ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها

انتقال ریسک از بورس به بانک

گروه بورس- روند پرقدرت اصلاحی شاخص‌های بورسی سرانجام باعث ورود جدی سیاستگذار شد. پس از کاهش ۶۰۰ هزار واحدی شاخص کل بورس از محدوده دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحد، حالا برخی از شرکت‌های کوچک به ارزش سال گذشته خود معامله می‌شوند. این وضعیت بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه وارد را دچار زیان‌های سنگین کرده و از طرف دیگر ترس از نوسان‌های شدید، انگیزه لازم برای ورود پول‌های پارک شده به بازار را نمی‌دهد. حالا با ورود شاخص کل به محدوده‌های حمایتی، دولت به عنوان بازارساز بزرگ بورس ایران وارد میدان شده و از مسیر تدوین سیاست‌های حمایتی بی‌سابقه در کنار تزریق پول به دنبال متعادل کردن بورس است. دولت با لغو ممنوعیت سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بورس، ورود اجباری بازارگردانان بزرگ و اختصاص یک‌درصد از منابع صندوق توسعه ملی نشان می‌دهد که همچنان نگاه خود را از بورس برنداشته و برای آن برنامه دارد؛ برنامه‌هایی که حالا برای اولین بار بانک‌ها را به میدان آورده است. به عبارت دیگر فرماندهی اقتصادی کشور فراتر از سیاستگذار بازار سرمایه، ارکان اقتصاد را برای کمک به بورس بسیج کرده است؛ اقدامی که این روزها در میان کارشناسان نیز مخالفان زیادی پیدا کرده اما سهامداران را امیدوار کرده است.
رفع ممنوعیت سرمایه‌گذاری بانک‌ها در بورس
دامنه اقدامات حمایتی از بازار سرمایه از سوی دولت به بانک‌ها و صندوق توسعه ملی کشیده شد و بانک‌ها مجاز به سرمایه‌گذاری در این بازار شدند. روز پنجشنبه تصمیمات جدیدی در جلسه شورای‌عالی بورس گرفته شد که به نظر می‌رسد به متعادل کردن بازار کمک کند. در این جلسه آیین‌نامه پیشنهادی حفظ ثبات بازار سرمایه و صیانت از حقوق سهامداران و سرمایه‌گذاران مورد بحث و بررسی قرار گرفت و مواد این آیین‌نامه بر ضرورت مشارکت سهامداران عمده در معاملات سهام تاکید می‌کند.
به گفته حسن قالیباف‌اصل، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار به موجب مفاد این آیین‌نامه، ضمانت اجرایی و اختیارات لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار در جهت الزام سهامداران عمده به انجام عملیات بازارسازی و بازارگردانی تفویض شد. همچنین منع مشارکت بانک‌ها در رابطه با مفاد ماده ۱۶ و ۱۷ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، استثنا شد و بانک‌ها مجاز به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه خواهند بود و در عین حال، نقش بانک‌ها در تاسیس نهادهای مالی در بورس تقویت می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: با تصویب و ابلاغ این آیین‌نامه موضوع صیانت از بازار سرمایه طراحی و اجرایی شدن ابزارهایی مانند ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها سهام خزانه و اوراق تبعی یعنی بیمه سهام با سهولت بیشتری صورت می‌گیرد. او تکلیف وظیفه پیگیری وصول منابع حاصل از یک درصد صندوق توسعه ملی به سازمان بورس را از دیگر مصوبات شورای‌عالی بورس اعلام کرد و گفت: صندوق توسعه ملی مکلف است یک درصد از منابع سالانه خود را (از سال ۱۳۹۴ به بعد) به ازای هر سال، نزد بانک عامل در صندوق تثبیت بازار سرمایه به صورت بلندمدت سپرده‌گذاری کند.
طبق اعلام سازمان بورس، دو تصمیم یادشده نه‌تنها باعث تزریق نقدینگی به بازار سرمایه می‌شود بلکه اجازه به بانک‌ها برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه باعث تقویت تقاضای بالقوه خرید در سطح بازار می‌شود و زمانی که سمت تقاضا تقویت شود می‌تواند به رشد شاخص کمک کند.
در جلسه شورای‌عالی بورس، آیین‌نامه پیشنهادی حفظ ثبات بازار سرمایه و صیانت از حقوق سهامداران و سرمایه‌گذاران مورد بحث و بررسی قرار گرفت. مواد این آیین‌نامه بر ضرورت مشارکت سهامداران عمده در معاملات سهام تاکید می‌کند. رییس سازمان بورس می‌گوید: از ابتدای سال جاری با ورود نقدینگی زیادی مواجه شدیم. سهامداران شرکت‌ها که منابع مالی نیاز داشتند از این فرصت استفاده نکردند که دلیل آن عدم عرضه مناسب در بازار بوده است که به وسیله این ابزار‌ها و پتانسیل سهام خزانه و اوراق اختیار فروش می‌توانیم به تعادل بازار کمک کنیم.
