بورس اوراق بهادار چیست؟ راهنمای معامله اوراق بهادار
انواع اوراق بهادار کدامند؟ نحوه سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار به چه صورت است؟ برای آشنایی و نحوه معامله بورس اوراق بهادار این مطلب را مطالعه کنید.
بازار بورس اوراق بهادار یک بازار قانونمند و ساختاریافته است که در آن، سهام شرکتها و اوراق اسناد مشارکت عرضه میشود. این بازار یکی از بهترین بازارهای سرمایهگذاری است که در صورت شناخت و تسلط کامل به آن میتوان معاملات پرسودی را انجام داد.
بازار بورس اوراق بهادار یا به اختصار بازار بورس، به بازار اول اصلی و اول فرعی و بازار دوم تقسیم می شود و شرکت ها بر اساس شرایط و قوانین می توانند در هریک از بازار های بورس پذیرش شوند و نماد آنها مورد معامله قرارگیرد. البته پذیرش در این بازار نیازمند کسب تأییدیه ای است که پس از بررسی های گوناگون و نسبتاً دشواری صورت می گیرد. بسیاری از شرکت ها موفق به کسب مجوز پذیرش در این بازار نمی شوند و نمی توانند به بازار بورس وارد شوند. به همین دلیل بسیاری از شرکت ها، برای ورود به دیگر بازار ها اقدام می کنند. در این بخش با بازار بورس اوراق بهادار ایران و همینطور نحوه معامله در این بازار آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.
بورس اوراق بهادار چیست؟
در بازار بورس اوراق بهادار میتوان اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار یا اسناد مالی باارزش کرد. دلیل تأسیس این بازار، جلوگیری از خسارتهای سنگین سرمایهگذاران بود. در گذشته، تمام ضررهای مالی متوجه خود سرمایهگذار میشد که این موضوع، احتمال ورشکستگی کامل را به دنبال داشت و جبران آن بسیار مشکل بود به همین خاطر بسیاری از کشورهای جهان به منظور حمایت از سرمایهگذاران، بازار بورس اوراق بهادار را تأسیس کردند.
این بازار تحت عنوان شرکت سهامی عام در حال اداره شدن است و در آن، شرکتهای سهامی مختلف حضور یافتهاند. این شرکتها، مجاز به فروش اوراق مشارکت و سهام خود بوده و میتوانند طبق ضوابط تعیینشده سرمایهگذاران بیشماری را جذب کنند. بنابراین با تقویت این بازار میتوان رونق اقتصادی در کشور ایجاد کرده و سرمایه خود را چندین برابر کرد که البته لازمه این موارد تسلط کافی به قوانین و ضوابط تعیینشده از سوی سازمان بورس است که ما این قوانین بورسی را به شما عزیزان آموزش خواهیم داد.
تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران
اولین گام برای تأسیس بورس اوراق بهادار تهران در سال 1315 برداشته شد. در آن برهه زمانی، کارشناسان خارجی زیادی جهت بهبود شرایط اقتصادی و بانکداری کشور استخدام شدند که دولت از بین این کارشناسان خبره، شخصی به نام وان لوترفلد را که اصالتی بلژیکی داشت مأمور راهاندازی بورس ایران کرد. این شخص به همراه همکار هلندی خود موفق به تدوین اساسنامه بورس شدند و بانک ملی نیز منابع مالی را موردبررسی قرار داد اما با شروع جنگ جهانی دوم این طرح اقتصادی بزرگ به فراموشی سپرده شد و ایران با مشکلات مختلف اقتصادی و امنیتی مواجه شد. در سال 1333 نیز مجدد کارگروهی جهت راهاندازی بورس تشکیل شد که متشکل از بانک مرکزی، وزارت بازرگانی، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن بود. آنها بعد از 12 سال تلاش و تحقیق در سال 1345 موفق شدند قوانین لازم جهت تأسیس بورس اوراق بهادار ایران را تدوین کنند. در نهایت، لایحه مربوط به تأسیس بورس در اردیبهشت همان سال به تصویب مجلس رسید و بازار بورس اوراق بهادار کشور رسماً فعالیت خودش را در 15 بهمن 1346 با دو شرکت نفت پارس و بانک صنعت و معدن شروع کرد.
اوراق بهادار چیست؟
اوراق بهادار، سندی است که دارنده قانونی را مشخص کرده و ارزش مالی دارد. همچنین این سند قابلیت خرید و فروش داشته و از آن جهت انتقال دارایی استفاده میکنند. سازمانی که این اوراق را صادر میکند نهاد صادرکننده اوراق است و کارگزاریها نیز با این نهاد در ارتباط بوده و اوراقهای مختلف را برای متقاضیان خریداری میکنند. همچنین اوراق بهادار در انواع مختلف صادر شده و هر یک از آنها شرایط ویژهای دارند.
انواع اوراق بهادار
از انواع اوراق بهادار میتوان به اوراق صاحبان سهام، اوراق بدهی و اوراق مشتقه اشاره کرد. البته این اوراقهای بهادار نیز دارای زیرمجموعه جداگانهای هستند که در قسمت زیر یکایک آنها را توضیح دادهایم:
اوراق بهادار صاحبان سهام
اولین اوراقی که به بررسی آن میپردازیم اوراق بهادار صاحبان سهام است. این اوراق یکی از رایجترین اوراقهای بهادار است که بیشتر سرمایهگذاران از آن جهت سودآوری استفاده میکنند. تمام شرکتهایی که مجوز حضور در بورس ایران را به دست میآورند باید مرحله ارزشگذاری را طی کنند. در واقع، سازمان بورس بر اساس پارامترهای تعیینشده اقدام به ارزشگذاری شرکت و سهام آن میکند و ارزش اسمی برگه سهام اوراق بهادار آن شرکت را مشخص میکند. شرکت نیز قسمتی از برگههای اوراق بهادار یا سهام خود را در بازار بورس ارائه کرده و سرمایهگذاران میتوانند با خرید این اوراق در کسبوکار آن مرکز سهیم شوند.
