سهام عدالت و تغییر کارگزار ناظر

وقتی سهام یک شرکت مشخص را از طریق ۲ یا چند کارگزاری خرید کنید، کارگزار ناظرتان فقط یکی از این کارگزاری‌ها خواهد بود. در این حالت ممکن است سهم‌تان در پنل کارگزاری‌های دیگر هم دیده شود، ولی امکان فروش این سهم را از طریق آن کارگزاری نداشته باشید، به این دلیل که کارگزار ناظرتان یک کارگزاری دیگر است

امکان تغییر کارگزار ناظر سهام عدالت فراهم شد

طبق اعلام شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، فروشندگان سهام عدالت که قصد دارند مابقی سهامشان را از طریق کارگزاری دیگری بفروشند از امروز می‌توانند کارگزار ناظر خود را تغییر دهند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان؛ فرایند کند تاخیر در فروش و واریز پول سهام عدالت و برخی از اشتباهات کارگزاری‌های بانکی و غیربانکی در فروش بدون اجازه ۳۰ درصد دوم موجب نارضایتی سهامداران شده است.

چند هفته‌ای هست که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی وعده تغییر کارگزار ناظر را داده بود که به تعویق افتاد، اما از امروز این امکان برای سهامدارانی که قصد دارند کارگزار ناظر خود را تغییر دهند از فراهم شده است.

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در این خصوص اعلام کرد که تغییر کارگزار ناظر انجام شده و فروشندگان سهام عدالت که قصد دارند مابقی سهامشان را از طریق کارگزاری دیگری بفروشند، می‌توانند کارگزار ناظر خود را تغییر دهند.

تغییر کارگزار ناظر چیست؟ نحوه انجام آن در کارگزاری مدبر آسیا چگونه است؟

یکی از مهم‌ترین تصمیماتی که هر سهامدار پیش از ورود به بازار بورس با آن مواجهه می‌گردد، مسئله انتخاب کارگزار است. این موضوع به دلیل حساسیت بالای فعالیت در حوزه‌های مالی، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می‌باشد. از این رو، توجه و دقت بسیاری را از سوی متقاضیان ورود به بازار بورس می‌طلبد. حال این موضوع مطرح می‌شود که آیا می‌توان در صورت تمایل به انجام معاملات در کارگزاری دیگر، کارگزار فعلی خود را تغییر دهیم؟ پاسخ این سوال مثبت است. سهامداران می‌توانند در صورتی که خدمات سایر کارگزاری‌ها برای آنها جذاب‌تر واقع شود یا در شرایط خاص دیگر، کارگزار ناظر خود را تنها با طی نمودن چند مرحله و بدون پرداخت هیچ‌گونه هزینه‌ای تغییر دهند. چنانچه شما نیز خواستار تغییر کارگزار ناظر خود هستید یا سوالاتی پیرامون این مبحث در ذهنتان دارید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

کارگزار ناظر کیست؟

پیش از تعریف کارگزار ناظر، لازم است تا با مفهوم اولیه کارگزار آشنا شویم. به طور کلی، کارگزار را می‌توان شخص یا شرکتی دانست که در ازای انجام سفارشات سرمایه‌گذاران، کارمزد دریافت می‌نماید. به عبارتی، کارگزاران موظف هستند تا به نمایندگی از مشتریان خود، معاملات خرید و فروش اوراق بهادار آنها را انجام دهند. در واقع، می‌توان کارگزار را واسطی بین سازمان بورس و سرمایه‌گذاران در نظر گرفت.

حال که با مفهوم کارگزار آشنا شدیم، باید در نظر داشته باشیم که در سامانه جامع معاملات بازار بورس، هر یک از سهامداران ملزم هستند تا معاملات نمادهای خود را زیر نظر یک کارگزار مشخص انجام دهند. این کارگزار مربوطه، تحت عنوان «کارگزار ناظر» شناخته می‌شود. پس از تعیین کارگزار ناظر، دارایی‌های خریداری شده سهامداران، زیر نظر کارگزار منتخب قرار گرفته و فروش آن نیز تنها از طریق همان کارگزار امکان پذیر خواهد بود.

سهامداران باید در نظر داشته باشند که هیچ‌گونه محدودیتی در تعداد کارگزاری‌های خود نخواهند داشت. در واقع هر سهامدار می‌تواند همزمان در چندین کارگزاری، حساب معاملاتی داشته باشد. اما باید این نکته را مد نظر قرار دهد که فروش سهامی که از طریق هر یک خریداری کرده، تنها از طریق همان کارگزار امکان پذیر خواهد بود. به عنوان نمونه، اگر فردی سهام A را از کارگزاری X خریداری نموده و همزمان در دو کارگزاری Y و Z هم حساب دارد، تنها از طریق کارگزاری A می‌تواند اقدام به فروش نماید.

البته باید توجه داشت که چنانچه به هر دلیلی، فرد مایل به تغییر کارگزار ناظر خود باشد، می‌تواند از طریق روش‌هایی اقدام نموده و سهام خود را به کارگزاری دیگر منتقل سازد. در ادامه به طور کامل با این موضوع آشنا خواهیم شد.