استفاده از پتانسیل سهام خزانه
قالیباف‌اصل گفت: استفاده از پتانسیل سهام خزانه و اوراق اختیار فروش تبعی در این آیین‌نامه وجود دارد و به واسطه ضمانت‌های اجرایی الزام است تا سهامداران عمده و ناشران از این ابزار‌ها در بازار استفاده کنند. رییس سازمان بورس اوراق بهادار افزود: وقتی مردم در بازار ورود پیدا می‌کنید باید از ریسک‌های آن اطلاع داشته باشند و به این موضوع توجه کنند و به فضای مجازی در این خصوص توجه نکنند و از مشاوران رسمی کمک بگیرند.
مدیرعامل فرابورس نیز با اعلام مصوبات جلسه فوق‌العاده شورای‌عالی بورس‌، پیش‌بینی می‌کند بازار از شنبه متعادل و نقدشونده‌تر شود. امیر ‌هامونی درباره جلسه فوق‌العاده دیروز شورای‌عالی بورس گفته که یکی از مصوبات مهم، لغو ممنوعیت سرمایه‌گذاری بانک‌ها بود. بنابراین از شنبه بانک‌ها ، صندوق‌ها و نهادهای مالی زیرمجموعه قادر به فعالیت در بازار سهام خواهند بود.
وی افزود: الزام حقوقی‌ها به بازارگردانی همراه با سیاست تشویقی و مربوط به معافیت کارمزد، دیگر مصوبه شورای‌عالی بورس بود که طی آن ضمانت اجرایی هم در قالب دستورالعمل انضباطی اعمال خواهد شد. در این میان سازمان بورس هم دارای اختیارات گسترده‌ای خواهد بود و اثر مثبت آن به زودی مشخص خواهد شد.
هامونی ادامه داد: بنابراین با توجه به این مصوبات و همچنین راه‌اندازی سهام خزانه و اوراق اختیار فروش تبعی شرکت‌ها، پیش‌بینی می‌شود بازار از هفته آینده متعادل و نقدشونده‌تر شود و پول‌هایی که در کنار بازار پارک شده بود مجددا به بورس برخواهد گشت.
نگرانی از تبعات تورمی اقدامات بازارساز
همزمان کارشناسان اقتصادی نسبت به تبعات تورمی اقدامات حمایتی دولت از بازار سرمایه ابراز نگرانی می‌کنند. یک تحلیلگر اقتصادی در واکنش به تصمیم دولت برای حمایت از بورس مبنی بر تزریق بخشی از منابع صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه می‌گوید: این امر دو ناکارآمدی به اقتصاد منتقل می‌کند که یکی مغایرت اهداف موجودی صندوق توسعه ملی با این هدف دولت و دیگری افزایش تورم است.
حیدر مستخدمین‌حسینی درباره تزریق بخشی از منابع صندوق توسعه ملی به بورس می‌گوید: ماهیت موجودی صندوق توسعه ملی در اهدافی تعریف شده که با تصمیم اخیر دولت مغایرت دارد. دولت مردم را به حضور در بازار سرمایه تشویق کرد و به پیش‌بینی کارشناسان از ریزش ‌و اصلاحات این بازار بی‌توجهی شد تا سرانجام در حال حاضر بورس درگیر ریزش‌های متداول است.
او با بیان اینکه در پی تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بورس دو ناکارآمدی به اقتصاد وارد می‌شود، می‌گوید: ماهیت صندوق توسعه ملی با هدف حمایت از بازار سرمایه مغایرت دارد زیرا منابع این صندوق برای چنین امری درنظر گرفته نشده است. همچنین، زمانی که از سمت صندوق توسعه ملی چنیی رقمی خارج می‌شود، طبیعتا بانک مرکزی باید آن مبلغ را تبدیل به ریال کند و این فرآیند تبدیل به ریال پایه پولی بانک مرکزی را افزایش می‌دهد که در نهایت موجب تورم می‌شود.
این تحلیلگر اقتصادی بهترین راه برای حمایت از بازار سرمایه را دخالت نکردن در آن می‌داند و معتقد است: در این مدت منافع زیادی از این بازار عاید شده که در سه‌ماهه ابتدایی سال درآمد مالیاتی حاصل از نقل‌وانتقال سهام بیش از ۳۵۰۰ میلیارد تومان بوده که معادل کل درآمد مالیاتی سال گذشته و یازده برابر مالیات این موضوع در سال ۱۳۹۷ است.
مستخدمین‌حسینی می‌گوید: سایر بازارهای اقتصادی به نوعی تعطیل شده‌اند و توجه‌ها به سمت بازار سرمایه جلب شده است، به‌گونه‌ای که حضور در بازار پول با توجه به تورم موجود به صرفه نبوده و قدرت خرید را پایین می‌آورده است. همچنین، بازار مسکن نیز وضعیت مشابهی از نظر استقبال و توجه دارد که پروانه ساخت در پنج ماهه اول امسال نسبت به سال‌های گذشته به حداقل رسیده و این نشان‌دهنده این است که اشتغال و سرمایه‌گذاری در این حوزه شکل نگرفته است.