خریداران این نوع اوراق بهادار، علاوه بر اینکه از افزایش قیمت آن سود میبرند از امتیازات ویژهای نیز بهرهمند میشوند. برای مثال شرکت در سال مالی، سود به دستآمده از فعالیتهای خود را بین دارندگان برگههای اوراق بهادار تقسیم کرده و طبیعتاً فردی که سهام بیشتری را خریداری کرده باشد، سود بیشتری هم به حسابش واریز میشود.
اوراق بهادار بدهی
اوراق بهادار بدهی مخصوص شرکتهایی انتشار مییابد که نتوانستهاند سرمایه موردنظر کسبوکار خود را تأمین کنند و به نوعی مابقی سرمایه را از سرمایهگذاران فعال در بورس قرض میگیرند. این اوراق اینگونه است که شرکت متقاضی بابت دریافت مبلغی از خریدار در بازههای زمانی مشخص، مبلغ توافق شده از قبل را به حساب خریدار واریز میکند و در وقت سررسید نیز کل مبلغی را که در ابتدا از خریدار دریافت کرده بود مجدد به او بازمیگرداند. بنابراین خریدار، مالک سهام نیست و تنها دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس سود نقدی دریافت میکند.
ریسک این اوراق نسبت به سایر اوراق بهادار بسیار پایین بوده و این معامله کاملاً به نفع دو طرف است؛ زیرا خریدار علاوه بر دریافت اصل پول خود به صورت مرتب، مبالغی را دریافت میکند و شرکتها نیز به جای دریافت وامهای بانکی که دریافت آنها بسیار سخت و زمانبر است، از این نوع اوراق استفاده میکنند. همچنین برخلاف اوراقهای دیگر که امکان دریافت نکردن سود وجود دارد در این اوراق دریافت سود حتمی است.
این اوراق با توجه به نوع شرکتی که آن را صادر کرده است به انواع مختلفی مانند اوراق مشارکت دولتی و شرکتی، اوراق خزانه دولتی، اوراق صکوک شرکتی، اوراق منفعت، اوراق استصناع، سهام امتیاز، اوراق بهادار وثیقهای، گواهی سپرده، اوراق مرابحه و اوراق سلف موازی استاندارد تقسیم میشود.
اوراق بهادار مشتقه
اوراق بهادار مشتقه، اوراقی است که در بازار بورس و حتی خارج از آن کارایی دارد. این اوراق مانند اوراق صاحبان سهام، ارزش مادی ندارد و ارزش آن به کالای فیزیکی خریداری شده بستگی دارد. این اوراق بهادار به منظور خرید کالاهای فیزیکی مختلف عرضه میشود و پشتوانه آن محصولاتی مانند سکه، زعفران و ارز است. البته برآورد ارزش اوراق مشتقه به کالا محدود نمیشود و سهامهای بورسی، سودهای بهره و داراییهای موجود در بورس نیز میتوانند ارزش اوراق مشتقه را تعیین کنند. این اوراق بهادار هم 4 زیرمجموعه دارد که عبارتاند از قراردادهای سلف، معاوضه، آتی و اختیار معامله که همگی آنها قابل معامله در بازارهای بینالمللی هستند.
تفاوت اوراق بهادار با اوراق مشارکت
بسیاری از افراد تصور میکنند که اوراق بهادار همان اوراق مشارکت است که این تصور کاملاً اشتباه است. اوراق بهادار همانطور که اشاره شد مدلهای مختلفی دارد که اوراق مشارکت یکی از انواع آن است. درواقع، اوراق مشارکت یکی از زیرمجموعههای اوراق بهادار بدهی است و کارکرد آن نیز اینگونه است که خریدار، هم در قیمت اوراق و هم در سود مشارکت سهیم میشود.
بیشتر بخوانید: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس
اهداف بازار بورس اوراق بهادار
از اهداف بازار بورس اوراق بهادار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- توسعه بازار به کمک شیوههای نوین و فناوریهای روز و فکر شده
- تأمین مالی شرکتهای ایرانی به کمک گردش سرمایه
- کنترل بازار و شفافسازی قیمت محصولات اساسی
- تشویق سرمایهگذاران به حضور در بازار سرمایه
- کاهش نرخ بیکاری و استفاده از سرمایههای انسانی
- انجام معاملات قانونی با کمترین ریسک
- دسترسی راحتتر به شرکتهای تولیدی
- همکاری بهتر عرضهکنندگان و خریداران با یکدیگر
شرایط خرید بورس اوراق بهادار
در این قسمت به بررسی شرایط خرید بورس اوراق بهادار ایران پرداختهایم. با خرید اوراق بهادار میتوانید سرمایه خود را افزایش داده و آن را در یک محیط امن و قانونی نگهداری کنید. مراحل خرید اوراق بهادار به ترتیب زیر است:
مرحله اول) رجوع به یکی از کارگزاریهای معتبر
اولین مرحله برای خرید اوراق بهادار این است که عضو یک کارگزاری شوید و اطلاعات هویتی شما برای سازمان بورس و مراکز نظارتی ارسال شود که این کار توسط کارگزاریهای سراسر کشور صورت میگیرد. بنابراین گام نخست این است که به عضویت یک کارگزاری معتبر درآیید.