بهترین راه سهامداران برای تشخیص کارگزار ناظر خود

همانطور که گفتیم، هر فرد می‌تواند در چندین کارگزاری حساب داشته و از آن طریق خرید و فروش نماید. البته این کار چندان توصیه نمی‌شود چرا که کنترل حساب‌ها و سهام‌های خریداری شده را تا حدی دشوار خواهد ساخت. به عبارتی، ممکن است سهام‌های خریداری شده، در کارگزاری دیگری غیر از کارگزاری که در آن خرید نموده‌اید، قرار گیرد.

به عنوان نمونه، شما سهم B را از طریق سه کارگزاری (یا تعداد بیشتر)، خریداری نموده‌اید. حال این مشکل بروز پیدا خواهد کرد که سهام شما در کارگزاری اول و دوم قابل مشاهده نبوده و تنها در کارگزاری سوم قابل رویت است. چرا که اولین بار که اقدام به خرید آن سهم نموده‌اید (در گذشته)، از طریق کارگزاری سوم بوده است. در نتیجه، تعدد کارگزاری‌ها در شرایط عادی، پیشنهاد چندان مناسبی نخواهد بود.

حال این پرسش پیش خواهد آمد که در مواقعی از این قبیل، سهامداران از چه طریقی می‌توانند کارگزار ناظر خود را تشخیص دهند؟ در پاسخ باید گفت، در شرایط این چنینی، بهترین و آسان‌ترین راه، مراجعه به «درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه» خواهد بود. در این سامانه، امکان مشاهده کارگزار ناظر برای هر یک از نمادهای خود را خواهید داشت.

پس از مراجعه به سامانه ذینفعان به آدرس ddn.csdiran.ir و وارد نمودن اطلاعات مورد نیاز، وارد سامانه خواهید شد. در صفحه نخست این سامانه، سبد دارایی هر سهامدار قابل مشاهده است. اطلاعات مرتبط با میزان دارایی و سهام عدالت و تغییر کارگزار ناظر کارگزار ناظر هر نماد، از طریق همین قسمت قابل دسترسی می باشد. علاوه بر این، امکان دریافت گزارش دارایی به صورت فایل PDF را نیز در این بخش خواهید داشت.

نکته: استفاده از سامانه ذینفعان بازار سرمایه، تنها مختص کاربرانی است که در سامانه سجام ثبت نام نموده‌اند. از این رو، لازم است تا پیش از ورود، حتما نسبت به این کار، اقدام نمایید.

تغییر کارگزار ناظر چیست و چرا انجام می گیرد؟

به طور کلی، سهامداران همواره به دنبال این موضوع هستند که کارگزارشان بالاترین سطح خدمات را به آنها ارائه دهد. از انجام معاملات بدون داشتن دغدغه نسبت به اختلالات سامانه تا دریافت خدمات اعتباری مناسب، همگی مورد نظر سهامداران خواهد بود.

در چند وقت اخیر، بسیاری از کارگزاران به دلیل حجم بالای سفارشات در سامانه خود، نابسامانی‌هایی را در روند انجام معاملات مشتریان خود داشتند. تا حدی که حتی در مواقعی، سفارشات عرضه اولیه کاربران نیز در سامانه ثبت نمی‌شد. این عامل سبب شد تا این افراد، به فکر تغییر کارگزار ناظر خود و مراجعه به کارگزاری‌های با خدمات بهتر باشند.

بنابراین، چنانچه مشتری از خدمات کارگزار فعلی خود رضایت کافی را نداشته و به دنبال کارگزاری بهتری باشد، می‌تواند به سادگی، درخواست تغییر کارگزار داده و کارگزاری خود را عوض نماید. از جمله دلایلی که می‌تواند منجر به ثبت درخواست تغییر کارگزار ناظر از سوی مشتری و انتقال سهام وی به کارگزاری دیگر شود، عبارتند از:

• برخورداری از سامانه معاملاتی بهتر و به روزتر کارگزار مورد نظر
• قابلیت ارائه خدمات مشاوره به مشتریان در حوزه سرمایه‌گذاری
• ارائه خدمات اعتباری مناسب‌تر
• کیفیت بالاتر خدمات پشتیبانی
• ارائه برنامه‌های آموزشی برای کاربران
• شعب بیشتر و در نتیجه دسترسی آسان‌تر
• بهره‌مندی از نرم افزار همراه به روز و قدرتمند
• و…

علاوه بر موارد فوق، در بعضی مواقع، سهام افراد در سامانه ddn آنها موجود بوده اما به دلایل خاصی در سبد آنها قابل مشاهده نمی‌باشد. در این موارد نیز سهامداران می‌توانند درخواست تغییر کارگزار خود را جهت انتقال سهم به سبد داراییشان، ثبت نمایند. به عنوان نمونه می توان به حق تقدم های سهم که پس از افزایش سرمایه بین سهامداران تخصیص می یابد، اشاره نمود. در چنین مواقعی حق تقدم در سامانه ddn سهامداران قابل رویت بوده اما در سبد حساب کاربریشان خیر. سهامداران در این شرایط می‌توانند با آپلود نمودن برگه سهام مربوطه و ثبت درخواست تغییر ناظر، حق تقدم‌های خود را به پورتفویشان اضافه نمایند. در نتیجه در افزایش سرمایه و حق تقدم‌ها نیز درخواست تغییر کارگزار ناظر قابل استفاده می‌باشد.