شاخص های بنیادی و تکنیکی را رها کنید/ بازار احساسی عمل می کند

در شرایط فعلی که درصد رسیدن به توافق برجامی تقریبا به صفر رسیده است، برخی کارشناسان ابهامات بازار سهام را به دو دسته خارجی و داخلی تقسیم می‌کنند. البته در این شرایط هم استراتژی وجود دارد که منجر به سودآوری شود.

بازار سهام در رکود به سر می‌برد

امیرعلی امیرباقری، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس نیوز تشریح کرد: بازار سهام در شرایط رکودی به سر می‌برد و ابهامات کلان بر آن حکم فرما است. ابهامات حاکم بر بازار سهام را می‌توان به خارجی و داخلی تقسیم کرد، در بخش خارجی باید برجام را مثال زد و در بخش ابهامات داخلی باید به ساختاربودجه و انتظارات بودجه‌ای فعالان اشاره کرد. اگر بودجه و ساختار آن دچار ابهام شود طبیعی است که فشار دولت بر شرکت‌ها افزایش می یابد و شرایط کلان بازار سرمایه را با ابهام روبه رو کند. ریسک‌ها چه داخلی و چه خارجی فضای سرمایه‌گذاری را با ابهام مواجه کرده است، از طرفی اگر برجام اتفاق نیافتد نرخ‌های سود بالاتر را شاهد هستیم در این شرایط سرمایه‌گذاران بزرگ از ورود امتناع می‌کنند.

بورس عملکرد مالی رفتاری دارد

وی با اشاره به گزارش‌های پالایشی‌ها گفت: باید توجه داشت که بورس یا هر بازار دیگری که از کارایی دور هستند، به جای اینکه از مالی کلاسیک پیروی داشته باشند بیشتر از مالی رفتاری پیروی می‌کنند. این نوع بازارها متاثر از شرایط روانی واکنش نشان می‌دهند همانطور که در سالیان پیش هم شاهد اینگونه رفتار بوده‌ایم، بنابراین نباید انتظار داشت در شرایط فعلی بازار سهام چه در سطح پالایشی یا صنایع دیگر بورس واکنش جدی را شاهد باشیم. در این وضعیت بازار سرمایه بیشتر عملکرد مالی رفتاری دارد تا اینکه مالی کلاسیک داشته باشد.

امیرباقری افزود: این روند تا زمان از بین رفتن ابهامات و شفاف شدن شرایط کلان بورس ادامه دارد، تمام موارد به ریسک باز می‌گردد، زمانی که ریسک بر بازار سرمایه حاکم است نرخ بازده مورد انتظار نیز افزایش می‌یابد. بنابراین تا زمانی که ریسک‌ها به سطح معقولی نرسد تا فعالین بتوانند جریان نقدینگی هوشمند را وارد بازار سهام کنند که به تبع آن جریان نقدینگی خرد هم وارد بازار شود، نمی‌توان بازه زمانی را مشخص کرد و باید منتظر ماند. البته اشخاصی که دید سرمایه‌گذاری بلند مدت و میان مدت دارند، می‌توانند از فرصت‌های بازار سهام برای سرمایه‌گذاری استفاده کنند اما انتظار موج صعودی سنگین در کوتاه مدت را نمی‌توان داشت.

بازار هیجانی شده و به نکات مثبت وزنی نمی دهد

این فعال بازار سهام تشریح کرد: معافیت مالیاتی برای شرکت‌های بورسی و فرابورسی باید بیشتر مطرح شود تا تاثیرگذاری آن بر بازار سرمایه را متوجه شویم. با اطلاعات فعلی نمی‌توان تاثیرات این معافیت را بر صورت‌های سود و زیان شرکت‌های فعال در بازار سرمایه بررسی کرد و درباره آن اظهار نظری داشت. اما باید گفت به صورت کلی کارایی بورس در سطح مطلوبی نیست و نباید انتظار داشت که اقداماتی از این دست در بازار موج مثبتی ایجاد کند. در بازار سهام ابزارهای متنوعی برای افراد با میزان ریسک‌پذیری متفاوت وجود ندارد و تا زمانی که بازار متاثر از مالی رفتاری است نباید انتظاری از اقدامات تکنیکی داشت. همچنین بازار سهام درگیر رفتار هیجانی شده و این نوع رفتار بر مطالعه صورت‌ها و اصول مالی مقدم شده است.

دید سرمایه گذاری همچنان سودآور است

وی در پایان گفتگو با بورس نیوز بیان کرد: یکی از نکات مغفول مانده بازار سهام ، استراتژی سرمایه‌گذاری است. سرمایه گذاران تمایلی به شنیدن این دست موضوعات ندارند. اگر دید سرمایه‌گذاری جایگزین سفته بازی شود در میان مدت و بلند مدت ، افرادی منتفع می شوند. اگر دیدگاه سرمایه‌گذاری، چینش پرتفوی مناسب و موازنه ریسک معقول مد نظر باشد ، در میان مدت و بلند مدت بی شک بازدهی خوبی نصیب فعالان بازار سهام می‌شود.