مرحله دوم) عضویت در سامانه سجام
این سامانه به منظور مبارزه با پولشویی راهاندازی شده است و همه افراد حقیقی و حقوقی متقاضی باید در این سامانه اطلاعات خود را ثبت کنند و به نوعی احراز هویت شوند. بنابراین بدون ثبتنام در این سامانه اجازه حضور در بازار بورس را به دست نمیآورید. بعد از اینکه مدارک خود را که شامل کپی کارت ملی و شناسنامه است به کارگزاری تحویل دادید و در سامانه سجام نیز ثبتنام کردید، یک کد بورسی برای شما ارسال میشود. البته این کد بلافاصله صادر نمیشود و معمولاً چند روز زمان میبرد تا به ایمیل شما ارسال شود. همچنین همزمان با کد بورسی یک کد آنلاین نیز برای شما ارسال خواهد شد که از طریق آن میتوانید معاملات اوراق بهادار را انجام دهید. بنابراین با استفاده از کد آنلاین میتوانید وارد سامانه معاملاتی بورس اوراق بهادار شوید. ضمن اینکه، باید 1 ماه از ارسال کد بورسی بگذرد و سپس به دادوستد بپردازید.
مرحله سوم) پرداخت مبلغ به حساب معاملاتی
در این مرحله، مبلغی را که جهت سرمایهگذاری و خرید اوراق در نظر گرفتهاید باید به حساب معاملاتی خود انتقال دهید. این حساب نزد کارگزار محفوظ بوده و درواقع، کارگزار رابط بین شما و فروشنده است.
مرحله چهارم) خرید اوراق بهادار
در این مرحله که آخرین مرحله است میتوانید وارد سامانه شوید و سهامهایی که مایل به خرید آنها هستید را انتخاب کنید. بعد از انتخاب سهام، کارگزار سفارش شما را بررسی کرده و آن را به سیستم معاملاتی سازمان بورس انتقال میدهد و در نهایت آن سهام متعلق به شما میشود.
نحوه خرید اوراق بهادار بدون کد بورسی
خرید اوراق بهادار بدون کد بورسی نیز امکانپذیر است. در این شیوه، خریداران به صورت غیرمستقیم و از طریق صندوقهای سرمایهگذاری و سبد گردانها اقدام به خرید اوراق بهادار میکنند. بنابراین سرمایهگذاران با در اختیار گذاشتن سرمایه خود نزد صندوق سرمایهگذاری میتوانند خرید اوراق بهادار را انجام دهند و دیگر به کد بورسی نیاز ندارند. در صورتی هم که خود فرد بخواهد مراحل خرید اوراق را انجام دهد بایستی کد بورسی داشته باشد.
میزان کارمزد خرید اوراق بهادار
میزان کارمزد خرید اوراق بهادار برابر است با 1/5 درصد از کل مبلغ تبادل شده بین خریدار و فروشنده که این مبلغ به دلیل پیگیری کارهای مربوط و ارتباط با سازمان بورس در اختیار کارگزار قرار میگیرد.
سرمایهگذاری و معامله اوراق بهادار
اوراق بهادار بیانگر بنگاهی است که در آن، از شرکتهای تولیدی گرفته تا سایر نهادهای تجاری به دنبال جذب سرمایه هستند و در طرف مقابل نیز عموم مردم قرار دارند که به دنبال افزایش سرمایه خود در یک محیط قانونمند هستند. بنابراین معامله اوراق بهادار، هر دو طرف را به هدف تعیینشده و مقصود خود میرساند. ضمن اینکه، سرمایهگذاری در اوراق بهادار در حال جایگزین شدن وامهای بانکی است و بسیاری از سرمایهگذاران، اولویت خود را این بازار قرار دادهاند. یکی از دلایل جذب شدن سرمایهگذاران در بازار بورس اوراق بهادار این است که این بازار تنوع بالایی داشته و در حوزههای مختلف آن میتوان اقدام به سرمایهگذاری کرد.
کلام آخر اینکه پیش از وارد شدن به این بازار باید با قوانین، شرایط و تکنیکهای مختلف آن آشنا شوید تا هنگام انجام معامله به انتخابهای درستی دست بزنید. ما در کارگزاری سرمایه و دانش در تلاش هستیم تا شما عزیزان را با صفر تا صد بورس آشنا کنیم و درنهایت با یک دانش و آگاهی کامل در این بازار حضور یابید.
ظنی برای دستکاری در بورس
دنیایاقتصاد- زینب نورانیان : بورس تهران معاملات روز دوشنبه را با شرایطی متفاوت نسبت به روزهای اخیر پشت سر گذاشت. بهطوری که خلاف معاملات چند هفته اخیر بازار سهام، این بار گروههای بزرگ صادرات محور بودند که در مرکز توجهات بازار قرار گرفتند و بر عکس شاهد سنگین شدن صفوف فروش در سهام با ارزش بازار پایینتر بودیم. اما دلیل این چرخش ناگهانی نگاهها چه بود؟
از میانه آذر تا پایان معاملات روز دوشنبه، پیام ناظر از توقف ۱۷ نماد معاملاتی به دلیل احتمال دستکاری قیمتی خبر داده است. آن هم بدون آنکه جزئیاتی از ساز و کار شناسایی و تشخیص دستکاری قیمتی در نمادها به گوش فعالان بازار برسد. روز گذشته «دنیای اقتصاد» نیز در گزارشی به دلایل بیاعتمادی سهامداران به گروههای بزرگ بازار که در معرض بیشترین دخالتهای دولتی قرار دارند، اشاره کرد. موضوعی که معاملهگران را به سمت سهامی سوق داد که کمترین اثر دولتی در آنها دیده میشد. این شرایط سبب شد تا این بیاعتمادی اینبار گروههای غیردولتی را نیز در برگیرد. در این میان پیگیریها از مقامات سیاستگذار هر چند به جواب قانعکنندهای منتهی نشد اما گفته شده هیچ سازوکار مشخصی برای توقف نمادها با ظن دستکاری قیمتی وجود ندارد و پایشی تمام وقت در بازار انجام میشود تا برای هیچ مورد مشکوکی گریزگاهی وجود نداشته باشد. نامشخص بودن این سازوکار اما سبب شده تا بار دیگر شائبه برخورد سلیقهای با شرکتها در این بازار ایجاد شود. موضوعی که سرانجام جز افزایش بیاعتمادی به بازار سرمایه چیزی بهدنبال نخواهد داشت. به هر روی فعالان بورسی مدتهاست به این رفتارهای منفعلانه عادت کردهاند. رفتارهایی که در هر برههای به شکلی سعی در بر هم ریختن نظم و مکانیزم بازار دارند.