توجه داشته باشید که روش‌های مختلفی برای انجام تغییر ناظر در نظر گرفته شده است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

روش های تغییر کارگزار ناظر

چنانچه سهامداری به دنبال تغییر کارگزار ناظر خود باشد، می‌بایست مجموعه‌ای از اقدامات را انجام دهد. اولین گام، دریافت برگه سهام دارایی‌های فرد جهت ارائه به کارگزار جدید می‌باشد. برگه سهام را می‌توان از طریق درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه که پیش‌تر نیز به آن اشاره کردیم، دریافت نمایید.

برای این کار، کافی است پس از ورود به سامانه، سهام عدالت و تغییر کارگزار ناظر به قسمت «گزارش دارایی‌ها» مراجعه نمایید. در این بخش، لیستی از تمام دارایی‌های سهامی خود را مشاهده خواهید کرد. رو به روی هر یک از این سهام‌ها، گزینه دریافت گواهی سهام، قابل رویت می‌باشد. با کلیک بر روی این گزینه، برگه سهم مربوطه به صورت فایل PDF دانلود خواهد شد.

پس از دریافت برگه سهام، در گام دوم می‌توانید به یکی از دو روش حضوری و غیرحضوری (آنلاین)، تغییر ناظر خود را انجام دهید. در روش حضوری، فرآیند کار اینگونه می‌باشد که سهامدار پس از انتخاب کارگزاری منتخب و جدید خود، اقدام به مراجعه و ثبت نام در آن نموده و برگه سهام‌های مربوطه را نیز در این مرحله ارائه می‌نماید. با این کار، از آن پس کارگزار ناظر شما، کارگزاری جدید بوده و سهامتان نیز به حساب شما در این کارگزاری منتقل می‌گردد.

روش دیگر، ثبت درخواست به صورت آنلاین بوده که در شرایط فعلی کرونا نیز نسبت به روش حضوری بیشتر توصیه می‌گردد. در این روش، پس از دریافت برگه سهام از روشی که در بالا به آن اشاره کردیم، در کارگزاری مورد نظر خود افتتاح حساب می‌نمایید. توجه داشته باشید که افتتاح حساب نیز در بسیاری از کارگزاری‌ها به صورت غیرحضوری قابل انجام می‌باشد. در مجموع، پس از ثبت نام در کارگزاری جدید، در مرحله بعد، وارد پنل کاربری خود شده و «گزینه تغییر ناظر» را انتخاب می‌نمایید.

در این قسمت نام نماد مورد نظر را وارد و برگه سهام مربوطه را نیز بارگذاری می‌نمایید. لازم به ذکر است که برگه سهام آپلود شده می‌بایست در فرمت عکس باشد. پس از طی نمودن مراحل فوق، منتظر مانده تا درخواستمان رسیدگی شده و نقل و انتقالات سهام‌ها صورت گیرد.

در نظر داشته باشید که دو روش دیگر نیز برای تغییر کارگزار ناظر وجود دارد که به دلیل استفاده کمتر کاربران، به اختصار به آنها اشاره خواهیم کرد. روش اول، مراجعه حضوری به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی یا دفاتر پیشخوان دولت می‌باشد. در این روش پس از مراجعه حضوری و ارائه اصل کارت ملی و شناسنامه، فرم تغییر ناظر را تکمیل و درخواست خود را ثبت می‌نمایید. در روش دوم، سهامدار تمامی سهم‌های خود در کارگزاری مبدا را فروخته و پس از گذشت حداقل یک روز، اقدام به انجام معامله در کارگزاری جدید می‌نماید. با صفر شدن دارایی سهامدار در هر نماد به مدت یک روز، پس از اولین معامله در کارگزاری جدید، ناظر وی نیز عوض خواهد شد.

نحوه تغییر کارگزار ناظر در کارگزاری مدبر آسیا

همانطور که گفته شد، در حال حاضر تغییر کارگزار ناظر در بسیاری از کارگزاری‌ها به صورت غیرحضوری قابل انجام می‌باشد. کارگزاری مدبر آسیا نیز در زمزه این دسته از کارگزاران قرار می‌گیرد. این کارگزاری به دلیل کیفیت بالای خدمات و سابقه درخشان خود در خدمت رسانی به مشتریان، انتخاب بسیاری از فعالان این حوزه خواهد بود. تغییر کارگزار ناظر در این کارگزاری نیز به آسانی و تنها با چند کلیک قابل انجام خواهد بود. تنها لازمه اصلی آن تهیه برگه سهام نمادهای مربوطه از سایت ddn.csdiran.ir می‌باشد که در بخش‌های قبل به طور کامل به آن اشاره شد.

پس از دریافت برگه سهام، در دومین گام کافی است تا وارد سامانه معاملات کارگزاری مدبر آسیا شده و از منوی سمت راست، گزینه تغییر کارگزار ناظر را انتخاب نمایید.