بورس، فعالیتی اقتصادی در کنار شغل اول/ ریسک کار را باید خرید

ایسنا/لرستان یک اقتصاددان با اشاره به این‌که دانشجویان، خانم‌های خانه‌دار در کنار سایر فعالیت‌های روزمره، افرادی که شغل آزاد دارند و . ازجمله اقشاری هستند که می‌توانند وارد دنیای بورس شوند، گفت: در عین حال این سرمایه‌گذاری دارای ریسکی نسبتاً بالاست که قبل از شروع فعالیت باید آن‌را در نظر گرفت.ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها

علی معتمدی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به این‌که امروزه نسبت به چندین دهه قبل روش‌های سرمایه گذاری تغییرات زیادی داشته است، اظهار کرد: در چندین ده قبل تنها راه سرمایه‌گذاری برای افراد و یا حتی پس‌انداز کردن پول‌هایشان، نگهداری پول‌ها در بانک بود.

وی ادامه داد: علت این موضوع این بود که مردم با سایر روش‌های سرمایه گذاری آشنایی نداشتند، اما امروز بازار سرمایه به ویژه بازار بورس اوراق بهادار این امکان را فراهم کرده که حتی یک فرد عادی هم با هر میزان سرمایه و دارایی بتواند در یک یا چند شرکت بزرگ سرمایه‌گذاری و در ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها سود آن‌ها شریک شود.

معتمدی عنوان کرد: برای یک سرمایه گذار که قرار است به تازگی وارد بازار سهام شود عمده‌ترین سؤال مطرح شده این است که بورس چیست؟

این اقتصاددان با اشاره به این‌که به بیان ساده و به مفهومی ساده‌تر می‌توان گفت بورس بازاری برای خرید و فروش سهام شرکت‌هاست، افزود: در بازار بورس کالاهای مختلفی مورد معامله قرار می‌گیرند و معاملات به یک کالا ختم نخواهد شد.

وی افزود: ازجمله کارکردهای اصلی بورس می‌توان به مدیریت انتقال ریسک، شفافیت بازار، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و جمع‌آوری سرمایه‌ها و پس‌اندازهای کوچک برای تامین سرمایه مورد نیاز برای فعالیت‌های اقتصادی اشاره کرد.

معتمدی با اشاره به این‌که همه افراد با این ذهنیت وارد دنیای بورس می‌شوند که بتوانند سود و منفعت زیای از این کار کسب کنند، ادامه داد: اما بهتر است بدانید که یک فرد مبتدی و تازه وارد به بازار سرمایه نباید از همان ابتدای کار رویای سود زیاد را در سر بپروراند بلکه باید در طی زمان با آشنایی به اصول و کلیه نرم‌افزارهای معاملاتی بتواند سود خوبی کسب کند و در این بازار پر بازده جایگاه خوبی داشته باشد.

این اقتصاددان عنوان کرد: سرمایه‌گذاری در بورس برخلاف سایر بازارها، به سرمایه گذاری چندان بالایی هم نیاز ندارد و با میزان کم هم می‌توان آن را شروع کرد و شاید به جرأت بتوان گفت این یکی‌از ویژگی‌های بارز و مهم بازار بورس است.

وی عنوان کرد: همه افراد این موضوع را به خوبی می‌دانند که سرمایه‌گذاری در هر نوع بازاری توأم با ریسک است که باید قدرت پذیرش آن‌ها را داشت، باید بگوییم که بازار بورس هم از این قاعده مستثنی نیست و خبر خوشحال کننده در این بازار این است که میزان حداقل سرمایه‌گذاری در بازار بورس ۱۰۰ هزار تومان است که به نسبت بازارهای دیگر بسیار پایین‌تر و ناچیز است و هر سرمایه‌گذاری می‌تواند با حداقل سرمایه کار خود را در حوزه آموزش بازار سرمایه شروع کند.

معتمدی با اشاره به این‌که جنسیت و حتی سن افراد در شروع فعالیت در بازار بورس تأثیری ندارد، عنوان کرد: هر نوع افراد با هر سن و جنسیتی می‌توانند قدم در این بازار پُر ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها بازده بگذارند و اگر اصول و نکات مهم آن‌را بدانند قطعاً موفق می‌شوند.

این اقتصاددان با اشاره به این‌که دانشجویان، خانم‌های خانه‌دار در کنار سایر فعالیت‌های روزمره، افرادی که شغل آزاد دارند و . ازجمله اقشاری هستند که می‌توانند وارد دنیای بورس شوند، تصریح کرد: برای پا گذاشتن به این بازار باید حتماً برای فراگیری دوره‌های آموزشی آن اقداماتی را انجام داد و یا حداقل با سایر افرادی که در این زمینه خُبره هستند و توانایی‌های لازم را دارند، مشورت و گفتگو کرد.

وی با اشاره به این‌که شروع هرکاری مستلزم رعایت و اطلاع داشتن از نکاتی است که می‌تواند ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها تا حدود زیادی موفقیت شما را در آن کار تضمین کند، عنوان کرد: برای سرمایه‌گذاری در بورس باید قبل‌از هرچیزی اصول و قوانین دنیای بورس را به‌خوبی بشناسیم.

ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها

مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار، ریشه بسیاری از نوسانات غیرعادی و پیش‌بینی نشده در بازار سرمایه را ترس و رفتارهای هیجانی دانست.