دستکاری در کوچکترها آسانتر است
محمد نوربخش، کارشناس بازار سهام: دستکاری در قیمت سهمهای کوچک خیلی راحتتر از سهمهای دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس بزرگ میتواند اتفاق بیفتد و عملیاتیتر است؛ بهخصوص اینکه سهمهای بزرگ با عرضههای شدید از سوی بازارگردان یا سهامدار عمده مواجه میشوند و ابهامی که در سهمهای بزرگ وجود دارد باعث شده اثرش را روی سهمهای کوچک هم بگذارد. بنابراین دستکاری قیمت در سهمهای کوچک خیلی راحتتر میتواند اتفاق بیفتد، اما اینکه اکنون در بازار چنین اتفاقی در حال روی دادن است یا نه نیاز به بررسی دارد و نمیتوان به همین سادگی حکم داد که از دید من قیمت دستکاری شده است. اما در کل میتوان گفت که در سهمهای کوچک سادهتر از سهمهای بزرگ میشود دستکاری روی دهد.
دستکاری قیمت در سهمهای بزرگ از سوی حقوقیهای بزرگ امکانپذیر است. مثلا فولاد مبارکه ۳۰۰ هزار میلیاردی را نمیتوان به سادگی بالا و پایین کرد اما سهمی را که ۵ هزار میلیارد ارزش بازار و ۱۰ درصد شناوری دارد، میتوان به سادگی دستکاری کرد. دستکاری در قیمت سهمهای کوچک هم الزاما از سوی حقوقیها نیست و چه بسا ممکن است از طرف خود حقیقیهای بزرگ نیز این دستکاری اتفاق بیفتد. آنها به سادگی میتوانند با زد و بندی که میتوانند داشته باشند در جریان عادی قیمت خلل ایجاد کنند.
دستکاری قیمتی همیشه وجود داشته است
مجتبی شهبازی، کارشناس بازار سهام: موضوع دستکاری قیمت سهام شرکتها در بازار سرمایه باید از دو منظر بررسی شود. ابتدا باید این نکته را یادآور شد که هر چیزی که در بازار سرمایه در این حد بزرگنمایی میشود، آنقدر بزرگ و حاد نیست. ما نمیگوییم دستکاری در قیمتها اصلا وجود ندارد، اما باید خیالتان راحت باشد که این مساله با آن شدتی که این روزها از آن صحبت میکنند، نیست. چون خاصیت بازار این است که یکسری اخبار را بیش از حد داغ و بزرگ کند. این اتفاق برای موضوع دستکاری قیمتها نیفتاده و در این مدت موارد شبیه به آن را زیاد داشتیم. این بزرگنماییها ذات بازار است.
با توجه به این نکته حالا باید دید دستکاری قیمتها در بازار چند درصد وجود دارد و چقدر تاثیر میگذارد. اعمال دستکاری در بازار همیشه وجود داشته است و در آینده هم همین خواهد بود. بنابراین مساله جدیدی نیست و مختص این دوره هم نیست. وقتی شاخص حول و حوش دومیلیون واحد بود کسی چنین مسائلی را مطرح نمیکرد چون همه در سود و خوشحال بودند. اما بازار که با افت قیمت روبهرو شد به تبع آن مسائل مختلف شروع شد. مثلا یک بار گفتند حقوقیها فروختند و بازار ریزش کرد؛ بنابراین همه تقصیرها گردن حقوقیهاست. برای اثبات آن هم به TSE استناد میکردند و میگفتند آنجا آمده که بیشترین فروش مربوط به فلان حقوقی بوده است. در صورتی که این حقوقی ظاهر قضیه است و پشت هر فرد حقوقی، حقیقیها قرار دارند. چون حقیقیها سبدهای خود را ابطال میکنند و میبندند، حقوقی مجبور است بفروشد اما چه کسی دیده میشود؟ حقوقیها! همه هم فکر میکنند او سهامدار عمده است در صورتی که اینگونه نیست هرچند برخی اوقات هم بوده که آنها هم فروختند. البته اگر به آن دوران هم نگاه کنیم میبینیم که همه فشار میآوردند که حباب شکل گرفته و حقوقیها باید عرضه کنند تا عطش بازار برطرف شود؛ آنها هم عرضه کردند. طبیعی است که هر حقوقی در روزهای مثبت باید بفروشد که بتواند در روزهای منفی سهم را حمایت کند؛ حالا چه در قالب صندوق بازارگردانی یا کدهای بازارگردانی. بازار پر شده و نوسان خاصیت بازار است اما بازار همیشه دنبال دلیلی میگردد که تقصیرها را گردن آن بیندازد. همه جای دنیا هم همین است. وقتی قصه حقوقیها تمام و بازار کمی پایدار شد و تا محدوده ۴/ ۱ میلیون واحد بالا آمد حالا بحثها به شکل دیگری دنبال میشود که حقوقیها دارند سهمهای بزرگ را دستکاری میکنند و سهمهای کوچک را هم یک عده دیگری دستکاری میکنند! در صورتی که چنین چیزی به این شدت که از آن حرف میزنند، وجود ندارد. به جز یکسری تکنمادهای خاص یا یکسری صنایع خاص که شاید این مسائل در آنها بهصورت غیررسمی بوده، دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس نمیتوان این مساله را به کل بازار تعمیم داد. به عبارت دیگر میتوانیم درباره تکتک نمادها و یکسری نمادهای خاص این مسائل را عنوان کنیم اما در کلیت بازار چنین چیزی وجود ندارد و نداشته است.