در این مرحله صفحه زیر برای شما به نمایش درخواهد آمد که سهام عدالت و تغییر کارگزار ناظر سهام عدالت و تغییر کارگزار ناظر با کلیک بر روی گزینه مشخص شده، به مرحله اصلی ثبت درخواست منتقل خواهید شد.

در این قسمت، تنها کافیست نام نماد و برگه سهام مربوطه را بارگذاری نموده و گزینه ذخیره را انتخاب کنید.

حال درخواست شما در سامانه ثبت شده است و تنها باید منتظر تایید کارشناسان مربوطه باشید. چنانچه هیچ‌گونه منع قانونی جهت انتقال کارگزار ناظر خود نداشته باشید، از آن پس، کارگزاری مدبر آسیا به عنوان کارگزار ناظر شما خواهد بود.

نکات تغییر کارگزار ناظر

با پروسه تغییر کارگزار ناظر و نحوه انجام آن در کارگزاری مدبر آسیا آشنا شدیم. حال لازم است تا چند نکته مرتبط با این موضوع را برای شما شرح دهیم:

• توجه داشته باشید که سهامدارانی که در کارگزاری قبلی خود بدیهی داشته باشند، امکان تغییر کارگزار خود را نخواهند داشت. از این رو لازم است تا پیش از ثبت درخواست تغییر ناظر، بدهکاری خود به کارگزار سابق را پرداخت نموده و سپس اقدام نمایند.
• در نظر داشته باشید که نمادهایی که از سوی کارگزار فعلی شما فریز شده‌اند، قابلیت تغییر کارگزار ناظر را نخواهند داشت. (فریز کردن دارایی از سوی کارگزار، به منظور عدم اجازه انتقال سهام به کارگزاری دیگر، بنا به درخواست مشتری و یا در شرایط خاصی با نظر خود کارگزار، صورت می‌گیرد.)
• تغییر کارگزار ناظر حداقل پس از گذشت یک روز از زمان انجام آخرین معامله شما در آن نماد امکان پذیر می‌باشد.

تغییر کارگزار ناظر چقدر زمان میبرد؟

به طور معمول، پس از ثبت درخواست تغییر کارگزار ناظر و ارائه برگه سهام‌های مربوطه، بین 2 تا 5 روز کاری زمان می‌برد تا فرآیند تغییر ناظر صورت گیرد. توجه داشته باشد که پروسه تغییر ناظر کاملا رایگان بوده و هیچ هزینه‌ای نخواهد داشت.

جمع‌بندی

در این مقاله با موضوع تغییر کارگزار ناظر از تعریف تا نحوه انجام و نکات آن، آشنا شدیم. دریافتیم که تغییر کارگزار به آسانی و بدون پرداخت هیچ‌گونه هزینه‌ای قابل انجام می‌باشد. تنها کافیست پیش از اقدام، برگه سهام نمادهای مورد نظر خود را تهیه نموده و از طریق سامانه آنلاین کارگزار مورد نظر خود، درخواست خود را ثبت نماییم. مخاطبان گرامی این مقاله می‌توانند تجربیات یا سوالات خود پیرامون مبحث تغییر ناظر را در قسمت دیدگاه با ما در میان بگذارند.

چگونه کارگزار ناظر سهام عدالت خود را تغییر دهیم؟

یک مقام مسئول گفت: سهامداران عدالت اگر در تغییر کارگزاری به مشکل برخوردند در ابتدا با کارگزاری مبدا مطرح کنند اگر اقدامی نشد از کارگزاری به واحد نظارت های سازمان بورس مربوطه شکایت کنند.

به گزارش اول فارس، محمدجواد فرهانیان، مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه اظهار داشت: سایت کارگزاری یا بانکی که سهامداران سهام عدالت برای اولین بار به آن مراجعه می‌کنند به عنوان کارگزاری ناظر انتخاب می‌شود. به عنوان نمونه اگر سهامداران برای فروش سهام خود به یک بانک مراجعه کرده‌اند کارگزاری همان بانک، کارگزاری ناظر وی شناخته می‌شود و یا اگر برای فروش سهام عدالت به سایت کارگزاری خاصی رجوع کرده‌اند، همان کارگزاری، کارگزاری ناظر وی است.

وی با بیان اینکه در سایت این کارگزاری‌ها، لیست دارایی‌های سهام عدالت سهامداران کاملاً قابل مشاهده است و در آن به سادگی و به صورت آنلاین می‌توان سفارش فروش را قرار داد و یا آن را لغو کرد، ادامه داد: تا قبل از اینکه سهامدار سهامش را به فروش برساند امکان تغییر کارگزار ناظر وجود دارد اما به محض اینکه سفارش فروش داده شد و ثبت سفارش باز و در جریان وجود داشت تا قبل از تکمیل عملیات فروش سهام عدالت دیگر امکان تغییر کارگزار ناظر وجود نخواهد داشت.

امکان لغو سفارش تا قبل از به جریان افتادن فروش

فرهانیان افزود: قبل از اینکه سفارش وارد سیستم شود و در نوبت اجرا برود امکان لغو سفارش نیز وجود دارد اما بعد از انتقال و اجرای سفارش امکان کنسل کردن وجود ندارد.

