود و منجر به شکل‌‌‌گیری صف فروش برای سهم می‌‌‌شود. در چنین وضعیتی که متقاضی برای خرید سهم وجود ندارد و عرضه کنندگان تعدادشان زیاد است، سهامدارانی که درخواست فروش خود را زودتر از سایرین ثبت کنند در موقعیت بالاتری برای فروش قرار می‌‌‌گیرند و نسبت به سایر فروشندگان در اولویت هستند.

هر چه تعداد فروشندگان در صف فروش تشکیل شده بیشتر باشد، صف فروش اصطلاحا سنگین‌‌‌تر است.

چگونه صف خرید و فروش را تشخیص دهیم؟

هر شرکت پذیرفته شد در بورس اوراق بهادار تهران یک نماد مخصوص به خود را دارد. در سایت tsetmc به نشانی tsetmc.com اطلاعات مربوط به هرسهم در صفحه مربوط به آن وجود دارد که اطلاعات نماد را در اختیار سرمایه‌‌‌گذاران قرار می‌‌‌دهد.

در صفحه مربوط به هر نماد، کادری در قسمت میانی صفحه قرار دارد که شامل دو بخش خرید و فروش است. در این دو قسمت اطلاعات مربوط به خرید و فروش سهم مانند تعداد، حجم و قیمت مورد درخواست برای خرید یا فروش نمایش داده می‌‌‌شود. در واقع سفارش‌ها‌‌‌یی که توسط کارگزاران یا معامله‌گران در سیستم‌های معاملاتی آنلاین ثبت می‌شوند، در این کادر برای سایر سرمایه‌‌‌گذاران هم قابل مشاهده است.

زمانی که برای سهمی صف خرید تشکیل می‌‌‌شود، در کارد مربوط به خرید، در حداکثر قیمت و محدودیت های خرید اعتباری در بورس با تعداد و حجم بالا درخواست خرید برای سهم، توسط سرمایه‌‌‌گذران ثبت می‌‌‌گردد. زمانی که تعداد متقاضیان خرید سهم زیاد می‌‌‌شود و افراد زیادی تمایل به خرید سهم دارند اما هیچ سهامداری مایل به فروش سهم نیست، اصطلاحا گفته می‌‌‌شود برای سهم صف خرید تشکیل شده است. در این حالت در کادر مربوط به فروش هیچ درخواستی ثبت نمی‌‌‌شود؛ مانند تصویر زیر:

تصویر فوق مربوط به سهم کلر است. همانطور که در تصویر مشخص است، در کادر فروش آن هیچ سفارشی برای فروش ثبت نشده است اما در کادر خرید، حجم بالایی برای سفارش وجود دارد.

برای مثال قبل، اگر صف فروش تشکیل شود، حداقل قیمت قابل معامله سهم ۴۷۵ تومان خواهد بود که کم‌‌‌تر از این قیمت امکان معامله سهم وجود ندارد.

بر خلاف صف خرید، زمانی که برای سهمی صف فروش تشکیل می‌‌‌شود، در کارد مربوط به فروش، در حداقل قیمت و با تعداد و حجم بالا درخواست فروش برای سهم، توسط سرمایه‌‌‌گذران ثبت می‌‌‌گردد اما در کادر مربوط به خرید اطلاعاتی ثبت نمی‌‌‌شود.

به هنگام تشکیل شدن صف فروش، افراد زیادی تمایل به فروش سهم دارند اما هیچ سهامداری مایل به خرید سهم نیست، در این حالت در کادر مربوط به فروش هیچ درخواستی ثبت نمی‌‌‌شود؛ مانند تصویر زیر:

صفحه فوق مربوط به نماد قجام است. همانطور که در دو کادر پایین و سمت راست تصویر مشخص است، سهم وارد صف فروش شده و تقاضایی برای خرید آن وجود ندارد.

زمان اعمال ابلاغیه کاهش ضریب اعتباری در بازار سرمایه اعلام شد

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، مدیریت نظارت بر کارگزاران سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد: پیرو ابلاغ پیوست بند 8 صورتجلسه سه مرداد سال گذشته هیات مدیره سازمان در خصوص اصلاح دستورالعمل خرید اعتباری اوراق بهادار در بورس تهران و فرابورس و آخرین اصلاحات مصوبه کمیته پایش ریسک بازار در خصوص بندهای 1-1 و 3 مصوبه فوق و با استناد به اختیارات اعطایی به کمیته پایش ریسک بازار طبق مصوبه مزبور، تصمیمات مقرر در بندهای 1 و 2 صورت جلسه 13 اردیبهشت کمیته پایش ریسک بازار در خصوص اصلاح دستورالعمل خرید اعتباری اوراق بهادار در بورس تهران و فرابورس به شرح زیر جهت اطلاع و اقدام مقتضی ابلاغ می‌شود:

1. در خصوص کاهش ضریب تعدیل سهام و حق تقدم سهام و واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در محاسبه حساب تضمین معاملات اعتباری اوراق بهادار( ماده 6 دستورالعمل خرید اعتباری اوراق بهادار در بورس تهران و فرابورس) به شرح زیر تصمیم گیری شد:

- در مورد سهام پذیرفته‌شده در بورس تهران و بازار اول و دوم فرابورس، 25 درصد قیمت پایانی

- ضرایب به دلیل تعیین شده برای حق تقدم خرید سهام پذیرفته‌شده در بورس تهران و بازار اول و دوم فرابورس سهام حق تقدم سهام درج شده در هر یک از بازارهای پایه فرابورس به موجب ابلاغیه های قبلی مدیریت نظارت بر کارگزاران نیز متناسباً کاهش خواهند یافت.

- در مورد واحدهای سرمایه‌گذاری سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله، 100 درصد ضریب تعیین شده درخصوص سهام پذیرفته‌شده در بورس محدودیت های خرید اعتباری در بورس تهران و بازار اول و دوم فرابورس نسبت به قیمت پایانی

- ضرایب جدید تعدیل سهام و حق تقدم سهام و واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در محاسبه حساب تضمین معاملات اعتباری از 22 اردیبهشت لازم الاجرا بوده و در سامانه های نظارتی اعمال می شود.

2. در خصوص کاهش سقف اعتبار اعطایی و هر یک از مشتریان حقوقی به شرح زیر تصمیم گیری شد:

- مقرر شد سقف اعتبار اعطایی به هر مشتری حقوقی که طبق مقررات موجود در حال حاضر حداکثر معادل 1.5 برابر حقوق صاحبان سهام کارگزار اعتبار دهنده است، حداکثر یک برابر حقوق صاحبان سهام کارگزار اعتبار دهنده کاهش یابد.

- در خصوص مشتریان حقوقی جدید کارگزاری و آن دسته از مشتریان حقوقی فعلی کارگزاری اعتبار تخصیص داده شده به آنها کمتر از یک برابر حقوق صاحبان سهام کارگزاری است، نصاب مذکور از تاریخ این ابلاغیه و در خصوص آن دسته از مشتریان حقوق فعلی کارگزاری که اعتبار تخصیص داده شده به آنها بیشتر از نصاب فوق الذکر است، نصاب مذکور از یک تیرماه لازم الاجرا خواهد بود.