بازار باید راه خودش را برود. ولی در همین مسیر هم، صندوقهای بازارگردانی میتوانند همین کارها را انجام دهند که خیلی هم بجا و درست و قانونی است ولی اینکه بهصورت غیررسمی چنین کاری انجام شود من آن را تایید نمیکنم. منتها برخی مغرضانه همینها را در سایه دستکاری قیمت میبرند چون الان چنین بحثهایی خریدار دارد. یادمان نرود که بازار رشد بالایی داشت و بعد از آن هم ریزش شدیدی را شاهد بود. دولت هم مقصر بود چون برنامه نداشت. زمانی که شاخص در حال رشد بود فقط مردم را تشویق به سرمایهگذاری کرد و در زمان پایین آمدن شاخص هم برنامهای نداشت که همه اینها اشتباه بود. همه اشکالها را از چشم سازمان دیدند! اما سازمان چه کاره است؟ سازمان یک نهاد ناظر است، نه سرمایهگذار است و نه ناشر که سود ببرد. بنابراین با ریزشی که بازار داشت طبیعی است که کف بسازد و بعد رشد کند. این نوسانات هم کاملا طبیعی است. در این میان یکسری بحثها خریدار دارد. از سوی دیگر در این دو سال اخیر بازار پر از افراد تازهکار شده و بهعبارتی ۶ برابر شده که همه اینها تازه کارند و شایعه خوراک آنان است. باید گفت همیشه دستکاری در بازار در حد محدودی وجود داشته در آینده هم خواهد بود اما اینکه بخواهیم آن را در این حد بزرگ کنیم و کل بازار را زیر سایه آن ببریم اشتباه است. وقتی یک سهمی ۲۰۰ میلیون در روز معامله میشود و خریدار میخرد و فروشنده هم میفروشد دستکاری چه معنایی دارد؟!
دلیل ریزش سنگین بورس چه بود؟
یک کارشناس بازار سرمایه دلیل ریزش امروز بازار را دامن زدن فضای مجازی به برخی از شایعات دانست که بی اساس هستند.
به گزارش سرویس بورس مشرق، بازار سرمایه امروز شاهد ریزشی عجیب بود. روز گذشته زنگ خطر بورس به صدا درآمده بود اما امروز آژیر به صدا درآمد و رنگ قرمز به در و دیوار تالار شیشهای زده شد. شاخص کل بازار سرمایه در معاملات روز جاری و پس از گذر از روزهای پرسود و نوسان گرفته شده، دچار افتی شدید شد که در دو هفته گذشته شاهد آن نبود. نماگر اصلی بازار سرمایه امروز در اثر عرضه سهمهای تأثیرگذار بازار، بیش از ۵۵ هزار واحد ریزش داشت اما امروز شاخص کل هموزن نیز وضعیت خوبی را نداشت و در روز جاری، بیشتر شرکتهای کوچک هم دچار افت سهم شدند. در نتیجه بازار سرمایه امروز به طور کامل رنگ خون گرفت.
افت سنگین ۵۵هزار واحدی شاخص بورس
مسلم شجاعی کارشناس بازار سرمایه با اشاره به ریزش امروز شاخص کل بورس اظهار کرد: اگر از بحث تکنیکال و بنیادی بگذریم و رفتارهای مالی سرمایه گذاران را مورد بررسی قرار دهیم نوعی ترس ناشی از برخی شایعات در بازار به وجود آمده که کاملا بی اساس است و این موضوع نیز دلیل عمده سهامداران برای فروش سهم های خود بوده که باعث شده تا شرایط بازار به یک چنین نقطه ای برسد و روز گذشته نیز برخی شایعات دیگر روی ذهن سهامداران تاثیر گذاشت و باعث به وجود آمدن یک جو روانی در بازار شد.
وی بیان کرد: در برخی از تحلیل های بنیادی و تکنیکال از اصلاح شاخص گفته شده که تاثیر منفی زیادی روی بازار ندارد و این ترسی که از هفته گذشته در میان سهامداران پیش آمده است تاثیر خیلی بیشتری دارد. به همین خاطر، دلیل منطقی و درستی برای اینگونه ریزش ها وجود ندارد چرا که نه گزارش منفی آمده و نه این که اتفاق منفی افتاده است.
شجاعی با اشاره به ادامه دار نبودن این ریزش ها تصریح کرد: به نظر نمی رسد که این گونه ریزش ها ادامه دار باشد و البته فردا همین شرایط وجود دارد و فقط اینکه احتمالا منفی کمتری را تجربه کند که در این میان، این شرایط و هجمه های شایعات باعث خسته شدن سهامداران خواهد شد چرا که این روند، این ترس را در میان فعالان بازار انتشار می دهد و باعث خواهد شد تا صف های فروش زیادی شکل گرفته و شرایط، غیر قابل پیش بینی و تحلیل شود.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه تکذیب رسمی شایعات می تواند به این قائله ها پایان دهد، ادامه داد: باید توجه کرد که این شرایط هم درست نیست که در هر لحظه، هر شایعه ای که در داخل و خارج مطرح می شود؛ نهادها و مقامات کشور بخواهند به طور رسمی در مورد آن نظر داده و تکذیب کنند؛ هر چند که این تکذیب می تواند به پایان یافتن قائله ترس در میان سهامداران بسیار کمک کند.