وی درباره نحوه تغییر کارگزاری ناظر فروش سهام عدالت، تشریح کرد: اگر فروش سهامی که سهامدار عدالت به فروش گذاشته است، به صورت کامل انجام شد و سهامدار قصد تغییر کارگزاری ناظر را داشت، باید کارگزار ناظر فعلی، امکان تغییر کارگزاری را فراهم کند اما متأسفانه برخی از کارگزاری‌ها در این زمینه کم کاری می‌کنند.

سهامداران عدالت از کارگزاری خاطی شکایت کنند

مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ادامه داد: اگر سهامداران هنوز سفارشی را ثبت نکرده‌اند یا سفارش آنها در کارگزاری به صورت کامل به فروش رفته است اما سهامدار برای تغییر کارگزاری ناظر به مشکل برخورده است در ابتدا به کارگزاری مبدا مراجعه کرده و تقاضای تغییر کارگزاری اعلام شود چرا که کلید این اقدام در دست کارگزاری مبدا است اما اگر کارگزاری به هر دلیل همکاری نکرد سهامداران عدالت می‌توانند با تماس به واحد نظارت‌های سازمان بورس از کارگزاری مربوطه شکایت کنند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا کسانی که ۳۰ درصد اول سهام خود را در یک بانک فروخته‌اند باید مابقی سهام را نیز از طریق همان بانک به فروش برسانند؟ گفت: نیازی به مراجعه به بانک نیست بلکه از طریق سایت کارگزاری همان باز نیز می‌توان سهام عدالت را به فروش رساند.

انتقال سهام عدالت فوت شدگان تاکنون پیشرفتی نداشته است

فرهانیان درباره آخرین وضعیت انتقال سهام عدالت متوفیان گفت: در این باره تنها کاری که باید انجام شود اتصال انفورماتیک شرکت سپرده‌گذاری با انفورماتیک قوه قضائیه است تلاش ما این است که انتقال سهام به صورت کاملاً مکانیزه انجام شود اما تاکنون پیشرفتی در این زمینه انجام نشده است.

دو راهکار برای حل چالش‌ دارندگان سهام عدالت

تهران- ایرناپلاس- وزیر سهام عدالت و تغییر کارگزار ناظر اقتصاد از دارندگان سهام عدالت که با تأخیر در دریافت مبلغ فروش ۳۰ درصد اول سهام خود مواجه‌اند خواسته این تأخیرها را به وزارت اقتصاد اطلاع دهند. علاوه بر این، شرکت سپرده‌گذرای مرکزی، امکان تغییر کارگزار ناظر را برای گروهی از دارندگان این سهام که از کارگزار فعلی خود ناراضی هستند، فراهم خواهد کرد.

به گزارش ایرناپلاس، از جمله مواردی که در سیاست‌های کلی اصل ۴۴ مورد توجه قرار دارد، کاهش تصدی‌گری دولت و گسترش مالکیت عمومی است. بر این اساس، مجوز واگذاری سهام شرکت‌های دولتی توسط رهبر معظم انقلاب صادر و در سال ۱۳۸۵ توزیع سهام شرکت‌های موضوع اصل ۴۴ قانون اساسی در قالب سهام عدالت آغاز شد.

۶ دهک پایین درآمدی، دریافت‌کنندگان سبد سهام عدالت بودند که در آن سهام ۶۰ شرکت، واگذار شد. این ۶ دهک شامل ۱۸ گروه از اقشار گوناگون، از روستاییان و عشایر، مددجویان گرفته تا کارکنان دستگاه‌های اجرایی، جانبازان و طلاب حوزه‌های علمیه بود که حدود ۴۹ میلیون نفر را سهام‌دار کرد.

تعداد شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت در حال حاضر ۴۹ شرکت است که ۳۶ شرکت آن بورسی و ۱۳ شرکت غیر بورسی هستند. در سال ۱۳۹۵ به‌دلیل اینکه سود سهام این شرکت‌ها برای تسویه ارزش شهام ۶۰ شرکت کافی نبود، ۱۱ شرکت و درصدی از سهام شرکت دخانیات، به‌وسیله سازمان خصوصی‌سازی از سبد سهام عدالت خارج شد. ارزش ۴۹ شرکت باقی‌مانده در آن زمان، حدود ۲۶ هزار میلیارد تومان بود.

سود پرداخت‌شده به دارندگان سهام عدالت در دولت روحانی

در زمان دریافت سهام عدالت، مشمولان این طرح برای دریافت برگه‌های سهام خود مبلغی پرداخت نکردند و در مقابل، سود سهام شرکت‌های سبد سهام، به‌عنوان اقساط مشمولان، پرداخت شد. مدت زمان ۱۰ ساله این اقساط در سال ۱۳۹۴ به‌ پایان رسید.

مجموع سود پرداختی عملکرد سال ۱۳۹۵ به دارندگان سهام عدالت ۳۴۵۰ میلیارد تومان، سال ۱۳۹۶ معادل ۳۹۹۵ میلیارد تومان و سال ۱۳۹۷ رقمی ۴۷۱۰ میلیارد تومان بود. بر این اساس سود عملکرد سهام عدالت در این سه سال، در مجموع مبلغ ۱۱ هزار و ۱۵۵ میلیارد تومان است که تا پایان اسفند سال گذشته به دارندگان این سهام پرداخت شد.