زانیار احمدی اظهار داشت: ترس و رفتارهای هیجانی در سرمایه‌گذاری باعث ایجاد نوسان‌های پیش‌بینی نشده و غیرعادی در هر نوع بازاری می شود و آسیب آن در درجه اول متوجه اشخاصی خواهد شد که در آن بازار ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها فعالیت می‌کنند.

به گزارش کانون کارگزاران و به نقل از (سنا)، وی تاکید کرد: آئین نامه حفظ ثبات بازار سرمایه و صیانت از سرمایه گذاران و سهامداران به معنای تزریق نقدینگی و تورم زا بودن آن در بازار نیست، بلکه راهی جهت ایجاد ثبات و پایداری در بازار و کنترل هیجانات القا شده به آن است.

مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: در این آئین نامه الزام وجود بازارساز و بازارگردان برای تمام سهام بزرگ و کوچک وجود دارد و ایجاد ثبات در بازار به معنی کنترل نوسانات تمام سهام است .

احمدی با بیان اینکه سپرده گذاری صندوق توسعه ملی در صندوق تثبیت بازار و همچنین امکان سرمایه گذاری مستقیم بانک ها در بازار سرمایه با توجه منع مواد ۱۶ و ۱۷ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی، نگرانی هایی در خصوص تورم زا بودن این اقدام مطرح کرده است، تصریح کرد: لازم به تاکید است که صندوق ثثبیت بازار جهت ایجاد ثبات در بازار، افرایش نقدشوندگی، کاهش ریسک های سیستمی و کنترل هیجانات هم در شرایط صعودی و هم در شرایط نزولی بازار اقدام به بازارگردانی و خرید و فروش اوراق بهادار می کند.

وی ادامه داد: به همین منظور در آئین نامه تاکید شده است که منابع به صورت بهینه در صندوق تثبیت مدیریت شود و این به معنای تزریق نقدینگی بدون داشتن استراتژی نیست. علاوه بر این، با ورود بانک ها به سرمایه گذاری مستقیم در بازار سرمایه بسیاری از منابع آنها آزاد خواهد که نه تنها به نقدشوندگی بازار سهام کمک می کند، بلکه می تواند موجب توسعه بازار تامین مالی در بازار سرمایه و ابزارسازی جهت کنترل هیجانات بازار پول و سیاست گذاری های پولی شود.

به گفته احمدی، این امر همچنین باعث می شود بسیاری از بانک ها نقدینگی خود را مدیریت کرده و در نهایت منتج به سودآوری آنان در میان مدت و بلندمدت شود و آغازی برای فعالیت بانکداری اختصاصی به صورت حرفه ای در صنعت بانک باشد .

مدیر گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار، اظهار داشت: بازار سرمایه در شرایط حاضر نه تهدیدی برای سایر بازارها، بلکه فرصتی برای تغییر ساختار اقتصادی کشور از بانک محور بودن به بازار سرمایه محور شدن، تغییر روش های تامین مالی با کمترین هزینه و همچنین توسعه ابزارها جهت مدیریت منابع و مصارف کشور است .

احمدی با اشاره به اینکه بازار سهام ، بازاری اثرپذیر است و نسبت به هر نوع سیاست گذاری ، اخبار و اظهارنظرها حساس است و بسته به شرایط بازار در فاصله زمانی های متفاوت، واکنش نشان می دهد، گفت: لزوم وجود آئین نامه الزام وجود بازارساز و بازارگردان جهت حفظ هیجانات بازار و ایجاد ثبات در آن انکارناپذیر بود.

وی در پایان تصریح کرد: هر چند اندازه بازار سرمایه در حال حاضر نسبت به برخی از بازارهای دیگر کوچک است اما به جهت وجود بورس های مختلف جهت معاملات ابزارها و کالاها و همچنین دخیل بودن منافع تعداد بالایی از سرمایه گذاران و شرکت های تولیدی و خدماتی در بازار سرمایه، کنترل این بازار به معنای کنترل اقتصاد کشور است و تمام نهادهای حاکمیتی و نظارتی از قبیل دولت، مجلس، سازمان بورس، بانک مرکزی و بیمه لازم است با سیاست های هماهنگ شده و تعاملی نقشه اقتصادی کشور را ترسیم کنند.

ساختار بازار فارکس (چه کسانی گردانندگان اصلی بازار فارکس هستند؟)

فارکس بزرگترین بازار مالی در دنیاست که ارز کشورهای مختلف به صورت الکترونیکی در آن با یکدیگر معامله می‌شوند. ساختار بازار فارکس برای معامله‌گران تازه وارد به این بازار ممکن است ناشناخته باشد. به همین دلیل تصمیم گرفته‌ایم در این قسمت گردانندگان اصلی بازار فارکس را معرفی کنیم. این گردانندگان شامل بانک‌های بزرگ، شرکت‌های بزرگ تجاری، دولت‌ها، بانک‌های مرکزی، صندوق‌های پوشش ریسک و معامله گران می‌شوند.