۸ دلیل اصلی ریزش بورس/ نباید با اعتماد مردم بازی کرد
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، بورس که طی 5 ماهه نخست امسال روزهای طلایی را سپری می کرد از هفته قبل با ریزش همراه شده که نگرانی هایی را برای تازه واردان بورسی ایجاد کرده است.
طی 5 ماهه نخست امسال، بورس تحت تاثیر سیاستهای تشویقی و حمایتی دولت در فضای مجازی و رسانه ها با ورود سرمایه گذاران جدیدی مواجه شد و در پی افزایش سرمایه گذاری ها در بورس و البته با اعلام برنامه دولت برای فروش سهم های دولتی در قالب 3 صندوق ETF شاخص کل بورس از 509،000 واحد تا سقف 2،080،000 واحد ، معادل 400 درصد رشد کرد، در این بین شاخص هم وزن نیز از 118،000 واحد به 350،000 واحد ، معادل 300 رشد نمود.
رشد شاخص بورس بیانگر رشد تقریبا یکجانبه روی سهم های بزرگ دولتی که قرار بود در قالب صندوق های ETF در اختیار مردم قرار گیرد و دولت از این راه بخشی از کسری بودجه خود را جبران نماید، بود.
14 مرداد ماه شاخص کل بورس بعد از 2 هفته اصلاح بالاخره توانست از مقاومت 2 میلیون واحد گذر کند و در تاریخ 16 مرداد ماه رئیس جمهور به عنوان بالاترین مقام اجرایی کشور اعلام کرد که " مردم همه چیز را به بورس بسپارند " ولی در کمال تعجب و زمانی که مردم منتظر گشایش اقتصادی وعده داده شده از سوی رئیس جمهور بودند، بروز اختلاف نظر و درگیری ها و تناقضات بین مسئولان سازمان بورس و وزرای اقتصاد و نفت مسیر بورس را تغییر داد.
اما و اگرها و تایید و تکذیبها برای عرضه "صندوق دارا دوم" منجر به واکنش حقوقی های بازار شد و عرضه سهام در بازار شدت گرفت و نهایتا در تاریخ 20 مرداد خبر لغو عرضه صندوق دارا دوم رسما اعلام شد که موجب سلب اطمینان و اعتماد سهامداران و ریزش قیمت سهام گردید.
این موضوع مهم و تاثیرگذار در بورس، طی یکی دو روز با تکذیب و تایید های فراوان و بحث در کمیسون اقتصادی مجلس ، بالاخره توسط وزیر اقتصاد تایید و قرار شد ETF دوم متشکل از 15 درصد سهام دولت در شرکت های پالایش نفت بندر عباس ، پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت تهران و پالایش نفت تبریز در هفته دولت اجرایی و عرضه گردد.
با این حال اما وضعیت شاخص به قبل از دعوای دارا دوم بازنگشت و این پایان ماجرای روزهای پرتنش بورسی نبود چرا که طبق اعلام فعالان بازار سرمایه این اتفاقات و عدم ثبات در تصمیمات هیات دولت باعث ریزش قیمت سهام شرکت ها شد که از عوامل این ریزش می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مجاز و متوقف نمودن معاملات سهم های مختلف بازار در طول ساعات بازار با بهانه کنترل ترافیک ورودی سفارشات و کنترل هسته معاملات که باعث سردرگمی و بی اعتمادی شد.
- قطعی های شدید و عدم سفارش گیری و یا تاخیر های نیم ساعته در سفارش گیری معامله گران که باعث عدم تعادل بازار و ایجاد عدم تصمیم گیری صحیح سهامداران گردید.
- کاهش شدید اعتبارات کارگزاری ها توسط ابلاغیه های سازمان که منجر به فشار فروش برای تسویه اعتبارات گردید.
- آزاد سازی سهام عدالت در نماد های دولتی و شاخص ساز و عرضه غیر اصولی بصورت عرضه خرد در بازار که باعث فشار فروش سنگین و شکست حمایت ها شد .
- ، ابلاغ مصوبه سازمان در خصوص نصاب سرمایه گذاری صندوق های سرمایه گذاری با درامد ثابت که باعث ایجاد فشار فروش روی سهم ها گردید .
- تایید ها و تکذیب های پیاپی برای عرضه صندوق های ETF دولتی منجمله صندوق گروه پالایشی که باعث از بین رفتن اعتماد در بین فعالین بازار شد.
- فروش های هیجانی حقوقی های بازار در نمادهای مختلف حتی در صف فروش سهم ها انهم بعد از حتی 30 درصد ریزش قیمت ها.دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس
- عدم انسجام کافی در بین مسئولین سازمان و حقوقی های بازار و صندوق های حامی بازار که حمایت از سهم های بازار را بصورت خیلی ضعیف و نا هماهنگ انجام دادند .
لازم به ذکر است که عوامل فوق در طی یک ماه اخیر منجر به ریزش حدود 30 درصدی در عمده سهم های بزرگ و مردمی بازار گردید ، اما شاخص کل از سقف 2،080،000 واحد به 1،815،754 واحد معدل حدود 12 درصد ریزش داشته است به عنوان مثال :
- پالایشگاه نفت بندر عباس از قیمت 62،000 ریال به قیمت 44،000 ریال معادل حدود 30
- پالایش نفت اصفهان از قیمت 53،000 ریال به قیمت 40،000 ریال ریال معادل 25 درصد ریزش
- ایران خودرو از قیمت 7،660 ریال به قیمت 4،670 ریال معادل 40 درصد ریزش
- سایپا از قیمت 5،040 ریال به قیمت 3،800 ریال معادل 25 درصد ریزش
- فولاد مبارکه از قیمت 23،640 به قیمت 17،440 ریال معادل 25 درصد ریزش
با توجه به ریزش های صورت گرفته در کلیه نماد های بازار و نزدیک بودن ماه محرم و شهریور ماه ، می بایست طی جلساتی هماهنگی لازم بین بزرگان بازار سرمایه برای حفظ رشد پایدار بازار سهام و ایجاد شادابی در آن برگزار شود تا اقداماتی را برای جلوگیری از خروج نقدینگی و بی اعتمادی مردم انجام داد.