چالش‌های یک آزادسازی در بازار سهام

ابلاغیه آزادسازی سهام عدالت در اردیبهشت سال جاری از طرف رهبری صادر شد. ارزش روز سهام عدالت در این تاریخ، حدود ۱۵ میلیون تومان برای دارندگان برگه‌های یک میلیون تومانی و بین ۷ تا ۸ میلیون تومان برای دارندگان برگه‌های سهام ۵۰۰ هزار تومانی برآورد شده بود.

برای آزادسازی سهام عدالت، دارندگان این سهم دو انتخاب را پیش روی خود دیدند: مدیریت مستقیم و مدیریت غیرمستقیم.

در روش مستقیم، دارنده سهام، مالکیت و مدیریت سهام خود را برعهده می‌گیرد. در روش غیرمستقیم، شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت و سرمایه‌گذاری، مدیریت سهام را از طرف مالک سهام برعهده دارد.

پس از پایان زمان تعیین روش مدیریت سهام عدالت، حدود ۱۹ میلیون نفر روش مدیریت مستقیم و حدود ۳۰ میلیون نفر در روش مدیریت غیرمستقیم را انتخاب کردند. افرادی که شیوه مستقیم را برای مدیریت سهام عدالت خود در نظر گرفتند، در مرحله نخست، امکان فروش این سهام را تا سقف ۳۰ درصد و در مرحله دوم تا سقف ۶۰ درصد پیدا کردند.

امکان فروش سهام از طریق بانک‌ها و کارگزاری‌ها برای افرادی که روش مستقیم مدیریت سهام عدالت را انتخاب کردند وجود دارد اما مسائلی که بر سر راه سهام‌داران به‌وجود آمد، موجب شد وزارت اقتصاد و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، حمایت‌های بیشتری را برای این سهام‌داران در نظر بگیرند.

دو راهکار برای حل چالش‌ دارندگان سهام عدالت

یکی از مسائل پیش‌ روی سهامداران، تأخیر در واریز مبلغ فروش است. فرهاد دژپسند وزر امور اقتصاد و دارایی گفته فروش سهام عدالت شامل مراحل سفارش، فروش، تسویه و پرداخت بوده به‌همین دلیل زمان‌بر است؛ اما زمان آن نباید غیرمعمول باشد. اگر این زمان غیرمعمول است مردم با روابط عمومی وزارت اقتصاد تماس بگیرند تا با پیگیری از تضییع حقوق دارندگان سهام عدالت جلوگیری شود.

مساله دوم، نارضایتی سهام‌داران از کارگزاران بورسی است. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی برای حل این مشکل، امکان تغییر کارگزار ناظر را برای سهامداران در نظر گرفته است.

بر این اساس، دارندگان سهام عدالت می‌توانند از هفته آینده کارگزار ناظر خود را تغییر دهند. در نتیجه، درخواست فروش ۳۰ درصد دوم سهام عدالت در کارگزاری جدید انتخابی فراهم خواهد شد، اما دسترسی به این امکان و فعالسازی آن از هفته آینده امکان‌پذیر می‌شود.

سه گروه به سهام‌داران عدالت اضافه خواهند شد

علاوه بر این، اتحادیه تعاونی‌های سهام عدالت نیز در حال پیگیری وضعیت جاماندگان این سهام است. برخی از این افراد با وجود در اختیار داشتن برگه‌های مهر شرکت تعاونی و ارسال مدارک به سازمان خصوصی‌سازی، به‌عنوان سهام‌دار قطعی معرفی نشده‌اند و لازم است وضعیتشان تعیین تکلیف شود.

گروه دیگر، بازنشستگان لشکری، کشوری و تأمین اجتماعی هستند که با وجود صدور برگه سهام عدالت، مراجعه‌ای به شرکت‌های تعاونی برای ثبت نهایی انجام نداده بودند و لازم است وضعیتشان تعیین تکلیف شود. علاوه بر گروه‌های جامانده از دریافت سهام عدالت، دولت به‌دنبال سهام‌دار کردن افراد جدید است که این مورد نیاز به تعامل مجلس با دولت دارد.

کارگزار ناظر کیست و آیا می‌توان آن را تغییر داد؟

کارگزار ناظر در واقع کسی است که معاملات معامله‌گران در بازار سهام به‌واسطه آن‌ها انجام می‌شود. مفهوم ساده‌اش این است که وقتی بخواهید سهام شرکت‌های عرضه شده در بورس را بخرید، باید ابتدا در یک کارگزاری حساب باز کنید و از طریق این کارگزاری سهام شرکت مورد نظرتان را بخرید. وقتی خریدتان را انجام می‌دهید، این کارگزاری به صورت خودکار کارگزار ناظر شما خواهد شد و اگر بخواهید سهم‌تان را بفروشید، باید از طریق همین کارگزار ناظر این کار را انجام بدهید. البته این امکان هم وجود دارد که بعد از خرید سهم، کارگزار ناظرتان را تغییر بدهید و اصطلاحا سهام‌تان را به یک کارگزاری دیگر منتقل کنید.