شرکت کنندگان فارکس

در گذشته تنها بانک‌ها و موسسات بزرگ می‌توانستند در فارکس شرکت کنند. علاوه بر این اگر به عنوان یک فرد قصد ورود به فارکس را می‌داشتید باید با سرمایه‌ای نزدیک به ۱۰ تا ۵۰ میلیون دلار در این بازار شرکت می‌کردید اما در اواخر دهه ۹۰ میلادی ورق برگشت و با گسترش اینترنت و بروکرهای خرده فروش امکان معامله کردن تریدرهای خرده پا یا کوچکی مثل ما نیز در فارکس فراهم شد. در ادامه بازیگران بازار فارکس یا همان گردانندگان اصلی آن را معرفی می‌کنیم.

مشاهده بیشتر: استراتژی فارکس

۱- بانک‌های بزرگ

بانک‌های بزرگ، اولین بخش از ساختار بازار فارکس هستند. فارکس بازار غیرمتمرکزی است و بیشترین حجم معاملات در آن را همین بانک‌های بزرگ انجام می‌دهند. در نتیجه آن‌ها هستند که قیمت خرید و فروش جفت ارزها و میزان اسپرد را بر اساس میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌کنند. به عبارت دیگر بانک‌های بزرگ در فارکس، نرخ تبادل ارزها را مشخص می‌کنند.

این بانک‌های بزرگ روزانه حجم زیادی از معاملات را برای خود و مشتریانشان انجام می‌دهند و در مجموع بازاری به نام بازار بین بانکی فارکس را به وجود می‌آورند. زمانی که این بانک‌ها در نقش دلال برای مشتریانشان ظاهر می‌شوند، تفاوت قیمت خرید و فروش، نشان دهنده سود بانک‌ها است.

مهمترین بانک‌های بزرگ در فارکس: از مهمترین بانک‌هایی که در بازار بین بانکی فارکس وجود دارند می‌توان به Citibank، JPMorgan، UBS، Barclays، Goldman Sachs، HSBC، بانک دویچه و بانک آمریکا اشاره کرد.

پیشنهاد ویژه: آموزش اقتصاد کلان

۲- دولت‌ها و بانک‌های مرکزی

بانک‌های مرکزی، نمایندگان دولت‌ها به حساب می‌آیند. بنابراین آن‌ها نقش مهمی در بازار فارکس دارند. بانک‌های مرکزی سعی می‌کنند با سیاست‌های مربوط به نرخ بهره، تورم کشور خود را کنترل کرده و ارزش ارز کشور خود را تعیین کنند. در نتیجه اقتصاد آن‌ها می‌تواند در برابر سایر کشورها رقابت کند. به این ترتیب بانک‌های مرکزی می‌توانند با تعیین نرخ بهره در فارکس بسیار تاثیرگذار باشند. با تغییر نرخ بهره، ارزش ارز کشورها تغییر می‌کند.

از مهمترین بانک‌های مرکزی که در بازار فارکس شرکت می‌کنند می‌توان به بانک مرکزی اروپا، بانک انگلستان و فدرال رزرو آمریکا اشاره کرد. تبادل ارز بانک‌های مرکزی در فارکس برای پرداخت هزینه‌های مربوط به تجارت بین المللی و کنترل ذخایر ارزی کشورشان انجام می‌شود.

زمانی که بانک‌های مرکزی به این نتیجه می‌رسند که ارزش ارز کشورشان خیلی زیاد یا خیلی کم است به شکل گسترده‌ای شروع به فروش یا خرید ارزشان می‌کنند تا نرخ تبادل ارزهایشان را تغییر دهند و بدین شکل به تغییر قیمت‌ها در فارکس می‌پردازند.

مشاهده بیشتر: آموزش فارکس

۳- شرکت‌های بزرگ تجاری و صندوق‌های پوشش ریسک

شرکت‌های تجاری

شرکت‌های بزرگ تجاری که کار صادرات و واردات محصولات را انجام می‌دهند، جز شرکت کنندگانی هستند که بر قیمت ارزها در فارکس تاثیر می‌گذارند. هر چند حجم معاملات این شرکت‌ها نسبت به بازار بین بانکی کمتر است و آن‌ها نمی‌توانند در آن بازار معامله کنند. به همین دلیل آن‌ها اغلب با بانک‌های تجاری کوچک و متوسط مبادلات ارزی‌شان را انجام دهند.

برای درک بهتر تاثیرگذاری شرکت‌های بزرگ تجاری بر فارکس از یک مثال استفاده می‌کنیم. فرض کنید یک شرکت تولید کننده پنل‌های خورشیدی آلمانی باید قطعات مورد نیازش را از آلمان وارد کند و در نهایت محصولات خود را در چین بفروشد. این شرکت آلمانی با فروش محصولاتش یوآن چینی به دست می‌آورد که در نهایت برای استفاده در کشور خود باید آن‌ها را به یورو تبدیل کند. بعد از آن، بخشی از یوروها برای ورود قطعات آمریکایی باید به دلار تبدیل شود.