روز قرمز بورس و صف فروشهای سنگین
پس از بسته شدن بازار روز گذشته خبری مبنی بر عوارض ۱۷ درصدی بر صادرات محصولات فولادی منتشر شد که سروصدای زیادی در شبکههای اجتماعی به پا کرد و منتقدین این طرح در خصوص اینکه این قانون منجر به آسیب به این صنایع میشود و در پی آن اصلاح بازار را در پیش خواهد گرفت صحبت کردند.
به گزارش خبرنگار ایمنا، شاخص کل بازار بورس تهران با کاهش ۳۳ هزار ۵۲۲ واحدی به سطح یک میلیون ۴۴۵ هزار واحد رسید، شاخص کل هم وزن با کاهش ۶ هزار ۷۴۶ واحدی در سطح ۳۸۰ هزار ۲۹۵ واحد قرار گرفت، شاخص کل بازار کاهش ۲.۲۷ درصدی و شاخص هموزن کاهش ۱.۷۴ درصدی را تجربه کردند.
تعداد نمادهای مثبت بازار بورس: ۶۴
تعداد نمادهای منفی بازار بورس: ۳۰۸
فرابورس ایران
شاخص کل فرابورس با کاهش ۲۵۹ واحدی به سطح ۱۹ هزار ۹۳۰ واحد رسید و نسبت به روز گذشته کاهش ۱.۲۸ درصد تجربه کرد.
تعداد نمادهای مثبت بازار فرابورس: ۷۲
تعداد نمادهای منفی بازار فرابورس: ۱۵۹
ارزش و حجم معاملات
ارزش معاملات: بازار بورس و فرابورس به ترتیب ۴۹ هزار ۸۹ و ۳۵ هزار ۷۸ میلیارد ریال بود.
حجم معاملات: بازار بورس و فرابورس به ترتیب ۱۰ میلیارد ۱۵۶ و شش میلیارد ۱۰۷ میلیون برگه سهم بود.
شاخصها
تحلیل تکنیکال شاخصکل
حمایت: یک میلیون ۴۰۰ هزار واحد.
مقاومت: یک میلیون ۴۵۰ هزار واحد.
پیش بینی: کندل منفی بزرگ امروز منجر به از دست دادن حمایت یک میلیون ۴۵۰ هزار واحدی شد که احتمال افت تا سطح یک میلیون ۴۰۰ هزار واحد را افزایش میدهد.
اخبار بازار
معافیت مالیاتی گواهی سپرده کالایی، مشمول همه محصولات شد
جواد فلاح مدیر توسعه بازار فیزیکی بورس کالا گفت: با پیگیری از دولت و مجلس و با مصوبه قانون بودجه، قرار بر این شد که معاملات ثانویه گواهی سپرده کالایی و خرید و فروش آن برای کالاهای مشمول مالیات ارزش افزوده نیز معافیت مالیاتی داشته باشد. بنابراین تا زمانی که مشتری به منظور تحویل و خروج کالا به انبار مراجعه نکرده، معافیت وجود دارد و صرفاً از مشتری که با قصد تحویل کالا به انبار مراجعه میکند و کالا را از انبار خارج مینماید، مالیات بر ارزش افزوده اخذ میشود.در نتیجه عملاً از زمانی که کالا وارد انبار میشود تا زمانی که از انبار خارج نشده است، معاملات آن به عنوان معاملات ورقه بهادار در نظر گرفته شده و خریدار و فروشنده با مالیات ارزش افزوده سر و کار نخواهند داشت.
نامه رئیس سازمان بورس به وزیر صمت
در این نامه آمده: "با در نظر گرفتن ملاحظات بازار سرمایه، مبنای زمانی اخذ عوارض صادراتی حداقل پس از ۳ ماه از تاریخ تصویب و ابلاغ مصوبه ستاد تنظیم بازار، تعیین گردد و قیمت مبنای صادراتی فوب ایران از هفته اول دی ۱۴۰۰ به هفته پایانی ۱۴۰۰ تغییر و اعمال شود."
همچنین "با توجه به طبقه بندی بخش عمدهای از محصولات تولیدی شرکتهای سهامی عام ثبت شده در فهرست کالاهای مشمول عوارض، به نظر میرسد این موضوع در کوتاه و میانمدت بر روند معاملات اوراق بهادار در بازار سرمایه (سهام و بورس کالا) آثار منفی قابل ملاحظهای خواهد داشت و از آنجا که تعداد بسیار زیادی از سرمایه گذاران با توجه به افزایش قیمت جهانی کالاها در اسفند سال گذشته، اقدام به انجام معاملات نمودهاند لذا تصویب قیمت پایه منتهی به هفته اول دی ۱۴۰۰، موجبات خدشه دار شدن امنیت سرمایه گذاری را فراهم میکند."
پذیرش دلیل فروش سنگین حقوقی های بورس تمام محصولات در بورس کالا با توجه به اصلاحیه قانون بازار سرمایه
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: هر واحد تولیدی که بتواند از حذف قیمتگذاری دستوری دارای منفعت شود، سهامداران هم در این زمینه با افزایش قیمت سهام خود نفع بیشتری را به دست خواهند آورد.