کارگزارناظر چگونه تعیین می‌شود؟

وقتی همه معاملات‌تان را از طریق یک کارگزاری انجام می‌دهید، کارگزار ناظر همه سهام‌تان همان کارگزاری خواهد بود. ولی اگر از طریق ۲ یا چند کارگزاری در بازار سرمایه فعالیت کنید، کارگزار ناظر هر سهم‌تان بر اساس سابقه معاملاتی‌تان در هر کارگزاری مشخص خواهد شد.

نکته: وقتی سهام یک شرکت مشخص را از طریق ۲ یا چند کارگزاری خرید کنید، کارگزار ناظرتان فقط یکی از این کارگزاری‌ها خواهد بود. در این حالت ممکن است سهم‌تان در پنل کارگزاری‌های دیگر هم دیده شود، ولی امکان فروش این سهم را از طریق آن کارگزاری نداشته باشید، به این دلیل که کارگزار ناظرتان یک کارگزاری دیگر است.

کارگزار ناظر چه وظایفی بر عهده دارد؟

همان‌طور که اشاره کردیم، کارگزار ناظر واسطه خریدوفروش سهام و اوراق بهادار در بازار سرمایه است. در واقع دارایی سهامداران در هر یک از نمادهای معاملاتی زیر نظر یک کارگزار قرار داد که به آن کارگزار ناظر می‌گویند. سهامداران هم اگر بخواهند دارایی‌شان را به فروش برسانند، فقط از طریق کارگزار ناظر آن دارایی می‌توانند این کار را انجام بدهند.

مثلا اگر ۱۰۰۰ سهم فولاد را از طریق کارگزاری الف خریداری کنید، این کارگزاری کارگزار ناظر سهام فولاد شما خواهد شد. در این صورت دیگر نمی‌توانید سهام فولادتان را از طریق کارگزاری ب به فروش برسانید و برای فروش این سهام باید حتما از طریق کارگزاری الف اقدام کنید. البته این امکان وجود دارد که کارگزار ناظرتان را تغییر بدهید و سهام‌تان را از کارگزاری الف به یک کارگزاری دیگر منتقل کنید. با انجام این کار، دیگر نمی‌توانید سهام‌تان را از طریق کارگزاری الف بفروشید، چون یک کارگزاری دیگر را به عنوان کارگزارناظر انتخاب کرده‌اید.

نکته: دقت کنید که ممکن است دارایی سهامدار در یک نماد معاملاتی زیر نظر کارگزاری الف و دارایی‌اش در یک نماد معاملاتی دیگر زیر نظر کارگزاری ب باشد. مثلا ممکن است ۱۰۰۰ سهم فولاد در کارگزاری الف و ‍۲۰۰۰ سهم فملی در کارگزاری ب داشته باشید. اما این امکان وجود ندارد که دارایی در یک نماد معاملاتی زیر نظر دو کارگزار مختلف قرار بگیرد. مثلا اگر ۱۰۰۰ سهم فولاد داشته باشید، نمی‌شود ۵۰۰ سهم تحت نظارت یک کارگزاری و ۵۰۰ سهم تحت نظارت یک کارگزاری دیگر باشد.

چگونه می‌توان کارگزار ناظر را تشخیص داد؟

بهترین و ساده‌ترین راه برای تشخیص کارگزار ناظر (و مقدار دقیق دارایی‌تان در سهام مختلف) این است که به درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه در سایت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی مراجعه کنید و بعد از وارد کردن اطلاعات لازم، وارد سامانه شوید. توجه داشته باشید که استفاده از این سامانه فقط برای کاربرانی که در سامانه سجام ثبت‌نام کرده باشند امکان‌پذیر است.

وقتی سهام یک شرکت مشخص را از طریق ۲ یا چند کارگزاری خرید کنید، کارگزار ناظرتان فقط یکی از این کارگزاری‌ها خواهد بود. در این حالت ممکن است سهم‌تان در پنل کارگزاری‌های دیگر هم دیده شود، ولی امکان فروش این سهم را از طریق آن کارگزاری نداشته باشید، به این دلیل که کارگزار ناظرتان یک کارگزاری دیگر است

در سامانه ذی‌نفعان می‌توانید به خدمات و اطلاعات متنوعی دسترسی داشته باشید. در همان صفحه نخست این سامانه می‌توانید سبد دارایی‌تان را مشاهده کنید و ببینید که کارگزار ناظر هر کدام از سهام‌تان کدام کارگزاری است. یکی دیگر از خدمات این سامانه این است که می‌توانید از قسمت «گزارش دارایی»، گواهی سهام‌تان را به صورت فایل پی‌دی‌اف دریافت کنید.

چه روش‌هایی برای تغییر کارگزار ناظر وجود دارد؟

برای تغییر کارگزار ناظر باید برگه سهام‌تان را به کارگزاری جدید ببرید. برگه سهام‌تان را هم می‌توانید از طریق درگاه ذی‌نفعان دریافت کنید. برای این کار کافی است وارد سایت ddn.csdiran.com شوید و بعد از ورود به این سامانه، به بخش گزارش دارایی بروید. در این قسمت فهرستی از همه سهامی که به اسم‌تان است خواهید دید و روبه‌روی هر کدام از این سهام، گزینه دریافت گواهی سهام را مشاهده خواهید کرد. با کلیک کردن روی این گزینه می‌توانید گواهی سهام‌تان را به‌صورت پی‌دی‌اف دانلود کنید.