در واقع ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها شرکت‌های تجاری بزرگ برای مبادلات ارزی خود و پوشش ریسک ِاین مبادلات ارزی در بازار فارکس معامله می‌کنند. مثلا همین شرکت آلمانی ممکن است، دلار مورد نیاز خود را از بازار اسپات فارکس تهیه کند و یا این که برای کاهش ریسک تغییرات قیمت در فارکس، پیش از خرید قطعات آمریکایی، دلار مورد نیاز خود را از طریق معاملات سوآپ ارزی در فارکس تهیه کند. برای آشنایی با معاملات سوآپ ارزی در فارکس می‌توانید مقاله انواع معاملات در فارکس را مطالعه کنید.

صندوق‌های پوشش ریسک

صندوق‌های پوشش ریسک هم طبق استراتژی‌های خود در بازار فارکس ارزها را خرید و فروش می‌کنند. این استراتژی‌ها شامل کنترل ریسک و افزایش سرمایه می‌شوند. صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی و صندوق‌های بازنشستگی دو نوع از صندوق‌های پوشش ریسک هستند.

۴- بروکرها و معامله گران

بروکرها

بروکرهای خرده فروشی فارکس از دیگر شرکت کنندگان فارکس هستند که حجمی معادل دو درصد از کل معاملات ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها در فارکس را انجام می‌دهند. این بروکرها امکان ورود معامله گران به دنیای فارکس را مهیا کرده‌اند. بروکرها در دو نوع مارکت میکر و بروکرهای ECN ‌ طبقه بندی می‌شوند.

معامله گران

بیشترین تعداد شرکت کنندگان بازار فارکس، معامله گران هستند که البته حجم کوچکی از معاملات فارکس را انجام ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها می‌دهند. این معامله گران برخلاف بانک‌ها و شرکت‌ها که عمدتا برای تجارت و تغییر ارزش ارزها، کار تبادلات ارزی را در فارکس انجام می‌دهند، صرفا برای کسب سود از تغییرات قیمت در فارکس، معامله می‌کنند.

شاید اصطلاح سفته بازی در فارکس را شنیده باشید. سفته بازی در فارکس به خرید و نگهداری یک ارز به امید فروش آن در یک قیمت بالاتر در آینده گفته می‌شود.

این معامله گران برای پیش بینی قیمت در فارکس از تحلیل بنیادی (نرخ بهره، تورم، سیاست های پولی و . ) و تکنیکال (اندیکاتورها، الگوهای قیمتی و. ) استفاده می‌کنند. البته برخی دیگر از معامله گران هستند که از کامپیوتر و معاملات الگوریتمی استفاده می‌کنند. میزان سرمایه این تریدرها نیز متفاوت است. بعضی از آن‌ها با سرمایه کم و برخی دیگر با سرمایه بیشتر در بازار فارکس در حال معامله کردن هستند.

ساختار بازار فارکس

برای درک ساختار بازار فارکس، بگذارید آن را با بازار سهام که افراد بیشتری با آن آشنایی دارند، مقایسه کنیم. در بازار بورس یک نهاد ناظر، معاملات و قیمت‌ها را کنترل می‌کند. تمام معاملات زیر نظر این نهاد کنترل کننده در بورس انجام می‌شوند به همین دلیل این نهاد می‌تواند به راحتی قیمت‌ها را به نفع خود تغییر دهد (البته منظور ما این نیست که حتما چنین اتفاقی در بورس می‌افتد).

بورس بازاری متمرکز است به همین دلیل این نهاد مسئولیت کنترل همه چیز را در اختیار دارد اما فارکس بازاری غیرمتمرکز است که در آن معاملات به صورت مستقیم بین دو طرف معامله انجام می‌شود و نهاد کنترل کننده‌ای که قدرت زیادی در اختیار داشته باشد در آن وجود ندارد.

در بازار سهام، این نهاد باید سفارش‌های مشتریان خود را انجام دهد. فرض کنید یک روز، تعداد فروشندگان بیشتر از خریداران می‌شود. در این حالت، این نهاد متمرکز با انبوهی از سفارشات فروش رو به رو است که به اندازه کافی خریداری ندارند. برای این که چنین اتفاقی نیفتد، این نهاد می‌تواند اسپردها یا هزینه‌های تراکنش را بیشتر کند تا از ورود فروشندگان به بازار جلوگیری کند. به این ترتیب امکان دستکاری قیمت در بورس وجود دارد.

بازار اسپات فارکس غیرمتمرکز است

در بازار فارکس معاملات به اشکال مختلفی انجام می‌شوند. از بین این اشکال مختلف، بازار اسپات فارکس از همه مهمتر است. برخلاف معاملات آتی یا سهام، در بازار اسپات فارکس، برای معامله کردن به یک محل متمرکز مثل بورس نیویورک که در آن فقط یک قیمت وجود دارد، نیاز ندارید.

در بازار فارکس، یک قیمت واحد برای یک ارز خاص وجود ندارد. به عبارت دیگر دلالان مختلف، قیمت‌های مختلفی در فارکس ارائه می‌دهند. بازار فارکس بسیار بزرگ است و رقابت میان دلالان مختلف باعث می‌شود تا شما بتوانید بهترین قیمت را برای انجام معامله پیدا کنید.