وی افزود: بر اساس پیگیریهای انجام شده، متن قانون جدید بازار سرمایه با اصلاحاتی همراه شد و در یک ماه آینده گزارش کمیسیون اقتصادی مجلس نهایی خواهد شد.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس بر اساس این اصلاحیه، الزامات پذیرش همه کالاها و فرآیندهای کالایی در کشور باید در بورس کالا انجام شود که این اتفاق کمک کننده به شفافیت آمارها و اصلاح نظام اقتصادی خواهد بود. به هر میزان که در اقتصاد کشور زمینه حذف و کاهش قیمتگذاری دستوری فراهم شود، به مراتب شاهد اثر مثبت آن در بازار سرمایه خواهیم بود.
پورابراهیمی تصریح کرد: در روند سال گذشته بازار برخی تخلفات انجام شد که اکنون پرونده قضائی آنها در حال بررسی است.
عرضه اولیه آسیاتک
۱۲ درصد از سهام آسیاتک در عرضه اولیه به عموم و سه درصد از آن به صندوقها واگذار خواهد شد.
میزان عرضه بر اساس مصوبه هیئت مدیره پذیرش است و ۱۲ درصد عمومی و سه درصد به صندوقها و جمعاً ۱۵ درصد عرضه اولیه خواهد بود. سه درصد به جز این عرضه اولیه به بازار گردان داده شده و ۲۰ درصد از منابع عرضه اولیه برای اولین بار در اختیار بازار گردان گذاشته شده که در راستای حمایت از سهامدار بعد از عرضه اولیه بتواند فعال شود. قرارداد بازارگردانی به مدت سه سال است.
انتقاد نماینده مجلس از طرح اخذ عوارض صادراتی
محسن علیزاده، نماینده مجلس شورای اسلامی امروز در صحن علنی مجلس گفت: تصمیم اخیر وزارت صمت در اخذ عوارض صادراتی خلاف اقتصاد مقاومتی و شعار دولت در حمایت از تولید و بورس هست. به جای اخذ مالیات از دلالان و سوداگران چرا شرکتهای صادرات محور را تحت فشار قرار میدهید.باید سریعتر این تصمیم با دخالت ریاست جمهور مورد تجدید نظر قرار گیرد.
اخبار شرکتها
مجمع پتایر
مجمع فوقالعاده شرکت ایران تایر با مشارکت بیش از ۶۸ درصد سهامداران رسمیت یافت. در این مجمع سهامداران به پیشنهاد هیئت مدیره مبنی بر افزایش سرمایه حدود ۳۲ درصدی موافقت کردند. این افزایش سرمایه از محل سود انباشته صورت گرفت تا ضمن اتمام پروژه مهدی شهر سمنان، کارخانه فعلی نیز به این منطقه منتقل شود. در اجرای این طرح، تولید ۶۰ هزار تن رادیال در سال پیش بینی شده است.
فازهای اجرایی طرح:
۱. تولید ۲۵ هزار تن رادیال سوای در منطقه مهدی شهر
۲. انتقال واحد فعلی با ظرفیت ۱۵ تا ۱۶ هزار تن به منطقه مهدی شهر
۳. تولید ۲۰ هزار تن رادیال سنگین
زمین مهدی شهر با مزایایی چون نزدیکی به پست برق، منابع آبی و نزدیکی به تهران و نیروی کار متخصص، ۱۲۲ میلیارد تومان و با قیمت کارشناسی خریداری شده است.
پیش بینی میشود که این پروژه تا پایان امسال، ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته باشد.
پتایر برای اجرای این پروژه در حال رایزنی اخذ وام از صندوق توسعه ملی و سیستم بانکی است.
کحافظ سرمایه را ثبت کرد
با عنایت به مجوز افزایش سرمایه به شماره مجوز DPM-IOP-۹۸A-۱۰۰ مورخ ۱۳۹۸/۱۰/۲۸ بر اساس تصمیمات مجمع عمومی فوقالعاده مورخ ۱۴۰۰/۰۵/۱۶ افزایش سرمایه شرکت از مبلغ ۱,۴۶۸,۹۲۴ میلیون ریال بهمبلغ ۵,۱۴۱,۲۳۴ میلیون ریال (از محل مطالبات و آورده نقدی مبلغ ۳,۶۷۲,۳۱۰ میلیون ریال،) در تاریخ ۱۴۰۱/۰۱/۲۳ در مرجع ثبت شرکتها به ثبت رسیده است.
نگاهی به بازارهای جهانی
افزایش قیمت نفت پس از هشدارهای اوپک درباره وضعیت عرضه
قیمت نفت در آغاز مبادلات امروز سه شنبه با افزایش روبرو شد تا بخشی از کاهش قیمت روز دوشنبه را جبران کرده باشد. در حالی که بازارهای بینالمللی نگران تشدید تحریمها علیه روسیه است و اوپک هشدار داده است که امکان افزایش تولید برای جبران کاهش عرضه از سوی روسیه وجود ندارد، قیمت نفت بار دیگر افزایش یافته است.
قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال با ۸۵ سنت افزایش به ۹۹.۳۳ دلار رسیده است. هر بشکه نفت سبک آمریکا نیز با ۱.۰۴ دلار افزایش ۹۵.۳۳ دلار داد و ستد شده است.
قیمت هر دو نفت روز دوشنبه با کاهش چهار درصدی روبرو شد. آزادسازی ذخایر انرژی کشورهای بزرگ مصرف کننده و نگرانیهای مربوط به قرنطینه در چین تأثیر زیادی بر افت شدید قیمت نفت داشته است.
اتحادیه اروپا نیز در حال بررسی تحریم واردات نفت روسیه است.
ادوارد مویا تحلیلگر ارشد مؤسسه OANDA گفت: بازار نفت در برابر یک شوک دیگر در صورت تحریم انرژی روسیه آسیب پذیر خواهد بود و این ریسک هنوز روی میز است. قیمت نفت فعلاً تحت تأثیر محدودیتهای کرونایی در چین و تحریم احتمالی روسیه قرار دارد.
دیدگاه شما