از اینجا به بعد ۲ روش برای تغییر کارگزار ناظر وجود دارد؛ به‌صورت حضوری و به صورت آنلاین. در روش حضوری باید به کارگزاری جدیدی که می‌خواهید کارگزار ناظرتان باشد مراجعه کنید و برگه سهام‌تان را به این کارگزاری تحویل بدهید.

اما بسیاری از کارگزاری‌ها به‌تازگی امکان تغییر کارگزار ناظر را به پنل آنلاین‌شان اضافه کرده‌اند. برای تغییر کارگزار ناظر به‌صورت آنلاین باید ابتدا در کارگزاری جدید حساب باز کنید و سپس در پنل کارگزاری، وارد قسمت «تغییر کارگزار ناظر» شوید. سپس برگه سهام‌تان را در این قسمت بارگذاری کنید تا سهام‌تان به کارگزاری جدید منتقل شود. در سامانه بیشتر کارگزاری‌ها، برگه سهام را باید به صورت عکس بارگذاری کنید. دقت کنید که فایلی که از سامانه ذینفعان دریافت می‌کنید با فرمت پی‌دی‌اف است و قبل از بارگذاری این فایل در سامانه کارگزاری، باید این فایل را به عکس (فرمت jpg) تبدیل کنید. دقت کنید که معمولا ۲ تا ۵ سهام عدالت و تغییر کارگزار ناظر روز کاری طول می‌کشد تا فرایند تغییر کارگزار ناظر انجام شود. علاوه بر این، تغییر کارگزار هیچ هزینه‌ای ندارد و کاملا رایگان است.

چه دلایلی برای تغییر کارگزار ناظر وجود دارد؟

در سالی که پشت سر گذاشتیم، یکی از دغدغه‌های مهم معامله‌گران اختلال در روند معاملات آنلاین بود. بخشی از این اختلال مربوط به هسته معاملات بورس می‌شد و بخشی هم به شلوغی بیش از حد سامانه آنلاین بعضی از کارگزاری‌ها برمی‌گشت. اختلال‌های اینچنینی باعث می‌شد در بعضی از روزها سامانه معاملات بعضی از کارگزاری‌ها باز نشود و در نتیجه معامله‌گران به سبد دارایی‌شان دسترسی نداشته باشند. گاهی حتی پیش می‌آمد که سفارش خرید عرضه‌های اولیه در سامانه کارگزاری ثبت نشود. به همین دلیل بسیاری از معامله‌گران به دنبال کارگزاری‌های خلوت‌تر بودند و می‌خواستند کارگزار ناظرشان را عوض کنند.

درواقع ممکن است به هر دلیلی از خدمات کارگزار فعلی‌تان راضی نباشید. اختلال در سامانه معاملات کارگزاری و خدمات جانبی ضعیف از مهم‌ترین دلایلی است که بخواهیم سهام‌مان را به یک کارگزاری دیگر منتقل کنیم. دلیل دیگر هم این است که ببینیم یک کارگزاری خدمات بهتری ارائه می‌دهند و در نتیجه بخواهیم سهام‌مان را به این کارگزاری منتقل کنیم. مثلا ممکن است یک کارگزاری سامانه معاملاتی به‌روزتری داشته باشد و در سامانه آنلاین آن خبری از اختلالات سامانه‌های دیگر نباشد. یا اینکه یک کارگزاری خدمات مشاوره و سبدگردانی خوبی ارائه بدهد و مشتریانش را در انتخاب و خریدوفروش سهم راهنمایی کند. همچنین ممکن است یک کارگزاری خدمات اعتباری مناسبی داشته باشد و بخواهیم با انتقال سبد دارایی‌مان به این کارگزاری، از خدمات اعتباری آن استفاده کنیم.

همان‌طور که بالاتر توضیح دادیم، فرایند تغییر کارگزار ناظر نسبتا ساده است و اگر از خدمات کارگزار فعلی‌مان راضی نباشیم، بهترین و ساده‌ترین راه این است که سراغ یک کارگزاری بهتر برویم و کارگزارمان را عوض کنیم.

جمع‌بندی

کارگزار ناظر کارگزاری است که دارایی سرمایه‌گذار در یک نماد معاملاتی زیر نظر این کارگزاری قرار دارد و سرمایه‌گذار صرفا از طریق همین کارگزاری می‌تواند سهامش را در بازار بفروشد. اما این امکان وجود دارد که معامله‌گر کارگزار ناظرش را عوض کند و سهامش را به یک کارگزاری دیگر منتقل کند. فرایند تغییر کارگزار ناظر در یکی دو سال اخیر بسیار ساده‌تر شده است و معامله‌گران می‌توانند به صورت آنلاین کارگزارشان را عوض کنند. برای این کار کافی است معامله‌گر برگه سهامش را از سامانه ذینفعان دانلود و این فایل را در پنل کارگزاری جدید، قسمت تغییر کارگزار ناظر بارگذاری کند.