مشاهده بیشتر: سرمایه گذاری در فارکس

سلسله مراتب بازار فارکس

هر چند بازار فارکس غیرمتمرکز است اما این بدین معنی نیست که این بازار پر از هرج و مرج است. اگر بخواهیم فارکس را مثل یک نردبان در نظر بگیریم، می‌توانیم جایگاه گردانندگان اصلی بازار فارکس را در شکل زیر ببینیم.

ساختار فارکس؛ اولین پله نردبان

بازار بین بانکی: در بالاترین پله این نردبان، بازار بین بانکی فارکس قرار دارد. شرکت کنندگان این بازار، بزرگترین بانک‌های جهان هستند که یا به طور مستقیم و دو به دو با یکدیگر معامله می‌کنند و یا از طریق بروکرهای صوتی و الکترونیکی‌ای مثل EBS Market و Reuters Matching معامله می‌کنند.

EBS و Reuters: این دو شرکت برای به دست آوردن مشتریان بیشتر دائما در حال رقابت با یکدیگر هستند (البته رویترز نام خود را به Refinitiv تغییر داده است). هر دو شرکت بیشتر جفت ارزها را به مشتریانشان ارائه می‌دهند اما بعضی جفت ارزها در هر کدام از آن‌ها بیشتر از دیگری نقدینگی دارد.

در پلتفرم EBS، جفت ارزهای EUR/USD، USD/JPY، EUR/JPY،EUR/CHF و USD/CHF نقدشوندگی بیشتری دارند.

اما در پلتفرم رویترز، جفت ارزهای GBP/USD، EUR/GBP، USD/CAD، AUD/USD و NZD/USD نقدشوندگی بیشتری دارند.

قیمت‌ها در بازار بین بانکی فارکس

همه بانک‌هایی که بخشی از بازار بین بانکی در فارکس هستند، می‌توانند قیمت‌هایی که سایر بانک‌ها برای معامله کردن پیشنهاد می‌دهند را ببینند اما این لزوما به این معنی نیست که هر کسی می‌تواند با این قیمت‌ها معامله کند. در واقع این قیمت‌ها نشات گرفته از اعتبار ایجاد شده بین طرفین معامله است.

این رویه قیمت گذاری درست مانند زندگی واقعی است. فرض کنید می‌خواهید از بانک وام بگیرید. در این صورت هر چه اعتبار و شهرت شما بیشتر باشد، می‌توانید وام بزرگتری بگیرید.

ساختار فارکس؛ دومین پله نردبان

در پله بعدی نردبان شرکت‌ها، صندوق‌های پوشش ریسک، مارکت میکرها (بازار سازها) و بروکرهای ECN‌ قرار دارند. این موسسات اعتبار بالایی برای شرکت در بازار بین بانکی را ندارند به همین دلیل آن‌ها مجبورند معاملات خود را از طریق بانک‌های تجاری کوچک انجام دهند. این بدین معنی است که نرخ قیمت‌ها در این قسمت نسبت به بازار بین بانکی بیشتر و گران‌تر است.

ساختار فارکس؛ سومین پله نردبان

در پایین‌ترین پله نردبان، معامله گران خرده پا یا کوچک (Retail Traders) قرار دارند. در گذشته شرکت در بازار فارکس برای ما که تریدرهای کوچکی بودیم ناممکن بود اما به لطف ظهور اینترنت، تجارت الکترونیکی و بروکرهای خرده فروشی (بروکرهای مارکت میکر و بروکرهای ECN)، معامله کردن در فارکس بسیار آسان شده است. حالا ما شانس این را داریم تا مثل آنهایی که در بالای نردبان فارکس قرار دارند، جفت ارزها را معامله کنیم (البته نه تاثیرگذاری آن‌ها بر قیمت ارزها).

ساختار فارکس به ترتیب از ترکیب بزرگترین بانک‌های جهان، دولت‌ها و بانک‌های مرکزی، شرکت‌های تجاری و صندوق‌های پوشش ریسک، بروکرها و معامله گران تشکیل شده است. هر کدام از این شرکت کنندگان با توجه به بزرگی و میزان حجم معاملات خود در فارکس تاثیر می‌گذارند. به همین دلیل آشنایی با این گردانندگان اصلی بازار فارکس و نحوه تاثیرگذاری آن‌ها در فارکس برای هر تریدری الزامی است.

مشاهده بیشتر: آموزش پیشرفته فارکس

سوالات متداول

۱- بازیگران اصلی فارکس چه کسانی هستند؟

بازیگران اصلی فارکس بانک‌های بزرگ، دولت‌ها و بانک‌های مرکزی، شرکت‌های تجاری و صندوق‌های پوشش ریسک، بروکرها و معامله گران هستند.

۲- دولت ها چگونه در قیمت ارزها در فارکس تاثیر می گذارند؟

دولت‌ها از طریق بانک‌های مرکزی با عرضه و تقاضای گسترده ارزها، تاثیر زیادی در قیمت‌ها می‌گذارند.

۳- آیا معامله گران حجم معاملات بالایی را در فارکس شکل می دهند؟

بیشترین حجم معاملات در فارکس مربوط به بازار بین بانکی و کمترین حجم معاملات مربوط به معامله گران خرده پا است.